Subskrybuj nas na Youtube
Do gminy wpłynęło kilka wniosków mieszkańców o umorzenie opłat śmieciowych za minione lata. Dłużnicy z jednej strony piszą, że są bezrobotni, a z drugiej mają gospodarstwa rolne. Niestety odmawiają składania do urzędu dokumentów o majątku, nie podpisują też protokołów. Uważają, że umorzenia im się należą, a urząd sam powinien ustalić różne dane. Czy zasadne będzie negatywne rozpoznanie ich wniosków?
Wydaje się, że w takiej sytuacji negatywne rozpatrzenie wniosków o umorzenie opłaty śmieciowej jest uzasadnione. Warto bowiem pamiętać, że nawet gdy dłużnik przedłoży wszystkie wymagane informacje i dokumenty, nie oznacza to automatycznie, że wójt jest zobowiązany do umorzenia zadłużenia. Jest to jego uprawnienie, z którego może, ale nie musi skorzystać.
Wyjątkowa preferencja
Zgodnie z art. 6 ust. 12 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, do opłat śmieciowych stosuje się przepisy działu III ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Takim przepisem jest m.in. art. 67a par. 1 pkt 3 o.p., który wskazuje, że organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w wyroku z 5 stycznia 2017 r. (sygn. akt I SA/Bk 746/16) podkreślił, że przesłankę „ważnego interesu podatnika” definiuje się jako sytuację, gdy z powodu nadzwyczajnych zdarzeń nie jest on w stanie uregulować zaległości podatkowych. Podał przykładowo utratę możliwości zarobkowania lub losową stratę dobytku. Podkreślił też, że preferencja ma wyjątkowy charakter i może znaleźć zastosowanie jedynie do szczególnych przypadków. Wreszcie stwierdził, że zgodnie z art. 6 ust. 12 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przepis stosuje się również do umarzania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Niewątpliwie ta regulacja będzie miała zastosowanie do oceny prawnej podanego stanu faktycznego. Przepis nie nakłada także na organ podatkowy obowiązku udzielenia wspomnianej preferencji, jest w nim mowa o możliwości czyli fakultatywności.
Konieczne współdziałanie
Wójt działa również w ramach tzw. uznania administracyjnego. Jak wskazano w wyroku WSA w Kielcach z 27 lipca 2017 r. (sygn. akt I SA/Ke 305/17), ta konstrukcja prawna pozwala organowi na wybór konsekwencji prawnych ustalonej sytuacji. Może on, lecz nie musi, umorzyć zaległości, nawet jeśli podatnik spełnia przesłanki określone w przepisie. Sąd podkreślił również, że nawet ważny interes podatnika lub interes publiczny nie obliguje go do tego.
Przy czym należy podkreślić, że w kontekście powyższej normy prawnej i wypracowanego na tej bazie orzecznictwa sądowego konieczna jest analiza wniosku mieszkańców o umorzenie opłat śmieciowych. W efekcie wójt jest w tym zakresie zobowiązany do przeprowadzenia stosownego postępowania i wyjaśnienia wnikliwie sytuacji majątkowo-finansowej osób wnioskujących o umorzenie, działając w oparciu o stosowne reguły postępowania dowodowego. W zbliżonym stanie faktycznym WSA w Lublinie w wyroku z 17 lutego 2017 r. (sygn. akt I SA/Lu 842/16) wskazał, że podatnik powinien współpracować z organem w celu ustalenia wszystkich okoliczności stanu faktycznego, zwłaszcza że niektóre dane mogą być znane tylko jemu. W postępowaniu w sprawie umorzenia ciężar dowodzenia przesuwa się na jego stronę. Sąd zaakcentował też, że gdy wnioskodawca nie chce złożyć określonych informacji czy dokumentów o stanie majątkowym istnieją uzasadnione podstawy do odmowy umorzenia zaległości w opłatach śmieciowych. Dodał, że odmowa współdziałania z organem administracji publicznej powoduje, że nie jest on w stanie dokładnie określić dochodów i sytuacji majątkowej podatnika. Dodatkową okolicznością przemawiającą za odmową umorzenia było dla sądu posiadanie określonych składników majątkowych (w podanym stanie faktycznym gospodarstwa rolnego). Dysponowanie takim majątkiem może bowiem służyć uzyskaniu środków na spłatę długów.
Podstawa prawna
Art. 6 ust. 12 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1289).
Art. 67a par. 1 pkt 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201, 648, 768 i 935).
