Istnieje prawna możliwość udzielenia dotacji przez gminę dla jednostki OSP na remont obiektu stanowiącego jej własność. Brak tytułu prawnego gminy do tej nieruchomości nie stanowi przeszkody, ponieważ przepisy ustawy o ochotniczych strażach pożarnych (dalej: u.o.o.s.p.) przewidują szerokie możliwości finansowania działalności OSP.

Koszty funkcjonowania OSP pokrywa JST

I tak, zgodnie z jej art. 32 u koszty funkcjonowania OSP są pokrywane m.in. z budżetów jednostek samorządu terytorialnego (dalej: JST), a zgodnie z ust. 5 JST mogą przekazywać OSP dodatkowe środki pieniężne również w formie dotacji. Ustawodawca określił ponadto w art. 10 zakres wsparcia gminy, obejmujący m.in. obiekty, tereny, pojazdy i sprzęt specjalistyczny, środki ochrony indywidualnej. Zatem z tych przepisów wynika niewątpliwie prawna możliwość wspierania dotacyjnego przez gminę jednostek ochotniczej straży pożarnej.

W orzecznictwie nadzorczym regionalnych izb obrachunkowych nie jest kwestionowana możliwość udzielania dotacji przez JST dla jednostek ochotniczej straży pożarnej (por. np. uchwała Kolegium RIO z 25 października 2022 r., znak 24.364.2022).

Ponadto pomocne będą ustalenia zawarte w piśmie RIO w Krakowie z 22 sierpnia 2025 r. (znak WIAS.710.68.2025). RIO wskazała, że ww. przepisy stanowią podstawę do wykonywania przez gminy obowiązków względem jednostek OSP, w tym obejmujących zapewnienie, w ramach realizacji zadania własnego w zakresie ochrony przeciwpożarowej, odpowiednich obiektów wraz z ich utrzymaniem. Zdaniem RIO w konkretnym przypadku nie można wykluczyć przekazania jednostce OSP dotacji z przeznaczeniem na remont należącego do tej jednostki obiektu przeznaczonego do realizacji przez ochotniczą straż pożarną wskazanych powyżej zadań ustawowych.

Obowiązki gminy względem OSP może regulować umowa

RIO podkreśliła jednak, że ponoszenie przez gminę wydatków związanych z realizacją zadania własnego dotyczącego ochrony przeciwpożarowej, jak i kosztów funkcjonowania jednostek OSP, a w szczególności sposób realizowania przez gminę obowiązków względem danej jednostki OSP, powinien być pochodną zarówno konkretnego zapotrzebowania, jak i wskazywanych przez u.o.o.s.p. sił i środków posiadanych przez gminę. Dodała także, że ww. kwestie (w zakresie obowiązków gminy) może regulować umowa odnosząca się do obowiązków wynikających z art. 10 ust. 1 u.o.o.s.p., zawierana przez gminę ze wszystkimi ochotniczymi strażami pożarnymi działającymi na jej terenie.

Dodatkowo RIO podała, że każdorazowo, wydatkując środki publiczne, gmina jest zobowiązana do przestrzegania podstawowych zasad gospodarowania środkami publicznymi wynikających z art. 44 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, w tym w szczególności do dokonywania wydatków publicznych w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów. ©℗

Podstawa prawna

Podstawa prawna:

art. 3, art. 10 ust. 1, art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 244)

art. 44 ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1582)