Większość ośrodków dostosowała systemy informatyczne i może uzyskiwać informacje potrzebne do przyznawania świadczeń. Są jednak i takie, które nie zdążyły ze zmianami.
Od przyszłego tygodnia rodzice starający się o pomoc finansową na dzieci nie będą musieli dołączać do wniosku o jej przyznanie tyle dodatkowych dokumentów co dotychczas. W ustalaniu niektórych danych wyręczą ich ośrodki pomocy społecznej, które mają korzystać z baz i rejestrów innych instytucji. W wielu z nich trwają jeszcze prace związane z aktualizowaniem oprogramowania, które to umożliwi.
Część gmin obawia się jednak, jak systemy informatyczne będą działać po 1 stycznia, bo na obecnym etapie zdarzają się im z tym problemy.
Testowanie systemu
Zmiany związane z informatyzacją procesu przyznawania wsparcia przewiduje ustawa z 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1359). Zgodnie z nią gminy będą samodzielnie uzyskiwać informacje dotyczące m.in.: dochodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, wieku i stanu cywilnego oraz niepełnosprawności członków rodziny. Będą je sprawdzać bezpośrednio w urzędach skarbowych, ZUS, KRUS oraz rejestrach publicznych, np. PESEL, CEIDG.
– Nasz system informatyczny przeszedł już niezbędne modyfikacje. W przypadku ściągania informacji o wysokości dochodu z urzędów skarbowych działa poprawnie i otrzymujemy je już po chwili. Mieliśmy okazję to sprawdzić, weryfikując część wniosków składanych na ostatni okres zasiłkowy – mówi Bogumiła Podgórska, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach.
Dodaje, że jest natomiast problem z połączeniem się z bazą ZUS, dlatego na wszelki wypadek przygotowany został wzór pisma o podanie wysokości odprowadzonej składki zdrowotnej. Przepisy przewidują bowiem, że gdy gmina nie będzie mogła z jakiegoś powodu, np. awarii systemu informatycznego, uzyskać potrzebnych informacji, to ma występować o ich udostępnienie do urzędu, który nimi dysponuje. Ten zaś ma obowiązek przekazać je w ciągu 7 dni.
Samodzielne pozyskiwanie danych jest też testowane m.in. w Kluczborku i Bełchatowie. – Ze sprawdzaniem orzeczeń o niepełnosprawności nie ma kłopotów, natomiast gdy staramy się ściągnąć informacje o dochodzie, to przy niektórych osobach pojawia się komunikat o błędzie – wskazuje Dorota Stolarek, kierownik działu świadczeń rodzinnych MOPS w Bełchatowie.
Włodzimierz Słomczyński, dyrektor MGOPS w Dąbrowie Tarnowskiej, dodaje, że prawdziwy test nastąpi, gdy już wszystkie organy przyznające świadczenia będą korzystać z nowych uprawnień.
– Obawiam się, że wtedy systemy mogą się zawieszać lub będą występować inne nieprawidłowości w ich działaniu – dodaje.
Są jednak i takie ośrodki, zwłaszcza w małych miejscowościach, gdzie prace nad wdrożeniem nowych rozwiązań jeszcze się nie zaczęły. Często nie mają one własnych informatyków lub nawet nie wiedzą, że to ich obowiązkiem będzie pozyskiwanie danych.
Szybsza decyzja
Samorządy zwracają uwagę, że samodzielne weryfikowanie informacji może przyspieszyć wydawanie decyzji. Nie będzie jednak tak, że rodzic zostanie zupełnie zwolniony z dostarczania jakichkolwiek dokumentów. Co więcej, dotyczy to nawet samego dochodu. Ten rozliczany podatkiem ryczałtowym lub od którego nie jest odprowadzana żadna należność do fiskusa, np. alimenty, będzie tak jak do tej pory podawany przez członka rodziny w oświadczeniu.
– U wielu osób w ciągu roku następują zmiany związane z utraceniem lub uzyskaniem jakiegoś dochodu. To też będzie wymagać zgłoszenia się do nas, aby możliwe było obliczenie jego prawidłowej wysokości – podkreśla Dorota Stolarek.
Damian Napierała, zastępca dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń, dodaje, że dużym ułatwieniem, które wprowadza wspomniana ustawa, będzie możliwość sprawdzenia w centralnej bazie beneficjentów, czy osoba składająca wniosek o zasiłek nie otrzymała go już na terenie innej gminy. Natomiast bardziej sceptycznie ośrodki pomocy społecznej podchodzą do kolejnej ze zmian w niej zawartych. Przewiduje ona, że wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych lub z Funduszu Alimentacyjnego będzie można złożyć drogą elektroniczną za pośrednictwem portalu Emp@tia. W ten sam sposób będzie również następowało przekazanie wydanej przez ośrodek decyzji.
– Trzeba pamiętać, że prawidłowe wypełnienie wniosku nie jest takie proste i rodzice często korzystają z pomocy pracownika. Pytają się też, jakie dokumenty muszą dostarczyć. Dlatego w najbliższych latach będzie raczej dominować papierowa droga ubiegania się o świadczenia – uważa Bogumiła Podgórska.
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 1 stycznia 2016 r.
