Jakich zasad należy przestrzegać przy finansowaniu kampanii wyborczych

Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne i zasadniczo sprowadza się do pokrywania kosztów działalności komitetów wyborczych. Przy czym komitet może pozyskiwać pieniądze jedynie na cele związane z wyborami i wyłącznie do dnia elekcji. Te i inne standardy określono w ustawie z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy. Muszą być one obowiązkowo przestrzegane przez komitety wyborcze podczas kampanii. Warto je poznać, by nie popełniać błędów, które mogą skutkować stratą finansową komitetu wyborczego. Przypominamy zatem najważniejsze zasady finansowania kampanii wyborczych w wyborach samorządowych, obowiązki komitetów wyborczych i ich pełnomocników finansowych. Uwzględniamy przy tym wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej dotyczące kwestii finansowania kampanii, które opublikowała 29 stycznia 2024 r. (znak: ZKF.624.7.2024).

podstawowe zasady prowadzenia kampanii

Wszelkie wydatki komitetów wyborczych ponoszone na prowadzenie kampanii mogą być pokrywane tyko i wyłącznie z ich źródeł własnych. Co istotne: pozyskiwanie środków finansowych jest dopuszczalne jedynie w okresie od dnia wydania przez właściwy organ wyborczy zaświadczenia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu danego komitetu wyborczego (w formie uchwały PKW albo postanowienia komisarza wyborczego) do dnia wyborów. Należy też pamiętać, że podstawową zasadą finansowania kampanii wyborczej jest jawność. Ta jest rozumiana jako transparentność źródeł dochodu i wydatków – obowiązuje tu wiele reguł, których muszą przestrzegać komitety wyborcze [ramka 1].

Ramka 1

pełnomocnik finansowy

W zagwarantowaniu jawności finansowania kampanii wyborczej istotną rolę pełni pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego. W celu zagwarantowania jego niezależności i rzetelności działań w art. 127 par. 2 k.w. został określony krąg osób, które funkcji tej pełnić nie mogą [ramka 2].

Ramka 2

Ponadto k.w. nakłada na pełnomocnika finansowego wiele istotnych obowiązków. Za najważniejsze należy uznać prowadzenie i ponoszenie odpowiedzialności za gospodarkę finansową komitetu wyborczego (art. 127 k.w.). Co ważne, zgodnie z art. 130 par. 2 k.w. bez pisemnej zgody pełnomocnika finansowego nie można zaciągać żadnych zobowiązań finansowych w imieniu i na rzecz komitetu wyborczego. Państwowa Komisja Wyborcza w wyjaśnieniach z 29 stycznia 2024 r. podkreśla, że: „Pełnomocnik finansowy może upoważnić inne osoby do podejmowania określonych czynności związanych z dokonywaniem wydatków komitetu wyborczego w jego pomocniczych strukturach terenowych. Nie zwalnia go to jednak z odpowiedzialności za całokształt gospodarki finansowej komitetu. Pełnomocnik finansowy komitetu ma prawo nie uznać zobowiązań finansowych, które zostały zaciągnięte w imieniu komitetu bez jego pisemnej zgody bądź z przekroczeniem udzielonego upoważnienia do zaciągania zobowiązań w imieniu komitetu”.

W razie złożenia rezygnacji przez pełnomocnika finansowego z pełnionej funkcji i powołania nowej osoby należy o tym fakcie powiadomić organ wyborczy, który przyjął zawiadomienie o utworzeniu komitetu, w trybie przepisów o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 86, 87 i 89 k.w.).

odpowiedzialność karna i finansowa

Przestrzeganie wszystkich zasad i rzetelne wypełnianie roli przez pełnomocnika finansowego jest o tyle istotne, że k.w. wskazuje, że w pierwszej kolejności to właśnie pełnomocnik finansowy odpowiada za zobowiązania finansowe komitetu wyborczego i że dopiero wtedy, gdy z jego majątku nie można pokryć roszczeń wobec komitetu wyborczego, to odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe ponoszą inne podmioty (partia polityczna lub solidarnie partie polityczne wchodzące w skład koalicji wyborczej; organizacja, która utworzyła komitet wyborczy; solidarnie członkowie stowarzyszenia bądź solidarnie osoby wchodzące w skład komitetu wyborczego wyborców) – art. 130 k.w.

