Maksymalny okres pobytu w placówce będzie mógł wynosić 18 miesięcy. Jeśli w trakcie mieszkania w domu jedno z dzieci stanie się pełnoletnie, będzie mogło w nim zostać, o ile kontynuuje naukę lub jest niepełnosprawne. Tak stanowi rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej z 17 stycznia 2022 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz.U. poz. 150), które dziś weszło w życie.
Wspomniane placówki zapewniają czasowe schronienie oraz odpowiednie wsparcie osobom, które z różnych powodów, np. zdarzenia losowego czy sytuacji kryzysowej, musiały opuścić dotychczasowe miejsce zamieszkania.
W porównaniu do dotychczas obowiązującego rozporządzenia nowe przepisy porządkują oraz uszczegóławiają standard podstawowych usług świadczonych w zakresie: interwencyjnym, terapeutyczno-wspomagającym oraz potrzeb bytowych. W ramach tego pierwszego dopisane zostało zapewnienie natychmiastowej pomocy psychologicznej, a w drugim szczególny nacisk położono na rozwijanie kompetencji wychowawczych i umiejętności samodzielnego funkcjonowania matek oraz kobiet w ciąży, a także na udzielenie im pomocy w uzyskaniu dostępu do lokalu mieszkalnego. Natomiast w przypadku standardu bytowego na domy nałożony został wymóg zapewnienia pomieszczenia do pracy indywidualnej oraz do przechowywania wózków dziecięcych – o ile pozwalają na to warunki. Jeśli zaś chodzi o pomieszczenia kuchenne, to wprowadzone zostały przepisy, które poza posiadaniem co najmniej jednej ogólnodostępnej kuchni lub aneksu kuchennego wymagają wygospodarowania odpowiedniej w stosunku do liczby mieszkańców liczby miejsc do przygotowywania i jedzenia posiłków. Co ważne domy, które nie spełniają obecnie nowych standardów bytowych, będą miały 24 miesiące na dostosowanie się do nich.
Kolejną nowością jest wskazanie, że osoby tam pracujące i pomagające mieszkańcom tych placówek powinny mieć kwalifikacje zawodowe psychologa, terapeuty, pedagoga, prawnika i pracownika socjalnego, choć wsparcia mogą też udzielać inne osoby. W rozporządzeniu znalazł się również przepis mówiący, że dom działa na podstawie regulaminu organizacyjnego, opracowanego przez kierownika, uchwalonego przez zarząd powiatu, a w odniesieniu do domów prowadzonych na zlecenie samorządu – przez organ prowadzący placówkę.
Ponadto nowe przepisy zakładają, że w uzasadnionych przypadkach pobyt w domu, który co do zasady wynosi 12 miesięcy, może być przedłużony o maksymalnie sześć miesięcy (do tej pory przepisy też dawały możliwość wydłużenia pobytu, ale bez określenia, ile może on trwać).
– Akurat w tym przypadku lepsze byłoby zachowanie większej elastyczności i dostosowanie długości pobytu do indywidualnej sytuacji kobiety i jej dzieci – mówi Krzysztof Bujko, dyrektor Domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży w Lublinie.
Inna ważna zmiana, która znalazła się w rozporządzeniu, dotyczy uregulowania sytuacji, gdy jedno z dzieci w trakcie pobytu w domu kończy 18 lat. Zgodnie z nowymi przepisami będzie mogło zostać z matką i młodszym rodzeństwem, jeśli uczęszcza do szkoły lub szkoły wyższej albo ma orzeczenie o niepełnosprawności bądź umiarkowanym lub znacznym jej stopniu.
– Dotychczas nie było wiadomo, czy pełnoletnie dziecko może zostać, czy ma od razu opuścić dom, choć najczęściej nie miało gdzie się podziać. Nowe przepisy pozwalają rozwiązać ten problem i nie rozdzielać dziecka z rodziną – uważa Monika Biły, dyrektorka Domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży w Rybniku.
Etap legislacyjny
Wchodzi w życie 8 lutego br.