Gmina odziedziczyła połowę udziałów we współwłasności gruntu, drugim współwłaścicielem jest osoba fizyczna. Czy w tej sytuacji JST powinna złożyć odrębną deklarację na podatek od nieruchomości na swój udział, a osoba fizyczna powinna złożyć informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych celem wydania jej decyzji ustalającej zobowiązanie w podatku od nieruchomości?

TEMAT: Podatek od nieruchomości
PROBLEM: Opodatkowanie gruntu stanowiącego współwłasność gminy
Jak stanowi art. 3 ust. 4 o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.), jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach.
Przepis ten stosuje się z zastrzeżeniem art. 3 ust. 4a–6 u.p.o.l. I tak art. 3 ust. 6 u.p.o.l. stanowi, że zasady odpowiedzialności solidarnej za zobowiązanie podatkowe, o której mowa w art. 3 ust. 4 u.p.o.l., nie stosuje się, jeżeli jeden lub kilku współwłaścicieli lub posiadaczy jest zwolnionych od podatku od nieruchomości albo nie podlega temu podatkowi. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na współwłaścicielach lub posiadaczach, którzy podlegają podatkowi od nieruchomości oraz nie są zwolnieni od tego podatku, w zakresie odpowiadającym ich łącznemu udziałowi w prawie własności lub posiadaniu.
W przedstawionym stanie faktycznym najprawdopodobniej nieruchomość w części, w jakiej jej współwłaścicielem jest gmina, jest zwolniona od podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 15 u.p.o.l. (zwolnienie to obejmuje grunty i budynki lub ich części stanowiące własność gminy, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą lub będących w posiadaniu innych niż gmina jednostek sektora finansów publicznych oraz pozostałych podmiotów). Tak też zakładam na użytek dalszej części odpowiedzi.
Mając to na uwadze, należy wyjaśnić, że współwłasność jest odmianą własności (zob. art. 195 kodeksu cywilnego), a w konsekwencji rzecz będąca przedmiotem współwłasności jest własnością współwłaścicieli (tyle że łącznie z innymi współwłaścicielami). Powoduje to, że zwolnienie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 15 u.p.o.l., obejmuje również grunty i budynki lub ich części, które stanowią współwłasność gmin, w tym współwłasność z osobami fizycznymi. Uważam zatem, że w analizowanym przypadku nieruchomość gruntowa w połowie przypadającej na udział gminy jest zwolniona od podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 15 u.p.o.l.
Jednocześnie trzeba wyjaśnić, że nie zostało przewidziane zwolnienie z obowiązku składania deklaracji na podatek od nieruchomości w zakresie przedmiotów opodatkowania zwolnionych od podatku od nieruchomości. Tak więc w przedstawionej sytuacji gmina mimo przysługującego jej zwolnienia jest obowiązana do uwzględnienia przedmiotowej nieruchomości w składanej deklaracji na podatek od nieruchomości.
Należy przy tym wskazać, że współwłaściciele nieruchomości – co do zasady – odpowiadają solidarnie za zobowiązania podatkowe w podatku od nieruchomości (zob. art. 3 ust. 4 u.p.o.l.). Jak jednak stanowi art. 3 ust. 6 u.p.o.l., zasady tej nie stosuje się, jeżeli jeden lub kilku współwłaścicieli lub posiadaczy jest zwolnionych od podatku od nieruchomości albo nie podlega temu podatkowi. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na współwłaścicielach lub posiadaczach, którzy podlegają podatkowi od nieruchomości oraz nie są zwolnieni od tego podatku, w zakresie odpowiadającym ich łącznemu udziałowi w prawie własności lub posiadaniu. Powoduje to, że w drugiej połowie przedmiotowa nieruchomość jest opodatkowana podatkiem od nieruchomości, przy czym obowiązek podatkowy w tym zakresie ciąży wyłącznie na osobie fizycznej będącej jej drugim współwłaścicielem. Osoba ta jest obowiązana uwzględnić tę nieruchomość w złożonej informacji na podatek od nieruchomości, a wójt gminy powinien tej osobie ustalić podatek od nieruchomości – od pozostałej części. ©℗
Podstawa prawna
• art. 3 ust. 4–6, art. 7 ust. 1 pkt 15 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170)
• art. 195 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740)