Należy pamiętać, że pełnomocnik finansowy ma obowiązek w terminie trzech miesięcy od dnia wyborów przedłożyć organowi wyborczemu, któremu komitet wyborczy złożył zawiadomienie o utworzeniu komitetu, sprawozdanie o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu, w tym o uzyskanych kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania (art. 142 k.w.).

Z odpowiedzialnością pełnomocnika finansowego za całą gospodarkę finansową komitetu wyborczego wiąże się również odpowiedzialność karna. W zależności od popełnionego uchybienia pełnomocnik finansowy może podlegać karze grzywny (np. art. 505 k.w., jeśli m.in. w związku z wyborami nie dopełnia obowiązku gromadzenia środków finansowych na rachunku bankowym), a nawet karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch (np. art. 508 k.w. – jeśli nie dopełnia w terminie obowiązku przekazania przez komitet wyborczy na rzecz organizacji pożytku publicznego osiągniętej przez komitet wyborczy nadwyżki pozyskanych środków finansowych nad poniesionymi wydatkami). Obowiązkiem pełnomocnika jest złożenie sprawozdania finansowego. Sankcje za niezłożenie sprawozdania w ustawowym terminie są dotkliwe: w przypadku partii politycznej lub koalicji partii politycznych biorących udział w wyborach będzie to utrata dotacji oraz prawa do subwencji, a w przypadku komitetu wyborczego wyborców – utrata dotacji (art. 147 k.w.).

źródła finansowania

Przepisy bardzo szczegółowo określają zasady pozyskiwania środków przez komitety wyborcze, przy czym istnieją pewne różnice między regulacjami obowiązującymi komitety wyborcze partii politycznych czy koalicji wyborczych, a tymi ustalonymi wobec komitetów organizacji i komitetów wyborców.

► Komitety wyborcze partii politycznych. Środki finansowe w przypadku komitetów wyborczych partii politycznych (i koalicji wyborczych) muszą pochodzić z funduszu wyborczego partii politycznej. Tworzy się go na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy z 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (dalej: u.p.p.). Orzecznictwo potwierdza, że utworzenie przez partię funduszu wyborczego jest obligatoryjne (por. postanowienie SN z 12 października 2011 r., sygn. akt III SW 9/11).

Z przepisów u.p.p. też wynika, że można wspierać kampanię wyborczą komitetu wyborczego partii politycznej tylko pośrednio, dokonując darowizny pieniężnej w formie wpłat na jej fundusz wyborczy. Wpłat może dokonać tylko obywatel polski mający stałe miejsce zamieszkania na terenie Polski. Co ważne, suma wpłat na fundusz wyborczy dokonanych przez jedną osobę w jednym roku nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu poprzedzającym wpłatę, co stanowi kwotę 63 630 zł.

Jeżeli natomiast w danym roku kalendarzowym odbywają się więcej niż jedne wybory, łączna suma wpłat na fundusz wyborczy od jednej osoby ulega zwiększeniu do 25-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, co stanowi 106 050 zł. Tak jest w 2024 r., gdyż oprócz wyborów samorządowych odbędą się również wybory do Parlamentu Europejskiego (art. 36a u.p.p.).

Należy też pamiętać o tym, że zasilanie funduszu wyborczego partii może być dokonywane jedynie czekiem, przelewem bankowym lub kartą płatniczą. Wpłata na rachunek bieżący partii, jeśli nie przekracza jednorazowo minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników, może być dokonana gotówką w kasie partii lub przesłana przekazem pieniężnym. A gdy przekracza tę kwotę, musi być dokonana czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kartą płatniczą (art. 25 ust. 5 u.p.p.).

► Koalicyjne komitety wyborcze. Środki finansowe koalicyjnego komitetu wyborczego mogą pochodzić wyłącznie z funduszy wyborczych partii politycznych wchodzących w skład koalicji (art. 132 par. 2 k.w.). Zasady zasilania finansowego koalicyjnego komitetu wyborczego przez osoby fizyczne są takie same jak w przypadku komitetu wyborczego partii politycznej, a więc mogą to zrobić wyłącznie obywatele polscy stale mieszkający na terenie Polski i za pośrednictwem funduszy wyborczych każdej partii wchodzącej w skład koalicji.

► Komitety wyborcze organizacji i komitety wyborcze wyborców. Środki finansowe mogą pochodzić jedynie z wpłat obywateli polskich mających miejsce stałego zamieszkania na terenie RP oraz z kredytów bankowych zaciąganych wyłącznie na cele związane z wyborami. Źródła pozyskiwania pieniędzy przez te komitety wyborcze stanowią co do zasady katalog zamknięty, a zatem inne formy (jak np. pożyczka) nie są dopuszczalne. W przypadku organizacji zakaz ten dotyczy również środków finansowych przekazywanych tym organizacjom z budżetu państwa np. na wykonywanie zadań publicznych.

W wyborach samorządowych obowiązuje też zakaz dokonywania wpłat lub poręczenia kredytu bankowego przez obywatela UE niebędącego obywatelem polskim, chociaż przysługuje mu czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do rad gmin i czynne prawo wyborcze w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta (art. 132 par. 6 k.w.). W związku z tym zakazem PKW w wyjaśnieniach z 29 stycznia 2024 r. podkreśla, że „Pełnomocnik finansowy komitetu powinien sprawdzić, czy osoba dokonująca darowizny na rzecz komitetu jest obywatelem polskim stale zamieszkującym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i w razie potrzeby uzyskać od tej osoby pisemne oświadczenie w tej sprawie”.

Niedopuszczalne jest także dokonywanie wpłat na konto komitetu wyborczego za pośrednictwem kont urzędów przez radnych, wójtów lub inne osoby pełniące funkcje w organach samorządu terytorialnego lub w nich zatrudnione, a także przez pracowników innych urzędów administracji publicznej.

Łączna suma wpłat od osoby fizycznej na rzecz jednego komitetu wyborczego organizacji (lub komitetu wyborczego wyborców) nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. kwoty 63 630 zł. Wpłata od osoby fizycznej może być dokonana wyłącznie czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kartą płatniczą – by zminimalizować ryzyko działań nielegalnych, np. wpłat za pośrednictwem podstawionych osób. Niedozwolone są płatności gotówką w kasie banku czy w urzędach pocztowych.

• Jakie kroki powinien podjąć komitet wyborczy, jeżeli stwierdziłby, że przelew pochodzi z podejrzanego źródła?

Gdyby komitet stwierdził na rachunku przelew z nieuprawnionego źródła lub dokonany z naruszeniem przepisów k.w., powinien odmówić przyjęcia darowizny, czyli odesłać pieniądze. Zgodnie z art. 149 par. 3 k.w. termin zwrotu nie powinien przekraczać 30 dni od daty wpływu tych środków na rachunek.

• Czy komitet wyborczy organizacji i komitety wyborców też mogą zaciągać kredyty na kampanię?

Tak. Na cele związane z wyborami komitet wyborczy organizacji/wyborców może zaciągać kredyty bankowe (art. 132 par. 3 k.w.). Wysokość kredytu nie jest limitowana. Przepisy k.w. wprowadzają natomiast ograniczenia dotyczące poręczeń takiego kredytu. Poręczycielami mogą być wyłącznie obywatele polscy mający miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, a zobowiązanie poręczyciela nie może być wyższe od kwoty 63 630 zł, tj. kwoty stanowiącej maksymalną wysokość wpłat na rzecz komitetu dokonanych przez jedną osobę fizyczną. Co ważne, ograniczenie wysokości kwoty poręczenia do 63 630 zł dotyczy zarówno osób wchodzących w skład komitetu wyborczego, jak i osób spoza komitetu, w tym osób będących kandydatami w wyborach.

• Czy poręczający kredyt może zbyć swoje zobowiązanie?

Poręczenie kredytu jest niezbywalne, co oznacza, że zobowiązanie z tego tytułu nie może zostać zbyte na rzecz osób fizycznych, osób prawnych, stowarzyszeń czy organizacji społecznych.

• Czy dopuszczalne jest zaciąganie na cele wyborów pożyczek od osób prywatnych?

Niedopuszczalne jest pozyskiwanie przez komitety wyborcze środków finansowych z pożyczek udzielanych przez inne podmioty niż banki, jak również z pożyczek zaciąganych od osób fizycznych (postanowienie SN z 18 listopada 2010 r., sygn. akt III SW 390/10).

