Trzeba wdrożyć plan naprawczy, który usprawni proces wydawania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Należy też wprowadzić poprawki do ustawy o świadczeniu wspierającym, aby w większym stopniu spełniała ona oczekiwania osób niepełnosprawnych.
Tak uważa Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami (PFON), które skierowało pismo w tej sprawie do Łukasza Krasonia, wice ministra rodziny, pracy i polityki społecznej oraz pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych. Organizacja podkreśla, że pozytywnie ocenia koncepcję nowej formy pomocy finansowej, ale dotychczasowe doświadczenia związane z realizacją ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. poz. 1429) pokazują, że podstawowym problemem jest przewlekłość postępowań, które pozwalają na uzyskanie przez osobę niepełnosprawną decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Jej posiadanie jest bowiem niezbędne do tego, aby można się było ubiegać o świadczenie wspierające.
– Nasze zastrzeżenia budzi też brak jednolitych standardów w ocenianiu poziomu potrzeby wsparcia przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności – mówi dr Krzysztof Kurowski, przewodniczący PFON.
Dodaje przy tym, że w trakcie ubiegłorocznych prac nad projektem ustawy o świadczeniu wspierającym w Sejmie posłowie ówczesnej opozycji zgłaszali do niej wiele poprawek, które miały poparcie strony społecznej. Nie zyskały jednak akceptacji przez rządzących ze Zjednoczonej Prawicy. Natomiast teraz sytuacja odwróciła się i to partie opozycyjne utworzyły rząd, więc PFON pyta wiceministra Krasonia, czy jest przewidywana nowelizacja ustawy, która uwzględni te poprawki.
Poziom potrzeby wsparcia
Wśród nich jest zmiana zakładająca obniżenie progu punktów określającego poziom potrzeby wsparcia, który kwalifikuje do przyznania świadczenia wspierającego. Teraz wynosi on minimum 70 pkt w liczącej 100 pkt skali. Zdaniem PFON należy go obniżyć do 50 pkt, co pozwoliłoby skorzystać ze świadczenia większej liczbie osób niepełnosprawnych. Tej zmianie powinno też towarzyszyć zwiększenie procentowych wskaźników wysokości świadczenia wspierającego, które w zależności od liczby przyznanych punktów wynosi 40 proc., 60 proc., 80 proc., 120 proc., 180 proc. lub 220 proc. renty socjalnej.
Kolejna poprawka ma dotyczyć wyłączenia świadczenia wspierającego z dochodu przy ustalaniu wysokości kwoty odpłatności za korzystanie przez osobę niepełnosprawną z usług opiekuńczych na podstawie przepisów ustawy o pomocy społecznej.
Opiekunowie osób niepełnosprawnych
Następne poprawki, o których pisze PFON, są związane z opiekunami osób niepełnosprawnych. Przepisy ustawy z 7 lipca 2023 r. wykluczają możliwość jednoczesnego pobierania świadczenia pielęgnacyjnego, które przysługuje opiekunowi, oraz świadczenia wspierającego przez jego podopiecznego. Ten pierwszy musi zrezygnować z własnego świadczenia, aby osoba niepełnosprawna uzyskała prawo do swojego. Jednocześnie w przepisach jest zawarta regulacja, która zakłada, że jeżeli opiekun dalej zajmuje się niepełnosprawnym członkiem rodziny i z tego powodu nie podejmuje zatrudnienia, to ZUS opłaca za niego składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Podstawą ich wymiaru jest kwota świadczenia wspierającego wypłacanego osobie niepełnosprawnej.
PFON stoi na stanowisku, że należy uzupełnić ten przepis o wskazanie, że nie może być ona niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, co będzie miało później przełożenie na wysokość emerytury opiekuna. Ponadto organizacja postuluje, aby miał on prawo do pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez okres 365 dni.
Poprawki będą rozważone
Krzysztof Kurowski podkreśla, że wszystkie te poprawki powinny być rozważone przy okazji zbliżającego się terminu na przeprowadzenie przeglądu stosowania przepisów ustawy, który wynika wprost z jej art. 69.
– Faktycznie wydaje się zasadne, aby wrócić do tych poprawek, niemniej jednak najbardziej palącą kwestią do rozwiązania pozostaje przyspieszenie procedur związanych z wydawaniem decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia – stwierdza dr Łukasz Orylski z Europejskiej Sieci Niezależnego Życia.
Dodaje, że jest to o tyle istotne, że planowane jest skorelowanie jej posiadania z uprawnieniem do kolejnych świadczeń i usług, w tym asystencji osobistej dla osób niepełnosprawnych. Zapotrzebowanie na jej uzyskanie będzie więc jeszcze większe. ©℗