Nasza gmina chce podjąć uchwałę w sprawie pomocy finansowej dla prywatnego szpitala w formie dotacji celowej na remont bloku operacyjnego. Czy przepisy umożliwiają takie wsparcie prywatnej placówki, która działa jako spółka z o.o.? Podmiot ten działa na terenie gminy i obsługuje mieszkańców.

Odpowiedź na pytanie musi być negatywna, bowiem tryb udzielania pomocy finansowej w formie specjalnej uchwały podejmowanej w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych jest zarezerwowany tylko dla podmiotów o statusie samorządowym.
Analiza podanego zapytania wymaga w pierwszej kolejności odniesienia się do ustawy o działalności leczniczej. I tak w kontekście podanego zapytania na uwagę zasługuje art. 114, gdzie m.in. postanowiono, że podmiot wykonujący działalność leczniczą może otrzymać środki publiczne z przeznaczeniem na:
1) realizację zadań w zakresie programów polityki zdrowotnej, programów zdrowotnych i promocji zdrowia, w tym na zakup aparatury i sprzętu medycznego oraz wykonanie innych inwestycji koniecznych do realizacji tych zadań;
2) remonty;
3) inne niż określone w pkt 1 inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego;
4) realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), lub innych niż wymienione środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
JST staną przed dylematem: Pomóc zadłużonemu szpitalowi czy nie
JST staną przed dylematem: Pomóc zadłużonemu szpitalowi czy nie

Zobacz również
5) cele określone w odrębnych przepisach oraz umowach międzynarodowych;
6) realizację programów wieloletnich;
7) pokrycie kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne.
Zasady przyznawania
Z kolei z art. 115 ust. 3 ww. ustawy wynika, że na realizację zadań, o których mowa w art. 114 ust. 1 pkt 1–6, czyli m.in. na remonty oraz inne inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego, podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskać od jednostki samorządu terytorialnego dotację w rozumieniu przepisów o finansach publicznych.
Przytoczone wyżej przepisy prawne dają więc JST możliwość przekazania podmiotowi wykonującymi działalność leczniczą dotacji celowej. Stosownie zaś do art. 250 ustawy o finansach publicznych zarząd jednostki samorządu terytorialnego, udzielając dotacji celowej, w tym jednostce sektora finansów publicznych, w przypadku gdy odrębne przepisy lub umowa międzynarodowa nie określają trybu i zasad udzielania lub rozliczania tej dotacji, zawiera umowę, która określa w szczególności:
1) wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, na którego realizację są przekazywane środki dotacji;
2) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do 31 grudnia danego roku budżetowego;
3) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji oraz termin zwrotu niewykorzystanej części dotacji celowej, z tym że termin ten nie może być dłuższy niż terminy zwrotu określone w niniejszym dziale.
Wyłączenia wskazane przez RIO
W kontekście podanej problematyki szczególnie pomocne może być stanowisko zawarte w uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z 20 kwietnia 2022 r. (nr 12/609/2022), która w całości unieważniła uchwałę rady miejskiej w sprawie udzielenia pomocy finansowej w formie dotacji dla prywatnej placówki medycznej działającej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W motywach rozstrzygnięcia nadzorczego, opierając się o ww. regulacje prawne, zwrócono uwagę na kilka ważnych aspektów prawnych. Po pierwsze podano, że centrum medyczne działające w formie wspomnianej spółki zgodnie z przepisami ww. ustawy o finansach publicznych nie może otrzymać od jednostki samorządu terytorialnego pomocy finansowej. Pomoc finansowa udzielona może być wyłącznie innej jednostce samorządu terytorialnego.
Po drugie podkreślono, że przedmiotem pomocy finansowej może być dofinansowanie zarówno własnych zadań bieżących, zadań inwestycyjnych, jak i zakupów inwestycyjnych innej jednostki samorządu terytorialnego. Decyzja w sprawie udzielenia pomocy finansowej innej jednostce samorządu terytorialnego na realizacje jej zadań należy do właściwości organu stanowiącego jednostki udzielającej pomocy. Kompetencja ta wynika z:
  • art. 216 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy o finansach publicznych, który stanowi, że wysokość dotacji określa w drodze uchwały organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego udzielającej dotacji, oraz
  • art. 47 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, który wskazuje, że wysokość dofinansowania określa w drodze uchwały organ stanowiący JST udzielającej dotacji.
Po trzecie, finalnie, organ nadzoru stwierdził, że wskazanie w uchwale jako adresata pomocy finansowej prywatnej spółki – szpitala/podmiotu leczniczego, a nie jednostki samorządu terytorialnego – istotnie narusza przepisy.
Reasumując, gmina nie może przekazać pomocy finansowej podmiotowi nieposiadającemu statusu jednostki samorządu terytorialnego. Tryb udzielania pomocy finansowej we wskazanej formie jest zarezerwowany tylko dla podmiotów o statusie samorządów. W konsekwencji rada miasta nie może podjąć uchwały w sprawie pomocy finansowej (dotacji) dla ww. podmiotu leczniczego. Możliwe jest jednak przekazanie „zwykłej” dotacji celowej dla wskazanej w zapytaniu spółki – poprzez stosowne zapisy w wydatkach budżetu. W praktyce chodzi o ujęcie dotacji w odpowiedniej klasyfikacji budżetowej, którą może być dział 851 (Ochrona zdrowia), rozdział 85111 (Szpitale ogólne) oraz paragraf 623 (Dotacja celowa z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych). ©℗
wAŻNEPrzedmiotem pomocy finansowej udzielanej przez daną JST może być dofinansowanie własnych zadań bieżących, zadań inwestycyjnych, jak i zakupów inwestycyjnych innej jednostki samorządu terytorialnego.
Podstawa prawna
art. 114 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 633; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 655)
art. 216 ust. 2 pkt 5 oraz 250 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 655)
art. 47 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1672; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 655)