Ekwiwalent za ubranie i dostęp do wody: 5 praw bhp pracownika w firmie

1 Właściwa temperatura w firmie i dostęp do wody

Pracownik może także żądać od pracodawcy zapewnienia odpowiedniej temperatury w firmie.

Powinna ona odpowiadać wykonywanej pracy, nie może być jednak niższa 14 °C, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają lub prawidłowy przebieg pracy na to nie pozwala (na przykład praca w chłodni). W przypadku pomieszczeń biurowych i takich, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, temperatura nie może być niższa niż 18 °C. W służbowych szatniach, łazienkach i innych pomieszczeniach gospodarczych temperatura nie może spaść poniżej 24 °C.

Pomimo, że ustawodawca nie określił dokładnie temperatury maksymalnej (tylko w w przypadku pracowników młodocianych górna granica została określona na 30°C, gdy wilgotność powietrza nie przekracza 65 proc.), to przyjmuje się, że z przekroczeniem normy temperaturowej mamy do czynienia, kiedy przy ciężkiej pracy fizycznej w hali jest ponad 28°C, w przypadku warunków szczególnych powyżej 26°C, natomiast przy pracy biurowej – ponad 30°C.

Pracodawca ma również obowiązek zapewnić odpowiednią wentylację pomieszczeń pracy.

Przekroczenie dopuszczalnych temperatur zobowiązuje ponadto pracodawcę do zapewnienia napojów, których rodzaj i temperatura powinna być dostosowane do warunków wykonywanej pracy. Firma musi więc dostarczyć podwładnym odpowiednio zimne lub gorące napoje, gdy temperatura przy pracach na otwartej przestrzeni spada poniżej 10ºC lub rośnie powyżej 25ºC lub 28ºC na stanowiskach pracy w pomieszczeniu.

Niezależnie od tego każdy pracownik powinien mieć dostęp do wody zdatnej do picia bez ograniczeń. Miejsca czerpania wody zdatnej do picia nie mogą być oddalone więcej niż 75 m od stanowisk pracy.

2 Ochrona przed hałasem

Pracownik ma też prawo do ochrony przed nadmiernym hałasem w firmie. Pracodawca powinien więc stosować:

- procesy technologiczne niepowodujące nadmiernego hałasu,
- maszyny i inne urządzenia techniczne powodujące możliwie najmniejszy hałas, nieprzekraczający dopuszczalnych wartości,
- rozwiązania obniżające poziom hałasu w procesach pracy.

>>Czytaj też: 5 podstawowych praw, jakie przysługują pracownikowi w Polsce

Jeżeli narażenia pracowników na hałas nie da się zmniejszyć do dopuszczalnego poziomu, pracodawca powinien zaopatrzyć pracowników w odpowiednie środki ochrony słuchu. Inną formą ochrony przed hałasem jest stosowanie przerw w pracy, aby ograniczyć czasu ekspozycji na hałas.

3 Ekwiwalent za zniszczone ubranie

Pracownikowi przysługuje również odzież i obuwie ochronne, jeżeli:
- jego własna może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu podczas pracy,
- wymuszają to wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

To pracodawca przy tym w przepisach wewnątrzzakładowych ustala, na jakich stanowiskach niezbędne jest stosowanie odzieży ochronnej.

Może on również wyznaczyć stanowiska, na których dopuszczalne jest używanie przez pracowników (za ich zgodą) własnej odzieży i obuwia roboczego, jednak ten wyjątek nie dotyczy stanowisk pracy, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi. Co więcej, pracodawca musi w takim wypadku wypłacić pracownikom ekwiwalent za zniszczone ubranie.

4 Kiedy pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy

Podstawowym jednak prawem pracownika związanym z bezpieczeństwem w pracy jest powstrzymanie się od jej wykonywania, w przypadku, gdy:
- warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia pracownika lub,
- wykonywana praca grozi niebezpieczeństwem dla zdrowia i życia innych osób.

>>Czytaj też: 7 grzechów głównych pracodawców, czyli jak łamane są nasze prawa

W sytuacji, kiedy sam fakt powstrzymania się od wykonania pracy nie usuwa zagrożenia dla zdrowia lub życia, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia w bezpieczne miejsce, o czym powinien poinformować przełożonego. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Prawo pozwala także pracownikowi w sposób usprawiedliwiony powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla samego pracownika lub innych osób - chodzi przy tym zarówno o zagrożenie życia lub zdrowia, jak i mienia. Uprawnienie to przysługuje jednak tylko pracownikom zatrudnionym przy pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej.

Nawet więc jeśli warunki bhp na danym stanowisku pracy odpowiadają normie, pracownik może zaprzestać świadczenia pracy w takim wypadku, powinien jednak przed opuszczeniem stanowiska pracy zawiadomić o tym bezpośredniego przełożonego. Za czas powstrzymania się od pracy z powodu złego stanu psychofizycznego pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.

Powyższe zasady nie dotyczą pracowników, których obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.