rachunek bankowy

Pieniądze na kampanię muszą być gromadzone wyłącznie na jednym rachunku bankowym – tak wymaga art. 134 par. 1 k.w. A przecież jeden rachunek może być dużym ograniczeniem w praktycznym działaniu. Jak jednak wskazuje PKW w wyjaśnieniach z 29 stycznia 2024 r. (znak: ZKF.624.7.2024): „Komitet wyborczy może otworzyć pomocnicze rachunki bankowe dla ułatwienia dokonywania wydatków w strukturach terenowych komitetu. Rachunki te mogą być zasilane wyłącznie przelewami z podstawowego rachunku komitetu wyborczego. Wykluczone jest pozyskiwanie środków bezpośrednio na rachunki pomocnicze”. Podstawę otwarcia tego rachunku, a także dokonania wpisu do Rejestru Gospodarki Narodowej (REGON) oraz nadania numeru NIP stanowi zaświadczenie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego wydane przez właściwy organ wyborczy. Otwarcia rachunku bankowego powinien dokonać pełnomocnik finansowy komitetu, który też powinien być dysponentem środków na jego koncie. Właścicielem rachunku może być tylko komitet wyborczy (a nie inny podmiot czy osoba fizyczna). Zgodnie zaś z art. 134 par. 6 k.w. umowa rachunku bankowego zawarta w imieniu komitetu wyborczego musi zawierać zastrzeżenie o wymaganym w k.w. sposobie dokonywania wpłat na rzecz komitetu wyborczego oraz dopuszczalnym źródle pozyskiwania środków finansowych przez komitet wyborczy, a także o dopuszczalnym terminie dokonywania wpłat. Umowa rachunku bankowego może zawierać również klauzulę o nieprzyjmowaniu wpłat od osób fizycznych w wysokości przekraczającej dozwolony limit (art. 134 par. 2 i 3 k.w.).

Pełnomocnik finansowy, który nie wprowadza do umowy rachunku bankowego komitetu ww. zastrzeżenia, popełnia wykroczenie określone w art. 505 par. 2 k.w. Rachunek bankowy komitetu powinien być prowadzony w banku lub oddziale banku (także zagranicznego), znajdującym się na terenie Polski. Komitet wyborczy nie może otworzyć rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK).

zakazy i ograniczenia

Przepisy k.w. wprowadzają liczne dodatkowe zakazy i ograniczenia w finansowaniu komitetów wyborczych, o których nie można zapomnieć, m.in. chodzi o to, że:

• Komitety wyborcze mogą pozyskiwać środki finansowe jedynie na cele związane z wyborami (art. 129 par. 1 k.w.).
• Pozyskiwanie środków finansowych jest dozwolone dopiero od dnia wydania przez PKW lub przez właściwego komisarza wyborczego postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 129 par. 2 pkt 1 k.w.). W efekcie w praktyce, w związku z obowiązkiem gromadzenia środków finansowych komitetu na rachunku bankowym, pozyskiwanie środków finansowych jest możliwe dopiero od dnia otwarcia rachunku bankowego komitetu.
• Zabronione jest pozyskiwanie środków po dniu wyborów (art. 129 par. 2 pkt 2 k.w.). Przy czym jako datę dokonania wpłaty na rachunek bankowy przyjmuje się datę wystawienia polecenia przelewu, a nie datę uznania przez bank wpływu środków na rachunek bankowy.
• Zakazane jest przyjmowanie wartości niepieniężnych. Ograniczenie to ma zapobiegać obchodzenia limitów wpłat na rzecz komitetu. Dotyczy to zarówno darowizn rzeczowych, jak i udzielania komitetom upustów czy zniżek innych niż wynikające z prowadzenia normalnej, rynkowej działalności gospodarczej. Naruszenie powyższego ograniczenia stanowi występek określony w art. 507 k.w., a zagrożony jest grzywną od 1 tys. zł do 100 tys. zł. Ale uwaga: k.w. przewiduje wyjątki od zakazu przejmowania korzyści niemajątkowych [ramka 3].

Ramka 3

użyczanie przedmiotów i urządzeń

Zakupy materiałów niezbędnych do korzystania przez komitet wyborczy z przedmiotów i urządzeń, w tym pojazdów mechanicznych, udostępnianych nieodpłatnie przez osoby fizyczne, powinny być finansowane ze środków komitetu wyborczego oraz wliczone do przysługującego mu limitu wydatków. Ponoszenie tych wydatków przez osobę fizyczną stanowi niedopuszczalną ustawowo darowiznę niepieniężną na rzecz komitetu wyborczego. Przy tym komitet wyborczy powinien zawrzeć z osobą udostępniającą przedmioty lub urządzenia umowę użyczenia, która powinna wskazywać, że to komitet wyborczy będzie ponosił koszty zakupu materiałów w zakresie niezbędnym do prowadzenia kampanii wyborczej.

nieodpłatne użyczenie lokalu

Komitet wyborczy partii politycznej oraz koalicyjny komitet wyborczy może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokali partii politycznej, która utworzyła lub współtworzyła komitet, a także z jej sprzętu biurowego (art. 133 par. 1 k.w.). Z kolei komitet wyborczy organizacji może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokalu tej organizacji, jak również z jej sprzętu biurowego (art. 133 par. 3 k.w.). Natomiast komitet wyborczy wyborców może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokalu osoby wchodzącej w skład komitetu wyborczego, jak również z jej sprzętu biurowego.

