Opłata adiacencka może być pobierana przez gminę m.in. w sytuacji wzrostu wartości nieruchomości wskutek jej podziału. Pozwala na to art. 98a ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.), który stanowi, że jeżeli w wyniku podziału nieruchomości dokonanego na wniosek właściciela wzrośnie jej wartość, to wójt, burmistrz albo prezydent miasta może ustalić w drodze decyzji opłatę adiacencką z tego tytułu. Przy czym wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ustala w drodze uchwały rada gminy w wysokości nie większej niż 30 proc. różnicy wartości nieruchomości.
Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej może nastąpić w terminie do trzech lat od dnia, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale stało się prawomocne. Do ustalenia opłaty adiacenckiej przyjmuje się stawkę procentową obowiązującą w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale nieruchomości stało się prawomocne.
W opisanej sytuacji rada gminy ustaliła uchwałą stawkę opłaty adiacenckiej na 15 proc. Dla ustalenia wysokości opłaty znaczenie ma określenie wartości nieruchomości zarówno przed dokonaniem jej podziału, jak i po jego dokonaniu, bo dopiero porównanie tych wartości pozwala ustalić, czy podział nieruchomości spowodował wzrost jej wartości. Tu jednak kluczowa jest opinia rzeczoznawcy majątkowego, na co zwrócono uwagę m.in. w orzeczeniu, które zostało wydane w zbliżonym stanie faktycznym. W tym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 11 lipca 2018 r. (sygn. akt II SA/Go 266/18) zaakcentowano również, że zarówno organ, jaki i sąd oceniają operat tylko pod względem formalnym. Organ prowadzący postępowanie (np. wójt) nie może jednak wkraczać w zakres merytoryczny opinii rzeczoznawcy.
Warto również odnotować stanowisko WSA w Poznaniu z wyroku z 6 kwietnia 2018 r. (sygn. akt II SA/Po 1031/17). Tam podkreślono, że: „Jeżeli strona uznaje, iż operat szacunkowy budzi wątpliwości, to powinna przedłożyć organowi przeciwdowód z opinii organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych w celu obalenia kwestionowanego operatu szacunkowego, bądź podać okoliczności wskazujące na istotne wątpliwości co do rzetelności operatu. (...) Możliwość skorzystania z oceny operatu przez organizację zawodową rzeczoznawców zależy od inicjatywy strony, która może zlecić, a następnie przedłożyć organowi administracji przeciwdowód w postaci opinii organizacji zawodowej rzeczoznawców”. Możliwość skorzystania z takiej opinii wynika z art. 157 u.g.n.
Tak więc czytelnik może złożyć odwołanie od decyzji wójta do samorządowego kolegium odwoławczego, jednak z przyczyn wyżej opisanych trudno będzie podważyć ustalenia dotyczące wartości nieruchomości. Pewnym rozwiązaniem może być skorzystanie przez przedsiębiorcę z możliwości wystąpienia do organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych w celu obalenia kwestionowanego operatu szacunkowego, a tym samym i ustalonej przez wójta kwoty opłaty.
Podstawa prawna
Art. 98a ust. 1 i 1a, art. 157 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 121 ze zm.).