W opracowanym projekcie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej znalazł się m.in. harmonogram prac nad projektem uchwały budżetowej, w tym termin złożenia projektu budżetu przez skarbnika gminy, a także terminy zaopiniowania tego dokumentu przez kierowników jednostek budżetowych przed formalnym przedłożeniem projektu radzie. Czy takie zapisy będą legalne?
Zgodnie z art. 234 ustawy o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej określa w szczególności:
1) wymaganą szczegółowość projektu budżetu jednostki samorządu terytorialnego – w praktyce oznacza to uwzględnienie wymogów z art. 235 i art. 236 u.f.p.
2) terminy obowiązujące w toku prac nad projektem uchwały budżetowej jednostki samorządu terytorialnego;
3) wymogi dotyczące uzasadnienia i materiały informacyjne, które zarząd przedłoży organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego wraz z projektem uchwały budżetowej.
Z przytoczonych wyżej regulacji prawnych wynika więc zakres przedmiotowy uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej. Przy czym wymóg z pkt 1, czyli konieczność szczegółowego określenie projektu budżetu JST, oznacza w praktyce uwzględnienie wymogów z art. 235 i art. 236 u.f.p. Pierwsza z regulacji wskazuje, że w planie dochodów budżetu JST wyszczególnia się – w układzie działów klasyfikacji bud żetowej – planowane kwoty dochodów bieżących i dochodów majątkowych według ich źródeł, w tym w szczególności z tytułu dotacji i środków na finansowanie wydatków na realizację zadań finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3. Z kolei w art. 236 u.f.p. postanowiono m.in., że w planie wydatków budżetu JST wyszczególnia się – w układzie działów i rozdziałów klasyfikacji budżetowej – planowane kwoty wydatków bieżących i wydatków majątkowych. [ramka]
Leksykon budżetowy
Dochody bieżące budżetu JST – dochody budżetowe niebędące dochodami majątkowymi.
Dochody majątkowe JST – dotacje i środki przeznaczone na inwestycje, dochody ze sprzedaży majątku, dochody z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może ustalić większą szczegółowość planu dochodów budżetu.
Wydatki bieżące JST – wydatki budżetowe niebędące wydatkami majątkowymi. W planie wydatków bieżących wyodrębnia się – w układzie działów i rozdziałów planowane – kwoty wydatków bieżących, w szczególności na:
1) wydatki jednostek budżetowych, w tym na:
a) wynagrodzenia i składki od nich naliczane,
b) wydatki związane z realizacją ich statutowych zadań;
2) dotacje na zadania bieżące;
3) świadczenia na rzecz osób fizycznych;
4) wydatki na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 u.f.p., w części związanej z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego;
5) wypłaty z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych przez jednostkę samorządu terytorialnego, przypadające do spłaty w danym roku budżetowym;
6) obsługę długu jednostki samorządu terytorialnego. ©℗
Z racji zadanego pytania kluczowy jest jednak pkt 2 art. 234, który zawiera wymóg podawania terminów obowiązujących w toku prac nad projektem uchwały budżetowej. Co jednak istotne, przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do czynności wykonywanych wobec gotowego już projektu uchwały budżetowej (tym, o którym mowa w art. 238 u.f.p.), a nie do czynności, które mają na celu sporządzenie projektu. Stanowisko to ma potwierdzenie w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z 4 sierpnia 2020 r. (nr 17.299.2020). W dokumencie tym analizie prawnej poddano uchwałę, którą została podjęta przez jedną z mazowieckich gmin. Konkretnie izba badała zapisy: „Prace nad projektem uchwały budżetowej – według «Harmonogramu prac nad projektem uchwały budżetowej» mają się rozpoczynać od poinformowania przez Skarbnika Gminy o rozpoczęciu prac nad budżetem Gminy na rok następny, dalej określono termin na złożenie wniosków do projektu budżetu przez mieszkańców i inne podmioty z terenu Gminy, (…). Do 5 listopada ustalono termin dla Skarbnika Gminy na przygotowanie projektu budżetu gminy wraz z uzasadnieniem i materiałami informacyjnymi”.
Po przeanalizowaniu ww. fragmentów uchwały kolegium warszawskiej RIO stwierdziło, że radni nie byli uprawnieni do podjęcia aktu w tym brzmieniu. Zgodnie bowiem z art. 234 u.f.p rada gminy powinna określić tryb prac nad projektem uchwały bud żetowej (gotowym), który stosownie do art. 238 tej ustawy zostaje jej przedłożony w terminie do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy. Dalej podkreślono, że „Kolegium Izby stoi na stanowisku, że prace nad projektem uchwały budżetowej rozpoczynają się od momentu sporządzenia projektu tej uchwały przez wójta gminy i jego przedłożenia radzie, stąd też przedmiot regulacji uchwały proceduralnej powinien być ograniczony do tych prac. Wszelkie inne regulacje w tej materii przekraczają kompetencje uchwałodawcze rady gminy wyznaczone ustawą”.
Reasumując: przedstawione przez czytelnika założenia projektu uchwały w sprawie trybu prac nad uchwałą budżetową są wadliwe. Rada gminy nie może bowiem regulować czynności poprzedzających sporządzenie formalnego projektu uchwały budżetowej. Tryb prac, w tym terminy poszczególnych czynności podejmowanych przez skarbnika czy też kierowników jednostek budżetowych, radni mogą regulować tylko w stosunku do już gotowego projektu uchwały budżetowej. ©℗
Podstawa prawna
art. 234–236 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1634; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1768)
