DPS lub inaczej dom opieki seniora to publiczna lub niepubliczna placówka dla osób, które wymagają całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności. Koszt pobytu w DPS różni się w poszczególnych regionach kraju i nie należy do najtańszych. Jakie są zasady kierowania i odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej? Wyjaśniamy w tekście.
Co oferują DPS i dla kogo?
Domy opieki społecznej DPS zastępują rodzinę w jej obowiązkach opiekuńczych
w stosunku do wymagającego całodobowej opieki członka rodziny, kiedy ona nie jest w stanie sprawować opieki lub też w przypadku, gdy brak jest rodziny. Oferta DPS przeznaczona jest dla seniorów, którzy nie posiadają odpowiednich warunków do samodzielnego życia w miejscu ich zamieszkania z uwagi na:
- wiek,
- schorzenia,
- sytuację życiową,
- warunki rodzinne, mieszkaniowe i materialne.
Prowadzeniem publicznego DPS zajmują się władze gminy lub powiatu.
Zgodnie ustawą o pomocy społecznej, osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.
DPS są profilowane i zajmują się konkretnym problem seniorów i osób niepełnosprawnych. Można wyróżnić domy opieki takie jak, domy dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, przewlekle chorych psychicznie, w podeszłym wieku, czy uzależnionych od alkoholu.
W samej Warszawie funkcjonuje obecnie 19 DPS-ów prowadzonych przez lub na zlecenie m.st. Warszawy, w tym:
- 7 domów dla osób w podeszłym wieku,
- 7 domów dla osób przewlekle somatycznie chorych,
- 4 domy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie (dla dorosłych i dla dzieci),
- 1 dom dla osób przewlekle chorych psychicznie.
Jak dostać się do DPS?
Aby zostać przyjętym do domu pomocy społecznej, konieczne jest spełnienie określonych kryteriów zdrowotnych. Ważne jest też wcześniejsze ustalenie zakresu możliwości korzystania przez daną osobę z pomocy środowiskowej, w szczególności zbadanie możliwości zorganizowania usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Brak takiej możliwości w zakresie niezbędnym do zaspokojenia codziennych potrzeb będzie koniecznością uruchomienia procedury umieszczenia w DPS. Osoby samotne, które potrzebują stałej opieki, mają największe szanse na przyjęcie.
Zasadą przyjęcia do DPS jest kierowanie seniora do ośrodka odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania. W przypadku braku miejsc w DPS osoba wpisywana jest na listę oczekujących. Jeżeli przewidywany okres oczekiwania na miejsce jest dłuższy niż 3 miesiące, osobę kieruje się (na jej wniosek) do innego, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej domu tego samego typu.
Podstawą do wszczęcia postępowania o umieszczenie w DPS jest wniosek osoby zainteresowanej lub opiekuna prawnego.
Wniosek składa się w ośrodku pomocy społecznej, właściwym według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie. W przypadku osoby ubezwłasnowolnionej gminą właściwą jest gmina, na terenie której koncentruje się życie opiekuna prawnego. W przypadku osoby bezdomnej stosuje się zasadę, że właściwością miejscową jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały.
Pracownik socjalny DPS w terminie do 14 dni roboczych (a w sprawach niecierpiących zwłoki do 2 dni roboczych) od otrzymania wniosku przeprowadzi z wnioskodawcą lub opiekunem wywiad środowiskowy. To ma na celu poznanie sytuacji osobistej, dochodowej i rodzinnej wnioskodawcy. Zostaną też przeprowadzone wywiady środowiskowe z krewnymi w celu ustalenia wysokości ich opłaty za pobyt członka rodziny w DPS.
Ważne
W sytuacji kiedy postępowanie wykazało zasadność wniosku, decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Natomiast decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy prowadzącej dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej.
Ile kosztuje pobyt w DPS?
W zależności od rodzaju placówki, standardu oraz lokalizacji, średni koszt pobytu w DPS w 2024 roku wynosi około 3500-6000 złotych w zależności od profilu DPS, lokalizacji oraz standardu.
W sytuacji, gdy senior nie posiada własnego dochodu, nie ma żadnych opłat za usługi opiekuńcze świadczone przez DPS, a koszty te w całości pokrywa gmina.
Zasadą jest, że pobyt w DPS podlega opłatom do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania w takim miejscu. Zgodnie z kolejnością odpowiedzialności za te opłaty:
osoby korzystające z usług domu pomocy społecznej, w tym małoletni przez ich przedstawicieli ustawowych, są zobowiązane do opłacania kosztów w wysokości nie przekraczającej 70 proc. ich dochodu (w przypadku małoletnich, dochodu dziecka).małżonek, a następnie zstępni przed wstępnymi osób przebywających w domu pomocy społecznej, również ponoszą opłaty, jeśli to konieczne. I tak:
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300 proc. kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 proc. tego kryterium,
- w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż
300 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
Gmina, która skierowała osobę do domu pomocy społecznej, pokrywa różnicę między średnim kosztem utrzymania w takim domu a opłatami wnoszonymi przez wymienione osoby.
Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej o zasięgu gminnym - ustala wójt (burmistrz, prezydent miasta) i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku; w domu pomocy społecznej o zasięgu powiatowym - ustala starosta i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku.
A w regionalnym domu pomocy społecznej - ustala marszałek województwa i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku.
Ulgi, zniżki w opłatach za DPS
Na wniosek osoby wnoszącej opłatę za pobyt w DPS istnieje możliwość zwolnienia jej częściowo lub całkowicie z tej opłaty, po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w szczególności jeżeli:
- osoby wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
- występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
- małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
- osoba obowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;
- osoba obowiązana do wnoszenia opłaty lub jej rodzic przebywała w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, na podstawie orzeczenia sądu o ograniczeniu władzy rodzicielskiej osobie kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańcowi domu;
- osoba obowiązana do wnoszenia opłaty przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu.
Osoby ze statusem Członka Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z artykułem 64b ustawy o pomocy społecznej, są zwolnione z opłat w wysokości 70 proc. świadczenia.