Od 2024 r. nie będzie już specjalnego zasiłku opiekuńczego

Po 11 latach od wprowadzenia z systemu świadczeń rodzinnych zniknie specjalny zasiłek opiekuńczy, choć osoby, które nabędą do niego prawo jeszcze do końca tego roku, będą mogły je zachować również po 1 stycznia 2024 r.

Taka zmiana dotycząca przepisów ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 390 ze zm.) znalazła się w ustawie o świadczeniu wspierającym. Specjalny zasiłek opiekuńczy został wprowadzony od 1 stycznia 2013 r. w związku z dokonaną wówczas zmianą w zakresie świadczenia pielęgnacyjnego. To wtedy właśnie zaczęły obowiązywać przepisy, zgodnie z którymi świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunowi rezygnującemu z pracy z powodu sprawowania opieki nad osobą, która stała się niepełnosprawna przed skończeniem 18 lub 25 lat (jeśli w tym czasie się uczyła). Natomiast do opiekunów osób, które doznały dysfunkcji zdrowotnej w dorosłym życiu, skierowany został specjalny zasiłek opiekuńczy.

Początkowo projekt ustawy o świadczeniu wspierającym, który trafił do Sejmu, nie przewidywał usunięcia art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych, regulującego zasady przyznawania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Taka zmiana została wprowadzona dopiero na etapie prac w komisji polityki społecznej i rodziny w związku z tym, że dorosłe osoby niepełnosprawne będą mogły korzystać ze świadczenia wspierającego. Jednocześnie przepisy przejściowe zawarte w art. 49 przyjętej ustawy zakładają, że osoby, którym przed jej wejściem w życie, czyli 1 stycznia 2024 r., lub po tej dacie przyznany został specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2023 r., będą mogły dalej go pobierać. Będzie to możliwe również w sytuacji, gdy osobie niepełnosprawnej zostanie wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności będące kontynuacją tego poprzedniego (wtedy trzeba bowiem składać nowy wniosek o specjalny zasiłek opiekuńczy). Ponadto specjalny zasiłek opiekuńczy jest przyznawany na okres zasiłkowy trwający od 1 listopada danego roku do 30 października następnego. Decyzje w sprawie przyznania specjalnego zasiłku od 1 listopada br. będą więc wygasać 30 października 2024 r., ale opiekun będzie mógł odnowić uprawnienie do tej formy wsparcia na kolejny okres, o ile złoży wniosek w ciągu trzech miesięcy.

Co istotne, rodzina będzie mogła w każdej chwili podjąć decyzję o rezygnacji ze specjalnego zasiłku opiekuńczego, dzięki czemu osoba niepełnosprawna będzie mogła otrzymać świadczenie wspierające.

– Pewnie wiele osób zdecyduje się na taki krok, bo nawet najniższa kwota świadczenia wspierającego, które ma wynosić od 40 proc. do 220 proc. renty socjalnej, będzie wyższa od specjalnego zasiłku opiekuńczego, który wypłacamy w wysokości 620 zł – mówi Edyta Ciesielska, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Kielcach.

Zwraca przy tym uwagę, że liczba osób otrzymujących specjalny zasiłek opiekuńczy systematycznie zmniejszała się w ostatnich latach, bo większości opiekunów udało się je zastąpić świadczeniem pielęgnacyjnym, co jest możliwe dzięki korzystnej dla nich linii orzeczniczej sądów (będącego pokłosiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r.). W konsekwencji wszystko wskazuje na to, że po 1 stycznia 2024 r. nawet ta nieduża grupa osób ostatecznie z niego zrezygnuje na rzecz dostępu do świadczenia wspierającego.©℗