Zakres kwestii, o jakie będzie można pytać w referendum lokalnym, zostanie znacznie rozszerzony.
Wynika to z projektu nowelizacji ustawy o lokalnym referendum, przygotowanego przez senatorów. Zgodnie z nim referendum będzie można przeprowadzać w istotnych sprawach, które dotyczą społecznych, gospodarczych i kulturowych więzi łączących mieszkańców. Kwestie te będą mogły wykraczać poza kompetencje władz samorządowych.
– Chodzi tu jednak o zagadnienia, w których władze publiczne muszą spytać o opinię obywateli, bo narzuca to ustawa – wyjaśnia senator Helena Hatka. Dzięki zmianie głos społeczeństwa będzie miał większą wagę. Nawet jeśli władze, podejmując decyzję, nie uwzględnią zdania społeczeństwa, będą musiały powiedzieć, dlaczego tego nie zrobiły.
Obecne przepisy budzą wątpliwości samorządowców. Gminy często twierdziły, że mieszkańcy mogą wyrazić zdanie, tylko gdy sprawa mieści się w kompetencjach gminy. Z taką interpretacją nie zgodził się Trybunał Konstytucyjny w wyroku, który zapadł 26 lutego 2003 r. (sygn. akt K 30/02), wspomniany wyżej przepis jest zgodny z ustawą zasadniczą, ale pod warunkiem że będzie rozumiany nieco szerzej. Regulacja ta nie oznacza bowiem, że społeczność lokalna nie ma prawa wypowiadać się w kwestiach wykraczających poza kompetencje jednostek samorządowych.
– To, że gminy rozumiały tę regulację zbyt wąsko, nie oznacza, że trzeba nowelizować ustawę – mówi prof. Hubert Izdebski, specjalista od prawa administracyjnego. Dodaje, że proponowany przez senatorów przepis może być rozumiany zbyt szeroko.
Etap legislacyjny: Projekt