Do rzecznika praw obywatelskich (RPO) zgłosił się obywatel, który bezskutecznie próbował uzyskać informacje na temat schronów dla ludności w razie masowego zagrożenia dla zdrowia i życia.

W związku z tym RPO zwrócił się do ministra spraw wewnętrznych i administracji z pytaniem, jaki organ administracji publicznej bądź inny podmiot odpowiada w obecnym stanie prawnym za przekazywanie mieszkańcom takich informacji i kto będzie za to odpowiedzialny w świetle projektowanej ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. – Obecnie brak jest przepisów wskazujących wprost podmiot, którego zadaniem byłoby udostępnianie informacji o lokalizacji schronów – odpowiedział resort, jednocześnie wskazując, że prace nad uregulowaniem tych kwestii trwają.

RPO w piśmie przypomniał, że obrona cywilna uregulowana była ustawą z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2021 r. poz. 372), jednak utraciła moc po wejściu w życie ustawy z 11 marca 2022 r. o obronie ojczyzny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2305 ze zm.). – Nowa ustawa o obronie ojczyzny nie zawiera zaś analogicznych unormowań dotyczących obrony cywilnej. Świadczy to o luce w systemie prawa w tym obszarze – wskazał rzecznik. Ma ją wypełnić przygotowywany przez MSWiA projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej (UD432). W ocenie RPO nowe przepisy w zakresie funkcjonowania schronów są jednak niejasne. Według nich za budowę i bieżące utrzymanie obiektów użyteczności publicznej, obiektów magazynowych lub ich części z przeznaczeniem do doraźnej zbiorowej ochrony oraz przygotowanie doraźnych ukryć na terenach publicznych i niepublicznych będzie odpowiadał jego właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca. – Nie jest zatem jasne, kto odpowiada za udzielanie ludności informacji o tym, gdzie w danej okolicy jest najbliższy schron – ocenił RPO.

MSWiA w odpowiedzi zapewniło, że funkcjonowanie obrony cywilnej w Polsce jest obecnie gwarantowane poprzez realizację zapisów konwencji genewskich, a doprecyzowanie tych kwestii znajdzie się właśnie w nowej ustawie o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej. Resort zwrócił uwagę, że powoływane przez RPO przepisy nie dotyczą schronów, a miejsc stanowiących doraźne ukrycie, ale przyznał, że obecnie brak jest przepisów wskazujących podmiot, który miałby udostępniać obywatelom informacje o lokalizacji schronów. – Zatem w tym zakresie zasadne jest odnoszenie się do przepisów dotyczących ogólnych zasad ewidencjonowania budynków – zaznaczył resort, wskazując na starostę jako organ odpowiedzialny za prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. – Należy jednak podkreślić, że w związku ze wskazanym brakiem regulacji ustanawiających wymogi techniczne i zasady eksploatacji schronów jednoznaczna identyfikacja takich obiektów jako schronów nie jest możliwa – dodało ministerstwo. Takie wymogi – jak zapewnia MSWiA – określi przygotowywane rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i obiekty służące bezpieczeństwu lub obronności państwa. Informacje o schronach będą natomiast udostępniały organy ochrony ludności na podstawie przepisów projektowanej ustawy, w zakresie swojej właściwości i w ramach wykonywania czynności związanych z rozpoznawaniem zagrożeń oraz ostrzeganiem, alarmowaniem i powiadamianiem ludności.

W październiku ub.r. MSWiA zleciło Państwowej Straży Pożarnej inwentaryzację wszystkich schronów i miejsc schronienia, których w całym kraju ma być ok. 62 tys. Jak poinformował DGP rzecznik PSP Karol Kierzkowski, wyniki raportu zostaną zaprezentowane dzisiaj.©℗