Kwestię tę wyjaśniła PKW, wskazując, że: „Zakup materiałów niezbędnych do korzystania ze sprzętu biurowego, jak również opłaty za media w okresie korzystania z lokalu i sprzętu biurowego przez komitet wyborczy powinny być finansowane ze środków komitetu wyborczego oraz wliczone do przysługującego mu limitu wydatków. Ponoszenie tych wydatków przez partię polityczną bądź osobę fizyczną stanowi niedopuszczalną ustawowo darowiznę niepieniężną na rzecz komitetu wyborczego. Komitet wyborczy powinien zawrzeć z partią polityczną bądź osobą wchodzącą w skład komitetu wyborczego umowę użyczenia lokalu lub sprzętu biurowego, która powinna wskazywać, że to komitet wyborczy będzie ponosił koszty zakupu materiałów biurowych oraz ponosił opłaty za media w zakresie niezbędnym do prowadzenia kampanii wyborczej”.

współfinansowanie kampanii

Komitety wyborcze nie mogą współfinansować agitacji wyborczej, ponieważ każdy komitet prowadzi i finansuje na zasadzie wyłączności kampanię na rzecz zgłoszonych przez siebie kandydatów (art. 84 par. 1 i art. 126 k.w.). Komitety wyborcze nie mogą zatem publikować wspólnych materiałów wyborczych (np. plakatów, ulotek) ani organizować wspólnych spotkań z wyborcami, nawet jeśli zamierzałyby dokonać podziału między siebie kosztów tych działań. Z tych samych powodów komitety wyborcze nie mogą w swoich materiałach wyborczych udzielać poparcia kandydatom zgłoszonym przez inne komitety ani powoływać się na poparcie udzielone przez inne komitety uczestniczące w wyborach lub zgłoszonych przez nie kandydatów.

Ponadto zabronione jest przeprowadzanie przez komitet wyborczy zbiórek publicznych (art. 131 par. 2 k.w.), dotyczy to również partii politycznej (art. 24 ust. 6 u.p.p.).

pułapy rozdysponowania środków

Komitety wyborcze mogą wydatkować na agitację wyłącznie kwoty ograniczone limitem wydatków (art. 135 par. 1 k.w.). Przy czym w przypadku wyborów do rad ustalenie limitu wydatków następuje w wyniku pomnożenia kwoty przypadającej na jeden mandat radnego przez liczbę mandatów przypadających na okręg lub okręgi, w których komitet wyborczy zarejestrował kandydatów. Limity zostały ustalone w rozporządzeniu ministra finansów z 11 stycznia 2024 r. w sprawie podwyższenia kwoty przypadającej na mandat radnego przy ustalaniu limitu wydatków komitetów wyborczych w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. poz. 134) [tabela].

Limit wydatków związanych z prowadzeniem kampanii wyborczej kandydata na wójta w gminach do 500 tys. mieszkańców ustala się, mnożąc liczbę mieszkańców danej gminy przez kwotę 60 gr, a w gminach powyżej 500 tys. mieszkańców, mnożąc pierwsze 500 tys. przez kwotę 60 gr, a nadwyżkę ponad 500 tys. przez kwotę 30 gr.

PKW wyjaśnia, że: „Informację o liczbie mieszkańców w poszczególnych gminach ustala komisarz wyborczy według stanu na koniec roku poprzedzającego rok, w którym wybory są przeprowadzane i podaje do publicznej wiadomości w formie komunikatu w dzienniku o zasięgu wojewódzkim, w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów”.

Dla komitetu wyborczego zgłaszającego kandydatów na wójtów, a więc również kandydatów na radnych, obliczone w powyższy sposób limity są sumowane w jeden łączny limit wydatków, który dotyczy całości wydatków komitetu wyborczego. Należy podkreślić, że limitem wydatków są objęte tylko wydatki komitetu wyborczego, natomiast jego przychody nie są limitowane, w związku z czym zgromadzenie na rachunku bankowym komitetu kwoty wyższej od przysługującego limitu wydatków nie stanowi uchybienia.

