Subskrybuj nas na Youtube
Gminy również po 31 grudnia 2015 r. powinny zapewniać mieszkania zastępcze osobom, które muszą opuścić dotychczasowe lokum ze względu na remont lub rozbiórkę budynku należącego do prywatnego właściciela.
Tak uważa rzecznik praw obywatelskich, który o zmianę przepisów w tym zakresie zwrócił się do ministra infrastruktury i budownictwa Andrzeja Adamczyka.
Obecnie właściciel kamienicy może wypowiedzieć najem, jeżeli budynek wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu. Jednocześnie ustawodawca wskazał, że w takich sytuacjach lokatorom przysługuje prawo do mieszkania zamiennego. Obowiązek jego zapewnienia oraz pokrycia kosztów przeprowadzki do 31 grudnia 2015 r. spoczywa na gminie.
– Od 1 stycznia 2016 r. obowiązek zapewnienia lokatorom mieszkań zamiennych spocznie wyłącznie na właścicielach, w większości przypadków nie będą w stanie się z niego wywiązać – zauważa RPO Adam Bodnar.
– Trudno dzisiaj przewidzieć skalę problemów, jakie będą się z tym wiązać, jednak z całą pewnością już teraz wiadomo, że poważne konsekwencje tego stanu rzeczy, włącznie z zagrożeniem zdrowia i życia, poniosą lokatorzy budynków, które zostaną przeznaczone do natychmiastowego opróżnienia ze względu na katastrofalny stan techniczny – dodaje.
W ocenie rzecznika całkowite zwolnienie gmin z obowiązku dostarczenia lokalu zamiennego i przerzucenie go na właścicieli, w tym także osoby fizyczne, które nie dysponują jakimkolwiek zasobem mieszkaniowym czy też środkami finansowymi na nabycie choćby jednego lokalu, spowoduje, że w większym niż dotychczas stopniu niewykonalny stanie się obowiązek opróżnienia budynków objętych decyzją powiatowego inspektora nadzoru budowlanego.
– W takich przypadkach przyczyna niewykonalności decyzji będzie leżała po stronie właścicieli lokali, co będzie uprawniało organy nadzoru budowlanego do nakładania grzywien w celu przymuszenia ich do wykonania obowiązku, któremu realnie nie będą mogli oni sprostać – uważa Adam Bodnar.
Jego zdaniem chęć zaś uniknięcia finansowych sankcji administracyjnych może prowadzić do sytuacji, w których właściciele lokali będą podejmowali działania mające na celu zmuszenie lokatorów do samodzielnego opuszczenia mieszkań. Ich skutkiem może być bezdomność osób, które nie będą w stanie zabezpieczyć swoich potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie.
– Powszechnie znanym faktem jest, że obowiązek opróżnienia budynków znajdujących się w katastrofalnym stanie technicznym dotyczy w większości przypadków tych kamienic, które znajdowały się przez kilkadziesiąt lat w zarządzie gminy, a odzyskanych obecnie przez spadkobierców dawnych właścicieli – uzupełnia RPO.
Okoliczność niewywiązywania się byłych zarządców z nałożonych na nich przepisami prawa obowiązków w zakresie zarządu nieruchomością doprowadziła do istotnych zaniedbań w stanie technicznym budynków, z którym borykają się aktualni ich właściciele. Te okoliczności były zresztą podstawą regulacji, która wskazuje, że gmina zapewnia mieszkanie zastępcze do 31 grudnia 2015 r.
– Niestety, optymistyczne prognozy co do poprawy tego stanu rzeczy w ustalonym marginesie czasowym nie sprawdziły się, bowiem stan techniczny budynków nie uległ znaczącej poprawie, a co więcej, roszczenia reprywatyzacyjne nasiliły się i wzrosła liczba zwracanych nieruchomości. Wobec zaś braku na rynku łatwo dostępnych i tanich mieszkań problem zapewnienia lokali zamiennych jest wciąż aktualny – uważa Adam Bodnar.
Jego zdaniem przerzucenie na właścicieli kamienic nie tyko kosztów usunięcia zaniedbań remontowych, lecz także obowiązku zapewnienia mieszkań zamiennych lokatorom z opróżnianych budynków – w ocenie rzecznika – jest zdecydowanie przedwczesne. Posłowie przedstawili w sierpniu 2015 r. projekt, z którego wynikało, że gminy bezterminowo będą zapewniały lokale zastępcze. Nie został on jednak uchwalony.
– Wydaje się, że wydłużenie terminu wykonywania przez gminy obowiązku zapewnienia lokali zamiennych, pozostaje zarówno w interesie najemców lokali, jak i właścicieli budynków – wskazuje Adam Bodnar.