Osoba, która uważa, że niesłusznie założono jej niebieską kartę (NK), może przedstawić swoje wyjaśnienia na posiedzeniu gminnego zespołu interdyscyplinarnego. Ma też prawo wystąpić do wojewody o podjęcie działań sprawdzających.
Zgodnie z art. 9d ust. 1 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. nr 180, poz. 1493 ze zm.) podejmowanie interwencji w rodzinie dotkniętej przemocą odbywa się według procedury NK. Jej wszczęcie wymaga wypełnienia specjalnego formularza i przekazania go do gminnego zespołu interdyscyplinarnego. Na tej podstawie podejmuje działania pomocowe. Jednak ani ustawa, ani rządowe rozporządzenie, które szczegółowo reguluje stosowanie procedury, nie przewidują możliwości odwołania się od założenia karty przez osoby, które uważają, że niesłusznie są podejrzewane o stosowanie przemocy. Tak samo jest w przypadku, gdy zainteresowany stwierdzi, że działania urzędników są niezgodne z procedurą NK.
W takich sytuacjach nie jest możliwe zastosowanie środków odwoławczych przewidzianych przez kodeks postępowania administracyjnego, ponieważ przepisy dotyczące karty w żadnym miejscu nie odwołują się do tego aktu. Potwierdza to Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi na interpelację (nr 30448) złożoną przez poseł Józefę Hrynkiewicz. Resort wyjaśnia, że procedura NK jest procedurą samoistną, w której nie są wydawane decyzje administracyjne. Natomiast instytucją nadrzędną dla zespołu interdyscyplinarnego jest wojewoda. Do jego obowiązków należy sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie przez samorządy. Osoba, która uzna, że procedura jest prowadzona w sposób nierzetelny, może złożyć skargę do wojewody, który podejmie czynności wyjaśniające.
Gminy są zaskoczone możliwością stosowania takiego rozwiązania.
– Nie wiadomo, w jaki sposób wojewoda miałby oceniać, czy procedura została wszczęta prawidłowo – wskazuje Wiktor Więcek, radca prawny Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaśle.
MPiPS zwraca też uwagę, że na etapie prac zespołu lub powołanej przez niego grupy roboczej istnieje możliwość wyjaśnienia sytuacji w przypadku niewłaściwego wszczęcia procedury NK. Osoba, której została założona NK, jest wzywana na posiedzenie zespołu (lub grupy). Zostaje wtedy poinformowana o przebiegu postępowania w swojej sprawie i może złożyć wyjaśnienia w przypadku bezprawnego pomówienia. W sytuacji gdy zgłoszenie o przemocy okaże się nieprawdziwe, procedura może zostać zakończona ze względu na brak zasadności podejmowania działań.
77,8 tys. tyle formularzy NK wypełnili policjanci w 2014 r.