Asystent rodziny ze względu na pełnioną funkcję nie jest właściwą osobą do tego, aby sąd wyznaczał go do towarzyszenia w trakcie rozprawy oskarżonemu poniżej 18. roku życia. Lepszym rozwiązaniem jest powierzanie tego zadania kuratorom.
Tak uważa Polska Federacja Związkowa Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej (PFZPSiPS), która przekazała do Ministerstwa Sprawiedliwości swoje uwagi w sprawie projektu nowelizacji kodeksu postępowania karnego. Zakłada on, że sąd będzie mógł wyznaczyć asystenta rodziny do uczestniczenia w posiedzeniu lub rozprawie z udziałem osoby nieletniej oskarżonej o popełnienie czynu zabronionego. Może to zrobić m.in. w takiej sytuacji, gdy ze względu na dobro dziecka nie jest wskazane, by towarzyszył mu rodzic lub inna dorosła osoba, pod której pieczą ono pozostaje. Wyboru asystenta sąd będzie dokonywał spośród osób znajdujących się na wykazie przekazanym mu przez ośrodek pomocy społecznej.
Zdaniem PFZPSiPS ta propozycja wynika z niezrozumienia roli asystenta rodziny, do którego najważniejszych obowiązków należy zapewnianie specjalistycznej pomocy rodzinom mającym problemy z wychowaniem i opieką nad dziećmi. Tymczasem resort sprawiedliwości chce przypisać asystentom nowe zadanie o charakterze interwencyjnym i kontrolnym. Organizacja podkreśla, że zgodnie z projektem przydział asystenta będzie losowy, co może oznaczać, że zostanie on zaangażowany w sprawę małoletniego z rodziny, z którą do tej pory nie miał do czynienia i jej nie wspierał.
Co więcej, w nowelizacji nie ma przepisów dających asystentom dostęp do akt sprawy, a trudno wyobrazić sobie, jak bez ich znajomości ma wyglądać uczestnictwo pracownika socjalnego w rozprawie. W projekcie nie ma też regulacji określających tryb zmiany asystenta, gdy nie zdobędzie on zaufania małoletniego oskarżonego.
W ocenie PFZPSiPS nowe zadanie powinno być powierzone kuratorom sądowym, zwłaszcza że liczba asystentów rodziny zmniejsza się na skutek mało atrakcyjnych warunków pracy (niskie płace, brak szczególnych uprawnień zawodowych). Federacja wskazuje, że obecna liczba kuratorów (zarówno społecznych, jak i zawodowych) stworzy szansę, by instytucja towarzyszenia osobom poniżej 18. roku życia w sprawach karnych była powszechna.
Podobnie krytyczne stanowisko na temat nowelizacji k.p.k. przedstawiło też Ogólnopolskie Stowarzyszenie Asystentów Rodziny. ©℗
3 tys. zł dodatku do pensji dla asystenta
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) ogłosiło program „Asystent rodziny na rok 2022”. Wzorem poprzednich lat przewidziane w nim pieniądze – łącznie 10 mln zł – mają być przeznaczone na dodatki do wynagrodzeń dla asystentów rodziny. Dodatek będzie przysługiwał osobom, które były zatrudnione w ośrodkach pomocy społecznej lub podmiotach zajmujących się na zlecenie gminy pracą z rodziną na dzień ogłoszenia programu. Będzie wynosił do 3 tys. zł brutto i zostanie wypłacony jednorazowo lub w podziale na kilka części, proporcjonalnie do wymiaru etatu. Prawo do tej gratyfikacji będą też miały osoby świadczące usługi na podstawie umowy zlecenia – w tym przypadku wymiar etatu będzie rozumiany jako stosunek przepracowanej liczby godzin na zleceniu do liczby godzin przypadających na etat.
Program wskazuje, że gmina będzie musiała zabezpieczyć 20-proc. wkład własny, bo dofinansowanie będzie obejmować 80 proc. kwoty dodatku. Aby samorząd otrzymał pieniądze na dodatki, musi złożyć zapotrzebowanie. W tym celu wypełni sprawozdanie opublikowane w Centralnej Aplikacji Statystycznej (CAS). Wojewoda ma siedem dni od ogłoszenia programu na stworzenie zbiorczego zestawienia i przesłanie go za pośrednictwem e-PUAP do MRiPS. Następnie resort będzie miał siedem dni na ogłoszenie listy gmin z określeniem wysokości otrzymanego dofinansowania.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy
