Rodzicom zastępczym, których decyzje przyznające dodatek wychowawczy wygasają przed 1 czerwca 2022 r., powiat wyda kolejną, przedłużającą uprawnienie do wsparcia, ale tylko do końca maja. Tak wynika z odpowiedzi Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.
Z początkiem tego roku weszła w życie zmiana przepisów, która ujednolica zasady przyznawania 500+ dla rodziców biologicznych, zastępczych oraz dyrektorów placówek instytucjonalnej pieczy zastępczej. Do końca 2021 r. na dzieci przebywające w pieczy przysługiwał dodatek wychowawczy oraz dodatek w wysokości świadczenia wychowawczego, a jego przyznawanie odbywało się na podstawie ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemu pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 821 ze zm.). Natomiast art. 18 ust. 1 ustawy z 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1981) zakłada, że wszystkie decyzje w sprawie dodatków wygasną 1 czerwca br. i aby rodzice zastępczy oraz dyrektorzy mogli kontynuować pobieranie wsparcia na swoich podopiecznych po tej dacie, muszą – tak jak rodzice biologiczni – złożyć wniosek do ZUS o przyznanie 500+ na nowy okres świadczeniowy (będzie to można robić od 1 lutego br.).
Jednak w związku z tym przepisem pojawiły się wśród powiatów wątpliwości, bo do tej pory powiatowe centrum pomocy rodzinie (PCPR) przyznawało dodatek na 12 miesięcy i potem co roku prawo do niego było przedłużane z urzędu o kolejne 12 miesięcy, bez konieczności składania wniosku (jeśli w sytuacji rodziny nie zaszły zmiany). To oznacza, że poszczególne rodziny mają różne terminy, w których ich obecna decyzja traci ważność i w przypadku wielu z nich dojdzie do tego wcześniej niż 1 czerwca br. Stąd pytania, czy takie osoby powinny zgłosić się do ZUS, czy to powiat ustali im jeszcze prawo do świadczeń do końca maja.
Jak wyjaśnia MRiPS, zastosowanie ma tutaj przepis przejściowy art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy z 21 września 2021 r. Zgodnie z nim w sprawach dodatków, w których wnioski zostały złożone przed dniem jej wejścia w życie, stosuje się przepisy dotychczasowe. W efekcie to PCPR jest zobligowany do tego, aby takim rodzinom przedłużyć z urzędu prawo do dodatku wychowawczego i wypłacać pieniądze na dzieci. Przy czym to przedłużenie powinno nastąpić nie na 12 miesięcy, ale z uwagi na brzmienie art. 18 ust. 1 do końca maja tego roku.
Wspomniany art. 17 ust. 1 pkt 2 ma też znaczenie w sytuacji przyznawania 500+ na nowe dziecko trafiające do rodziny zastępczej lub placówki opiekuńczo-wychowawczej. Jeśli przykładowo sąd wydał postanowienie o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej w grudniu, a opiekun złożył wniosek jeszcze w tym samym miesiącu, to rozpatrzy go PCPR i przyzna dodatek do końca maja br. Gdy natomiast rodzic nie spieszył się ze składaniem wniosku o wsparcie i będzie to robił dopiero w styczniu, to musi złożyć wniosek do ZUS (nie ma znaczenia data, w której sąd skierował dziecko do pieczy zastępczej, ale data złożenia wniosku).
Ponadto w odniesieniu do rodzin zastępczych i placówek instytucjonalnej pieczy będzie miał zastosowanie ten sam przepis, który dotyczy przyznawania 500+ na nowo narodzone dziecko. Chodzi tutaj o art. 18 ust. 2 ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2407 ze zm.), który stanowi, że jeżeli w okresie trzech miesięcy od dnia faktycznego umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej złożony zostanie wniosek o świadczenie wychowawcze, to ZUS ustali prawo do niego od miesiąca, w którym do tego doszło.