• Co można zrobić, jeśli po kampanii na koncie komitetu pozostanie nadwyżka środków?

Do dnia wyborów pozyskane ponad limit środki finansowe komitet ma prawo zwrócić darczyńcy. Po dniu wyborów wchodzą one natomiast w skład nadwyżki pozyskanych przez komitet środków nad poniesionymi wydatkami, którą komitet jest zobowiązany zadysponować zgodnie z przepisami k.w. I tak:

► Komitet wyborczy partii politycznej – musi ją przekazać na wyodrębniony rachunek funduszu wyborczego partii, która ten komitet utworzyła (art. 138 par. 1 k.w.).

► Komitet wyborczy utworzony przez koalicję partii politycznych przekazuje nadwyżkę na fundusze wyborcze tworzących go partii politycznych w proporcji ustalonej w umowie koalicyjnej, a jeżeli postanowienia takie w umowie nie zostały zawarte, wówczas cała nadwyżka przekazywana jest na rzecz organizacji pożytku publicznego (art. 138 par. 2 k.w.).

► Komitety wyborcze organizacji społecznych i komitety wyborcze wyborców – nadwyżkę przekazują na rzecz organizacji pożytku publicznego (art. 138 par. 3 k.w.).

wydatki na reklamę

Drugi limit określony w k.w. dotyczy wydatków komitetów wyborczych na agitację wyborczą prowadzoną w formach i na zasadach właściwych dla reklamy, w tym w prasie. Dla wszystkich komitetów został on określony w ten sam sposób. Na reklamę wyborczą żaden komitet nie może przeznaczyć więcej niż 80 proc. ustalonego dla nich ogólnego limitu wydatków. A zatem środki w kwocie równej co najmniej 20 proc. łącznego limitu wydatków powinny zostać przeznaczone na inne cele, oczywiście także związane z kampanią wyborczą, jak know-how, obsługa administracyjna komitetu, koszty mediów (np. woda, prąd), koszty eksploatacji urządzeń wykorzystywanych przez komitet itp.

Wydatkowanie środków jest dozwolone od dnia, w którym komitet otrzymuje dokument o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego. Zabronione jest zaś wydawanie pieniędzy po złożeniu sprawozdania finansowego o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu. Ale uwaga, po tym czasie komitet wyborczy może przekazać z rachunku bankowego środki na realizację zobowiązań zaciągniętych przed dniem wyborów, a także dokonać wpłaty tytułem przepadku na rzecz Skarbu Państwa środków przyjętych z naruszeniem przepisów k.w.

Dokumentami dotyczącymi kosztów i wydatków są:

• rachunki,
• faktury,
• umowy,
• pokwitowania odbioru gotówki do rozliczenia (KW),
• inne dokumenty wystawione na komitet wyborczy.

prowadzenie rejestrów

Komitet wyborczy (zgodnie z art. 140 par. 1 k.w.) jest obowiązany prowadzić rejestry:

• zaciągniętych kredytów, zawierający nazwę banku udzielającego kredytu i wszystkie istotne warunki jego uzyskania, w szczególności: datę udzielenia kredytu, jego wysokość, oprocentowanie i inne koszty uzyskania, zobowiązania poręczycieli oraz ustalony termin spłaty;
• wpłat o wartości przekraczającej łącznie od jednej osoby fizycznej kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. kwoty 4242,00 zł), ze wskazaniem imienia, nazwiska oraz miejscowości zamieszkania takiej osoby.

Rejestry zaciągniętych kredytów bankowych oraz wpłat komitet wyborczy musi umieszczać na swojej stronie internetowej i aktualizować w taki sposób, aby informacje o kredytach i wpłatach były ujawniane w terminie siedmiu dni od dnia udzielenia kredytu lub dokonania wpłaty. Rejestry powinny być umieszczone na stronie internetowej komitetu, co najmniej do dnia podania do wiadomości publicznej przez PKW sprawozdania finansowego komitetu (art. 140 par. 3 pkt 1 k.w.). Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, który w związku z wyborami nie dopełnia obowiązku prowadzenia, umieszczania na stronie internetowej lub uaktualniania rejestru zaciągniętych kredytów lub rejestru wpłat osób fizycznych, podlega karze grzywny (art. 505a k.w.). ©℗