Ministerstwo Sprawiedliwości: nowelizacja ustawy KSSiP

We wtorek, 28 października br. w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o KSSiP (nr projektu UD325). Zgodnie z tym, absolwenci Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury będą mieli trzy, a nie - jak dziś - dwie, szanse na zdanie egzaminu zawodowego. Projekt został opracowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Pozytywny wynik egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego jest bezwarunkowym wymogiem do uzyskania kwalifikacji zawodowych i umożliwienia ubiegania się o mianowanie na stanowisko asesora sądowego lub prokuratorskiego, co w praktyce otwiera drogę do pełnoprawnej kariery w sądownictwie lub prokuraturze.

Ile razy można zdawać egzamin sędziowski w KSSiP

Obecnie obowiązujące regulacje, zawarte w ustawie o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (KSSiP), przyznają aplikantom – zarówno aplikacji sędziowskiej, jak i prokuratorskiej, w tym prowadzonych w formie uzupełniającej – jednokrotne prawo do powtórzenia egzaminu w przypadku jego niezdania. Analogiczne uprawnienie dotyczy osób, które nie przystąpiły do egzaminu w terminie bez wymaganego zezwolenia lub nieusprawiedliwione go przerwały.

Dwukrotne niezdanie egzaminu w odstępie jednego roku kalendarzowego definitywnie kończy możliwość ukończenia kształcenia w KSSiP i objęcia stanowisk asesorskich, co niejednokrotnie wydaje się niewystarczająco elastyczne wobec różnorodnych i niezależnych od aplikanta okoliczności życiowych, które mogły uniemożliwić lub utrudnić właściwe przygotowanie do tego kluczowego testu. W związku z tą surowością regulacji, środowisko aplikantów KSSiP od lat artykułuje postulat wprowadzenia trzeciej szansy na podejście do egzaminu zawodowego.

Aplikacje prawnicze. Jakie zasady zdawania egzaminów sędziowskich po zmianach 2025

Mając na uwadze zgłaszane zastrzeżenia oraz potrzebę interwencji legislacyjnej, projektowane zmiany ustawowe koncentrują się na wprowadzeniu trzeciego terminu podejścia do egzaminów zawodowych przy jednoczesnym zachowaniu reguł równości i sprawiedliwości. Proponowane rozwiązania są zróżnicowane w zależności od dotychczasowego przebiegu aplikacji:

  • Możliwość trzykrotnego zdawania egzaminu zostanie przyznana osobom, które dwukrotnie przystąpiły do egzaminu i uzyskały negatywny wynik.
  • Możliwość dwukrotnego zdawania egzaminu otrzymają osoby, które nie zdały egzaminu w pierwszym terminie, a do drugiego terminu nie przystąpiły lub go przerwały bez usprawiedliwienia.
  • Możliwość jednokrotnego zdawania egzaminu pozostanie dla osób, które w ogóle nie przystąpiły do egzaminu w pierwszym terminie lub go przerwały bez usprawiedliwienia.

Projektowane przepisy różnicują również okres ponownego przystąpienia do egzaminu. Aplikant, który nie zdał egzaminu po raz pierwszy, będzie mógł przystąpić do niego w bezpośrednio kolejnym terminie, natomiast osoba, która dwukrotnie nie zdała egzaminu, będzie miała możliwość ponownego podejścia nie później niż w ciągu 60 miesięcy od dnia ukończenia aplikacji. Istotne jest, że prawo do trzeciego terminu nie będzie przysługiwać aplikantom, którzy bez wymaganego zezwolenia nie przystąpili do egzaminu ani razu lub bez usprawiedliwienia odstąpili od niego w trakcie trwania.

Egzaminy sędziowskie i prokuratorskie - przepisy przejściowe 2025

Nowelizacja przewiduje również przepisy przejściowe uwzględniające osoby z poprzednich roczników aplikacji. Aplikantom, którzy w latach 2013-2025 dwukrotnie nie zdali egzaminu sędziowskiego lub prokuratorskiego, zostanie przyznana możliwość jednokrotnego ponownego przystąpienia do egzaminu w jednym z terminów wyznaczonych w ciągu 60 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji. Wyjątkiem będą osoby, które przed nowelizacją skorzystały już z uprawnień do zdawania egzaminu jako referendarze, asystenci sędziów lub prokuratorów, ponieważ ich sytuacja była już regulowana odmiennymi przepisami.

Trzecia szansa egzamin sędziowski KSSiP - kiedy wejdzie w życie

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kwartał 2025 r.

Wyniki egzaminów KSSiP w 2025 r.: co trzeci aplikant nie zdał

Dla przypomnienia, aż 81 z 258 absolwentów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury nie uzyskało w tym roku pozytywnego wyniku egzaminu sędziowskiego. To oznacza, że niepowodzeniem zakończyło się podejście około 31 proc. aplikantów.