Niepełnosprawni obywatele Ukrainy mogą się ubiegać o świadczenie na sfinansowanie wkładu własnego na zakup m.in. protez, aparatów i wózków inwalidzkich.
Pieniądze będą pochodzić z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Wnioski o jego przyznanie trzeba składać w powiecie.
Takie wsparcie przewiduje program „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”, zatwierdzony przez radę nadzorczą PFRON. Jego przyjęcie umożliwił art. 33 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583 ze zm.), który dał podstawę prawną do tego, aby można było przeznaczać pieniądze funduszu na działania na rzecz uchodźców. Program składa się z trzech części – modułów. Pierwszy z nich jest skierowany bezpośrednio do osób, które po wybuchu wojny uciekły do Polski. Chodzi o obywateli Ukrainy, których pobyt został uznany za legalny w trybie art. 2 ust. 1 specustawy oraz posiadających dokument potwierdzający I lub II stopień niepełnosprawności, wydany w ramach tamtejszego systemu orzekania o dysfunkcjach zdrowotnych. Co istotne, jeśli uchodźca nie zabrał ze sobą takiego orzeczenia, to może złożyć oświadczenie potwierdzające jego posiadanie. Ta sama zasada dotyczy też niepełnosprawnych dzieci, w których imieniu takie oświadczenie składa ich opiekun, np. rodzic.
Pomoc finansowa, o której mowa w module pierwszym programu, ma formę świadczenia na pokrycie kosztów wymaganego wkładu własnego w zakupie lub naprawie wyrobów medycznych, wydawanych na zlecenie, wskazanych w rozporządzeniu ministra zdrowia z 29 maja 2017 r. (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 704 ze zm.). Zalicza się do nich m.in. protezy, aparaty i ortezy ortopedyczne, pieluchomajtki, zestawy infuzyjne do pomp insulinowych, laski, kule, balkoniki i wózki inwalidzkie. W sytuacji, gdy dany wyrób medyczny jest droższy od limitu refundacji ze środków NFZ i uchodźca musi dopłacić różnicę, będzie mógł zwrócić się o pomoc finansową na jej pokrycie. W tym celu należy złożyć wniosek do powiatowego centrum pomocy rodzinie (PCPR). Jego wzór znajduje się na stronie internetowej PFRON, ale można go też wypełnić na miejscu, w siedzibie centrum. Do wniosku trzeba dołączyć kopię zlecenia od lekarza oraz fakturę lub rachunek za zakup lub naprawę wyrobu medycznego. Wnioski o to świadczenie są przyjmowane i rozpatrywane na bieżąco, a po wydaniu decyzji PCPR wypłaci pieniądze we wskazany na wniosku sposób (do ręki, na konto uchodźcy lub podmiotu, w którym realizował zlecenie na wyrób medyczny).
Natomiast drugi moduł programu jest przeznaczony dla gmin, powiatów i samorządów wojewódzkich. Mogą one otrzymać pieniądze na działania pomocowe, którymi są objęci uchodźcy z niepełnosprawnościami oraz towarzyszące im osoby. Wsparcie może mieć formę finansowania całości kosztów lub ich dofinansowania (wtedy samorząd deklaruje wkład własny), ponoszonych od 24 lutego br. Regulamin programu nie określa katalogu działań podlegających finansowaniu, a samorząd może sam wybrać rodzaj pomocy, który jest niezbędny i wynika ze specyficznych potrzeb na danym terenie. Zastrzega on jedynie, że pieniądze nie mogą być wydane na m.in. koszty administracyjne i biurowe związane z organizacją wsparcia dla niepełnosprawnych uchodźców ani na świadczenia pieniężne. Wnioski o pieniądze samorządy powinny składać we właściwych terytorialnie wojewódzkich oddziałach PFRON.
Z kolei trzecia część programu to pieniądze dla organizacji pozarządowych, które zgodnie ze swoim statutem zajmują się działaniami na rzecz osób niepełnosprawnych – na sfinansowanie kosztów prowadzenia ośrodka recepcyjnego dla uchodźców z Ukrainy oraz towarzyszących im osób na terenie województw: podkarpackiego i lubelskiego.
