Czy można nie płacić za odpady komunalne jeśli nie mieszka się w mieszkaniu, np. przez miesiąc lub dłużej? Jakie warunki trzeba spełnić, żeby zawiesić opłaty?

Problematyka związana z opłatami za odpady komunalne (czyli potoczne opłata śmieciowa) została uregulowana w przepisach ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 399).

W kontekście poruszonej tematyki należy przytoczyć niektóre z regulacji prawnych ww. ustawy.

I tak, w art. 6i ust. 1 pkt 1 postanowiono, że - obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje w przypadku nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy - za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec.

Z istoty ww. przepisu należy wnioskować, że właściciel każdej nieruchomości zamieszkałej ma obowiązek poddać się rygorom gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi i nie zwalnia takiego właściciela samodzielne zagospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi ma charakter ekwiwalentnego świadczenia obowiązkowego, które obowiązkowo należy uiszczać dopóty, dopóki spełnia się ustawowe przesłanki, precyzowane w odpowiednich uchwałach będących aktami prawa miejscowego. Taką przesłanką jest m.in. bycie - właścicielem nieruchomości zamieszkałej.

Drugą przesłanką jest oczywiście – zamieszkiwanie. Jak bowiem wynika z ww. przepisu, obowiązek uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w odniesieniu do nieruchomości zamieszkałych powstaje za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec. Tym samym, konieczność regulowania opłaty została uzależniona od zamieszkiwania osoby na danej nieruchomości, a nie wytwarzania przez takiego mieszkańca odpadów komunalnych.

Wymaga również podkreślenia, że właściciele nieruchomości mają również określone obowiązki związane ze składaniem deklaracji na odpady komunalne. Jak podano w art. 6m ust. 1 ustawy właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych. Wprawdzie regulacja taka wynika z postanowień cytowanego przepisu ustawy, jednak należy ją stosować w powiązaniu z postanowieniami art. 6i tej ustawy, który określa, w jakich okolicznościach powstaje obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami. W przypadku nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, obowiązek powstaje wyłącznie w związku z zamieszkaniem mieszkańca na nieruchomości, natomiast w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady, okolicznością powodującą obowiązek ponoszenia opłaty jest wyłącznie powstanie odpadów komunalnych.

W każdym razie, właściciel powinien złożyć deklarację zmniejszającą wysokość opłaty, gdy faktycznie nie będzie na nieruchomości zamieszkiwał, bowiem w przeciwnym razie może mieć problem z gminą.

W kontekście podanej tematyki pomocne może być również stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 11 października 2022 r. (sygn. akt I SA/Gd 674/22). W podanym orzeczeniu m.in. stwierdzono: Obowiązek regulowania opłaty wynika z przepisów prawa materialnego (art. 6h), a nie z deklaracji (art. 6m ust. 1). Deklaracja nie jest źródłem obowiązku uiszczania opłaty, a stanowi tylko konkretyzację jej wysokości oraz sposobu obliczenia i to w formie zadeklarowanej na zasadzie samoobliczenia, którą organ może zmodyfikować poprzez wydanie decyzji. Ma ona przede wszystkim znaczenie informacyjne, a powstanie obowiązku uiszczania opłaty lub jego wygaśnięcie nie zostało powiązane z jej złożeniem. Okolicznościami, które mają na to istotny i decydujący wpływ, są tytuł własności oraz fakt zamieszkiwania nieruchomości. (….)

Zatem, z powyższego należy wnioskować, że o ile mieszkaniec nie będzie faktycznie zamieszkiwał na nieruchomości od oznaczonej daty, a jednocześnie usługa odbioru odpadów nie będzie realizowana, o tyle nie będzie musiał płacić opłat do gminy. Powinien jednak dopilnować aby złożyć do gminy na właściwym druku zmianę deklaracji na odpady komunalne. Rzecz jasna, w przypadku gdy mieszkasz w mieszkaniu, to wówczas złożenie deklaracji spoczywa na zarządcy nieruchomości (administratorze) którego należy powiadomić o fakcie braku zamieszkiwania.