Pracuję w wydziale oświaty urzędu miasta. Wydaliśmy decyzję w sprawie zwrotu dotacji oświatowej wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem. Rozstrzygnięcie to 20 lutego 2021 r. stało się ostateczne (samorządowe kolegium odwoławcze utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy). Czy musimy zastosować art. 15zzzzn2 specustawy o COVID-19? W jaki sposób naliczyć odsetki od tej dotacji? Czy z uwagi na pandemię naliczamy je w inny sposób bądź też ich naliczanie zawieszamy?

W sprawie tej art. 15zzzzn2 specustawy o COVID-19 nie ma zastosowania, gdyż postępowanie zostało zakończone, a rozstrzygnięcie jest już ostateczne i wykonalne. Ponadto wyjaśnić należy, że obecnie obowiązujące przepisy specustawy o COVID-19, jak i zresztą uchylone art. 15zzr i 15zzs tej ustawy, nie przewidują i nie przewidywały zawieszenia biegu terminu naliczania odsetek od dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem. W efekcie należy naliczać odsetki na dotychczasowych zasadach.
Jeżeli chodzi o zasady ich naliczania, należy zwrócić uwagę na art. 252 ust. 1 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej u.f.p.). Stanowi on, że dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia tej okoliczności (liczonej np. od momentu zawiadomienia o tym fakcie podmiotu dotowanego). W przypadku gdy termin wykorzystania dotacji jest krótszy niż rok budżetowy, podlega ona zwrotowi w terminie 15 dni po upływie terminu ich wykorzystania. Dalej w art. 252 ust. 1 pkt 1 u.f.p. jest mowa, że odsetki od dotacji podlegających zwrotowi do budżetu JST nalicza się począwszy od dnia ich przekazania. W tym przypadku, tj. dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem, termin naliczania odsetek jest bardzo surowy, ponieważ naliczane się je począwszy od dnia przekazania dotacji z budżetu JST. Dotacja traktowana jest tak, jakby od początku podlegała obowiązkowi zwrotu. W tym przypadku odsetki pełnią zatem wyraźnie funkcję represyjną. Warto wskazać, że w sytuacji, gdy obowiązek zwrotu dotyczy dotacji pobranych nienależnie lub w nadmiernej wysokości, to odsetki nalicza się począwszy od dnia następującego po upływie terminów na ich oddanie, co jest rozwiązaniem korzystniejszym dla dotowanego. Jeżeli bowiem beneficjent dokona tego w terminach określonych w art. 252 ust. 1 u.f.p., to nie będzie zobowiązany do zapłaty odsetek.
Nadmienić należy, że przepisy u.f.p. nie definiują pojęcia „wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem”. Sformułowanie to wyjaśnił WSA w Bydgoszczy w wyroku z 10 kwietnia 2018 r. (sygn. akt I SA/Bd 153/18). Wskazał mianowicie, że dotacje przeznaczane na realizację zadań szkoły determinowane są zakresem ich celowości oraz wykorzystaniem na pokrycie bieżących wydatków placówki. Dotacja oświatowa może zostać wykorzystana wyłącznie na te wydatki bieżące danej szkoły, które realizować będą zadania w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Wobec tego wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem w rozumieniu art. 252 ust. 1 pkt 1 u.f.p. polega w szczególności na przeznaczeniu środków z dotacji na realizację innych zadań lub celów niż te, na które została udzielona.
Jeżeli chodzi o decyzję w sprawie zwrotu dotacji, to należy stwierdzić, że ma ona charakter deklaratoryjny (stwierdzający obowiązek, który powstał z mocy prawa). Przy czym ustawowe określenie terminu zwrotu oznacza, że nie może być on modyfikowany w treści ww. decyzji. Stanowi także podstawę prowadzenia postępowania egzekucyjnego w administracji.
Podstawa prawna:
art. 252 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305)
art. 15zzzzzn2 ust. 1 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 180)