Osoby, które przysposobiły dziecko spełniające kryteria do uzyskania 4 tys. zł świadczenia z programu „Za życiem”, będą mogły złożyć wniosek o jego przyznanie w ciągu 12 miesięcy od adopcji.

Takie rozwiązanie przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 821 ze zm.). W jej art. 10 znalazła się zmiana, która dotyczy bezpośrednio ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1329). Zgodnie z jej przepisami rodzice dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu – jeśli powstały one w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w trakcie porodu – mogą ubiegać się przyznanie 4 tys. zł jednorazowego świadczenia. W tym celu muszą złożyć wniosek w gminie w ciągu 12 miesięcy od narodzin dziecka. To właśnie ma się zmienić, bo projekt zakłada, że w przypadku, gdy wniosek będzie dotyczył dziecka znajdującego się pod opieką prawną, faktyczną lub dziecka przysposabianego, wspomniany termin 12 miesięcy będzie liczony od dnia objęcia opieką lub adopcji małoletniego.
– To bardzo potrzebna zmiana, bo procedury adopcyjne trwają na tyle długo, że osoby decydujące się na przysposobienie niepełnosprawnego malucha nie są w stanie złożyć wniosku o świadczenie, zanim skończy on rok życia. Czasami adoptowane są też starsze dzieci, dlatego istotne jest wprowadzanie udogodnień w dostępie do pomocy finansowej – mówi Joanna Luberadzka-Gruca z Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej.
Podkreśla, że wprawdzie wsparcie z programu „Za życiem” to nie jest jakaś duża kwota, ale dla rodziców niepełnosprawnego dziecka liczy się każdy grosz.
Projekt nowelizacji ustawy o pieczy zastępczej zawiera też zmiany związane z zasadami otrzymywania świadczenia rodzicielskiego, czyli tzw. kosiniakowego. Ta forma wsparcia przysługuje matkom, które po urodzeniu dziecka nie mają prawa do zasiłku z ZUS, np. bezrobotnym lub świadczącym usługi na umowach cywilnoprawnych. Teraz jest tak, że o świadczenie rodzicielskie mogą ubiegać się matka, ojciec, opiekun faktyczny, rodzic zastępczy (z wyjątkiem zawodowego) oraz osoba, która przysposobiła dziecko, ale pod warunkiem, że nie skończyło ono jeszcze siedmiu lub dziesięciu lat, gdy podjęto wobec niego decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego. Projekt zakłada natomiast, że kosiniakowe będzie można otrzymać również przy adopcji starszego dziecka, a górny limit wieku będzie wynosił 18 lat.
Krótszy będzie jednak czas otrzymywania tego świadczenia. Teraz jest tak, że gdy przysposabiane jest dziecko lub dzieci, które nie skończyły siedmiu lat, to w zależności od tego, ile ich jest, kosiniakowe jest wypłacane przez okres od 52 tygodni przy jednym dziecku do 71 tygodni przy pięciorgu i więcej. W przypadku adopcji starszych dzieci nowe przepisy wskazują, że świadczenie rodzicielskie będzie przyznawane na 20 do 37 tygodni.
Analogiczne regulacje znajdą się również w przepisach kodeksu pracy. Dzięki temu rodzic adoptujący dziecko mające więcej niż siedem lat będzie uprawniony do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego wynoszącego od 20 do 37 tygodni. Ojciec przysposabiający starsze dziecko będzie mógł skorzystać z urlopu ojcowskiego w wymiarze do dwóch tygodni – będzie mógł to zrobić w ciągu 24 miesięcy od adopcji, ale przed ukończeniem przez nie 18 lat.
74,8 tys. wynosiła liczba wypłacanych przez gminy świadczeń rodzicielskich w I półroczu 2021 r.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy