Najlepiej idą przedsięwzięcia, które... istniały, zanim premier ogłosił swój pakiet . Teraz tylko zyskały nowy brand.
Przed wyborami premier Mateusz Morawiecki złożył deklaracje ważne dla samorządów. Uznaliśmy, że pora sprawdzić, czy i jak kampanijne obietnice są wdrażane. Czy powstają odpowiednie regulacje i czy są pieniądze na ich wdrażanie.
Ciepły dom – czyli wielka termomodernizacja oraz niższe rachunki za odpady. Nasi rozmówcy z kręgów rządowych sami gubią się w tłumaczeniach, co konkretnie miał na myśli Mateusz Morawiecki. Część twierdzi, że chodziło o nowelizację ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Przewiduje ona dofinansowanie m.in. do docieplenia domów i wymiany przestarzałych kotłów na węgiel. Na pilotaż termomodernizacyjny z budżetu państwa w latach 2019–2024 będzie ponad 883 mln zł. Ustawę Sejm uchwalił 9 listopada, a w pierwszym roku obowiązywania ma na niej skorzystać ok. 100 tys. osób. Ale inni nasi rozmówcy wskazują, że chodzi o program realizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w ramach którego do 2029 r. na wymianę pieców i termomodernizację budynków rząd wyda 103 mld zł (z czego ok. 40 mld zł to pożyczki, a reszta – dotacje). Nabór ruszył 19 września i jak nieoficjalnie ustaliliśmy, Polacy złożyli ok. 8 tys. wniosków.
Jeśli zaś chodzi o odpady, to trwają prace nad nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Natomiast zapowiedź premiera o niższych rachunkach wydaje się pewnym nadużyciem. Nowela przewiduje podniesienie stawki za zbiórkę nieselektywną z dwu- na czterokrotność stawki wyjściowej za selektywną zbiórkę. Resort środowiska szacuje, że wyższe opłaty dotkną ponad 6 mln osób.
Nowoczesna gmina – czyli renowacja chodników i dworców. Pod tym hasłem tak naprawdę kryje się m.in. „Program inwestycji dworcowych na lata 2016–2023”. Jego budżet to 1,4 mld zł (z czego ok. 65 proc. stanowią eurofundusze). „Dworce są sukcesywnie oddawane do użytkowania, np. w październiku udostępniono dla podróżnych: Świętą Katarzynę, Siechnice, Żerniki Wrocławskie-Smardzów. Jeszcze w tym roku planowane jest oddanie do użytkowania kolejnych w miejscowościach: Jawor, Chojnów, Strzelin” – podaje nam Ministerstwo Infrastruktury.
Jeśli chodzi o renowację chodników, resort wskazuje na Fundusz Dróg Samorządowych (FDS). Ustawę w zeszłym tygodniu podpisał prezydent, a teraz trwają prace nad sposobem podziału pieniędzy. Pierwszy nabór wniosków od gmin i powiatów przewidziano na 2019 r. „Rozwiązania projektowe zadań zgłoszonych do dofinansowania, uwzględniające m.in. poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego (...), pozwolą na przyznanie przez wojewodów wyższej oceny. Tym samym zadania te uzyskają wyższą pozycję na liście wniosków rekomendowanych do dofinansowania w ramach FDS” – wyjaśnia resort. W ciągu dziewięciu lat z FDS na remonty lokalnych dróg trafić ma 36 mld zł.
100 megabitów na 100-lecie odzyskania niepodległości. Cel to podłączenie do szerokopasmowego internetu 20 tys. szkół i wszystkich gmin. Resort cyfryzacji wskazuje tu na unijny program operacyjny Polska Cyfrowa, w ramach którego pierwsza oś priorytetowa poświęcona jest wsparciu projektów budowy sieci szerokopasmowych o przepustowości min. 30 Mb/s dla gospodarstw domowych lub 100 Mb/s dla instytucji publicznych. Do wydania jest ponad 1 mld euro, dotychczas rozstrzygnięto trzy konkursy. „Kwotą ok. 3,8 mld zł wsparto 160 projektów, które zapewnią dostęp do szybkiego internetu dla 1895 tys. gospodarstw domowych oraz 12 378 szkół w całej Polsce. Dzięki realizacji tych projektów zostanie wybudowanych 105 tys. km szybkich sieci przewodowych. Wartość projektów wraz z wkładem własnym beneficjentów przekracza 6,5 mld zł” – podlicza MC.
Resort przypomina też o projekcie Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE), który ma zapewnić wszystkim szkołom bezpłatny internet (min. 100 Mb/s) do 2020 r. OSE umożliwia już korzystanie z bezpłatnych usług w 3276 szkołach, kolejnych 2,2 tys. zgłosiło chęć udziału w programie. Równolegle trwają prace nad nowelizacją przepisów ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz wielu innych ustaw. Chodzi m.in. o obniżenie stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dla infrastruktury telekomunikacyjnej, co jest dziś jedną z barier inwestycyjnych dla operatorów.
Mieszkasz – decydujesz, czyli więcej budżetów obywatelskich. Ta zapowiedź dotyczyła kwoty 300 mln zł, jaką rząd miałby przeznaczyć na wsparcie budżetów partycypacyjnych w mniejszych gminach. Co dalej? Zapytaliśmy o to resort finansów, ale wczoraj nie uzyskaliśmy odpowiedzi. – Jak dotąd nic w tym temacie się nie dzieje i chociażby z racji niedawnych wyborów podejrzewam, że ten stan jeszcze długo się utrzyma – komentuje Leszek Świętalski ze Związku Gmin Wiejskich RP.
Wsparcie dla domów seniora. Premier zapowiedział co najmniej dwukrotne zwiększenie wydatków na ten cel. Efekt? Również trudny do zweryfikowania. Resort rodziny, pracy i polityki społecznej nie odpowiedział na pytania. Samorządowcy nie dostrzegają skoku wydatków, np. jeśli chodzi o program „Senior plus”, w ramach którego powstają m.in. dzienne domy opieki. Ich zdaniem wygląda na to, że w 2019 r. będzie to kwota ok. 80 mln zł, podobna jak w tym roku.