Warunki składania deklaracji odpadowej w formie elektronicznej muszą być precyzyjnie zapisane

Regionalna Izba Obrachunkowa stwierdziła nieważność uchwały naszej rady miasta w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Według izby nie określono warunków składania deklaracji w formie elektronicznej (nie wystarczy zapis o korzystaniu z ePUAP).

W naszej ocenie jest to może niedociągnięcie legislacyjne, które jednak nie narusza poważnie przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Czy warto składać skargę na RIO do sądu? Czy jednak przygotować nową kompletną uchwałę?

Stanowisko nadzorcze RIO jest uzasadnione. Brak odpowiednich zapisów umożliwiających składanie deklaracji w formie elektronicznej bądź niekompletność tych zapisów uznaje się w orzecznictwie za istotne naruszenie przepisów, które nie może być traktowane jako niedociągnięcie legislacyjne czy pominięcie o nieistotnym znaczeniu.

Co w uchwale

Z pytania można wnioskować, że przedmiotem rozstrzygnięcia nadzorczego RIO była uchwała rady miasta w sprawie wzoru deklaracji na odpady komunalne. Wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi określony jest w art. 6n ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.u.c.p.g.). W jego ust. 1 postanowiono, że „rada gminy, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego obliczenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ułatwienia składania deklaracji, określi, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego:

1) wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, z uwzględnieniem art. 6m ust. 1a i 1b, obejmujący objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia, informacje wskazane w art. 13 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, RODO; Dz.Urz. UE z 2016 r. L 119, s. 1) oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego; uchwała zawiera także informację o terminach i miejscu składania deklaracji;

2) warunki i tryb składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności:

a) ich format elektroniczny oraz układ informacji i powiązań między nimi zgodnie z przepisami o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,

b) sposób ich przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej,

c) rodzaje podpisu elektronicznego, którym powinny być opatrzone”.

Z kolei w ust. 2 podano, że rada gminy w uchwale, o której mowa w ust. 1, może określić wykaz dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Dane we wzorze deklaracji

Jednocześnie należy wspomnieć o art. 6m ust. 1a i 1b u.u.c.p.g. Z treści tych norm wynika, że deklaracja zawiera dane niezbędne do określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ponadto rada gminy, określając wzór deklaracji, może wymagać podania następujących danych:

1) imię i nazwisko lub nazwa właściciela nieruchomości oraz adres miejsca zamieszkania lub siedziby;

2) adres nieruchomości;

3) dane stanowiące podstawę zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi;

4) numer telefonu właściciela nieruchomości;

5) adres poczty elektronicznej właściciela nieruchomości;

6) inne informacje niezbędne do wystawienia tytułu wykonawczego;

7) informacje dotyczące posiadania kompostownika przydomowego i kompostowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne.

Przywołane wyżej przepisy wyznaczają zakres ustawowego upoważnienia dla rady gminy do podjęcia uchwały w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Wymóg kompletności

Co istotne, rada gminy powinna ustalić omawiany wzór i warunki składania w drodze elektronicznej w sposób kompletny. Wskazano to jednoznacznie w stanowisku Naczelnego Sądu Administracyjnego zawartym w wyroku z 24 listopada 2023 r. (sygn. akt III FSK 760/22). Sąd uznał za zasadne stanowisko RIO, która stwierdziła nieważność w całości uchwały rady gminy w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, co ciekawe – mimo że sąd I instancji (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie) podważył wcześniej rozstrzygnięcie nadzorcze RIO, uznając, że rada gminy pominęła tylko pewne kwestie, co uznał za prawnie nieistotne. Warto więc poznać motywy, jakimi kierował się NSA w swojej argumentacji, oceniając, że rada gminy nie ustaliła w odpowiedni sposób możliwości składania deklaracji na odpady w formie elektronicznej. NSA ustalił w szczególności, że: „Brak określenia w uchwale nr […] układu informacji i powiązań pomiędzy nimi, a w rezultacie uniemożliwienie adresatom uchwały składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej”. Następnie NSA zaakcentował, że pominięcie uchwałodawcze, jakie wystąpiło w ww. sprawie: „(…) nie może być uznane za nieistotne naruszenie prawa, ponieważ w przypadku takim chodzi o naruszenia drobne, mało znaczące, niedotyczące istoty zagadnienia, polegające przykładowo na nieodpowiednim oznaczeniu uchwały, powołaniu niewłaściwej podstawy prawnej (przy założeniu, że istnieje przepis prawa umocowujący do jej podjęcia) czy popełnieniu oczywistej omyłki pisarskiej lub rachunkowej (tak również A. Matan w: Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, LEX 2021, art. 91)”. Następnie dodano, że pominięcie uchwałodawcze w ww. sprawie nie mieści się w żadnym z podanych wyżej rodzajowo przykładów nieistotnego naruszenia prawa i dlatego trudno jest je zakwalifikować do naruszenia prawa o ciężarze gatunkowym (charakterze) nieistotnym. W konsekwencji NSA potwierdził słuszność stanowiska RIO o istotnej wadzie prawnej uchwały w sprawie wzoru deklaracji na odpady komunalne, która nie zawiera wszystkich elementów potrzebnych do składania tej deklaracji drogą elektroniczną.

Podsumowując: w sytuacji opisanej w pytaniu nie ma podstaw, by zakwestionować ocenę RIO. Wskazane jest podjęcie uchwały, która zawierać będzie wymagane przepisami elementy. ©℗