Od 1 stycznia 2024 r. dyrektorzy lub kierownicy domów pomocy społecznej będą wpisywać do specjalnego rejestru wypadki oraz przypadki samouszkodzeń i obrażeń ciała. Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci, starostowie i marszałkowie zweryfikują, jak placówki sobie z nimi poradziły.
Od 1 stycznia 2024 r. dyrektorzy lub kierownicy DPS-ów będą mieli nowy obowiązek. Zostali zobligowani do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych dotyczących mieszkańców domu lub osób przebywających w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia tych osób, do podejmowania działań następczych oraz przekazywania informacji właściwym organom – tak wynika z art. 68aa nowo dodanego do ustawy o pomocy społecznej (dalej: u.p.s.). [ramka] Jest to efekt zmian wprowadzonych niedawno ustawą o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw. Nowe obowiązki mają zwiększyć bezpieczeństwo podopiecznych przez wzmocnienie działań nadzorczych nad wydarzeniami związanymi z zagrożeniem ich życia lub zdrowia. Za nadzwyczajne należy uznać każde zdarzenie, które w sposób negatywny wpływa na mieszkańca placówki lub domu i którego następstwa wiążą się z potencjalnym lub faktycznym pogorszeniem stanu zdrowia lub wręcz zagrażają życiu mieszkańca.
Obieg danych
1. Raz na kwartał będzie przekazywana zanonimizwana informacja do wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty jednostki samorządu terytorialnego prowadzącej dom pomocy społecznej lub zlecającej jego prowadzenie lub do marszałka województwa w przypadku regionalnych domów pomocy społecznej. Oznacza to, że najpóźniej do 31 marca 2024 r. dyrektorzy lub kierownicy DPS-ów będą mieli obowiązek po raz pierwszy przekazać takie zestawienie.
2. Następnie wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa – niezwłocznie po otrzymaniu informacji od dyrektorów lub kierowników DPS-ów – zweryfikują je w celu analizy i oceny zasadności podjętych działań następczych.
3. Po weryfikacji wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa przekażą wojewodzie informację zbiorczą o zgłoszeniach o zdarzeniach nadzwyczajnych i podjętych działaniach następczych. Będzie się to odbywać również nie rzadziej niż raz na kwartał.
4. Wojewoda również nie rzadziej niż raz na kwartał przekaże informację zbiorczą o zgłoszeniach o zdarzeniach nadzwyczajnych i podjętych działaniach następczych do ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego za pomocą systemu teleinformatycznego, do rejestru centralnego, o którym mowa w art. 23 ust. 4a u.p.s. ©℗
Zakres informacji
Rejestr będzie gromadził wyłącznie dane niezbędne do obsługi zgłoszenia. Będą w nim zapisywane następujące zdarzenia nadzwyczajne dotyczące mieszkańców domu, związane z zagrożeniem ich życia lub zdrowia:
- o wypadkach,
- o samouszkodzeniach,
- o obrażeniach ciała.
Będą w nim ponadto zamieszczane:
- imię i nazwisko osoby zgłaszającej,
- data zgłoszenia,
- opis i miejsce zdarzenia,
- informacja o podjętych działaniach następczych (art. 55c ust. 1 i 2 u.p.s.).
Ochrona danych osobowych
Organizacja przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych, podejmowania działań następczych oraz związanego z tym przetwarzania danych osobowych powinna uniemożliwiać nieupoważnionym osobom uzyskanie dostępu do informacji oraz zapewniać ochronę poufności tożsamości osoby dokonującej zgłoszenia. Dyrektor lub kierownik DPS-u będą zatem mieli obowiązek udzielenia pisemnego upoważnienia pracownikom, którzy będą przyjmować zgłoszenia i je weryfikować. Informacje będą anonimizowane.
Co istotne, nowe regulacje dotyczą ośrodków całodobowych. Nie przewidują uwzględniania w rejestrze zdarzeń nadzwyczajnych wydarzeń z udziałem osób korzystających z usług wsparcia krótkoterminowego ‒ z uwagi na to, że osoby korzystające z takich usług mogą przebywać w domu pomocy społecznej tylko przez kilka dni.
Kompetencje kontrolne wojewodów
W ramach realizacji zadań opisanych w art. 22 pkt 3, 8 i 10 w związku z art. 126 u.p.s. wojewoda może przeprowadzać kontrole w DPS-ach oraz placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. Mogą one być prowadzone pod kątem realizacji obowiązku prowadzenia rejestrów zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych dotyczących mieszkańców wyżej wymienionych domów lub osób przebywających w tych placówkach oraz realizacji działań naprawczych będących odpowiedzią na zgłoszenia.
Wojewoda w wyniku przeprowadzonych przez zespół inspektorów czynności może wydać jednostce organizacyjnej pomocy społecznej albo kontrolowanej jednostce zalecenia pokontrolne. Przepisy dają mu też istotne uprawnienia na wypadek, gdy nie zostaną podjęte lub nie zostaną wykonane czynności wynikające z zaleceń pokontrolnych, mające na celu ograniczenie lub likwidację stwierdzonych istotnych uchybień lub nieprawidłowości w zakresie działań i usług objętych standardami, świadczonych przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej albo kontrolowane jednostki. W takiej sytuacji wojewoda może nawet orzec o czasowym lub stałym cofnięciu zezwolenia na prowadzenie placówki. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
art. 22 pkt 3, 8 i 10, art. 23 ust. 4a, art. 55c ust. 1 i 2, art. 68aa, art. 126 ustawy 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 901; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 1693)
ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1693)
