Rozłożenie na raty niemożliwe po wydaniu ostatecznej decyzji

Jeden z mieszkańców gminy wystąpił o rozłożenie na raty opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Powołał się m.in. na art. 55 ustawy o finansach publicznych. Opłata dotyczy już wydanej decyzji ostatecznej - w której nie było nic o ratach. Jak gmina ma postąpić w takim przypadku?

Wójt powinien wydać postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego. Zwłaszcza że decyzja o przekształceniu ma już przymiot ostateczności.

O ostateczności decyzji jest mowa m.in. w art. 16 par. 1 kodeksu postępowania administracyjnego, gdzie ustawodawca postanowił, że decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Ich uchylenie lub zmiana, stwierdzenie nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. Biorąc pod uwagę te regulacje, w orzecznictwie sądowo-administracyjnym podkreśla się, że ustanawiają one ogólną zasadę trwałości ostatecznych decyzji administracyjnych. To znaczy, że obowiązują one dopóty, dopóki nie zostaną uchylone lub zmienione przez nową decyzję opartą na odpowiednim przepisie (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 31 sierpnia 2017 r., sygn. akt III SA/Łd 589/17).

Ocena problemu wymaga też odniesienia się do ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, a zwłaszcza jej art. 4. Na tej podstawie istotne stanowisko zajął WSA w Krakowie w wyroku z 23 lutego 2018 r. (sygn. akt II SA/Kr 1624/17). Stwierdził w nim, że rozłożenie opłaty z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na raty może mieć miejsce wyłącznie w decyzji orzekającej o tym przekształceniu. Rozłożenie opłaty na raty następuje na podstawie wniosku użytkownika wieczystego złożonego w toku postępowania wyjaśniającego, poprzedzającego wydanie decyzji. Dalej sąd wprost zauważył, że przepisy ustawy nie dają możliwości skutecznego złożenia wniosku o rozłożenie na raty wspomnianej opłaty po zakończeniu postępowania. Podkreślił też, że nie może być podstawą takiego wniosku art. 55 ustawy o finansach publicznych. Artykuł ten stanowi, że należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym, mogą być umarzane w całości albo w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty. Jednak sąd przywołuje również art. 58 ust. 5 ustawy o finansach publicznych mówiący, że art. 58 ust. 1–4 oraz art. 55–57 nie stosuje się do należności, w przypadku których odrębne przepisy regulują m.in. rozkładanie na raty spłaty tych należności. Sąd akcentuje, że: „Takimi przepisami odrębnymi będą przepisy ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, w której przewidziano ulgi we wniesieniu opłaty w postaci rozłożenia na raty i bonifikaty”. Ostatecznie sąd uznał za prawidłowe zarówno rozstrzygnięcie samorządowego kolegium odwoławczego, jak i wcześniejsze postanowienie prezydenta miasta odmawiające rozłożenia na raty opłaty za przekształcenie w sytuacji, gdy wydano ostateczną decyzję.