6 dodatków do wynagrodzenia, czyli ile faktycznie może zarobić pracownik

1 Kiedy premia dla pracownika

Pracownik może też otrzymać regulaminową premię od pracodawcy (Kodeks pracy). W przepisach obowiązujących w firmie powinny zostać dokładnie określone zasady wypłacania i kryteria wypłaty premii. Może to być regulamin wynagradzania lub premiowania, układ zbiorowy czy umowa o pracę. Zasady przyznawania premii mogą też wynikać z przepisów prawa.

Co ważne, pracownik powinien wiedzieć, po spełnieniu jakich przesłanek premia zostanie mu (lub nie) wypłacona. W regulaminie premiowania lub innym dozwolonym dokumencie muszą być więc zawarte przesłanki pozytywne i negatywne otrzymania dodatkowych pieniędzy. Do czynników, dzięki którym dana osoba nabywa prawo do premii, można między innymi zaliczyć brak nagan czy upomnień w ciągu roku pracy czy też sprzedaż w wyznaczonym terminie określonej liczby produktów. Przesłanki negatywne z kolei obniżają lub w ogóle pozbawiają pracownika premii i należą do nich na przykład spóźnienia czy nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy.

Premia nie jest uznaniowa - zobacz zasady jej wypłacania>>

Pracownik może też otrzymać premię uznaniową, która w istocie jest po prostu nagrodą pieniężną i nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę. Nagroda ta jest świadczeniem uznaniowym i jego wypłata zależy od uznania bezpośredniego przełożonego czy szefa firmy - dlatego pracownik nie musi w tym wypadku spełniać określonych przesłanek zawartych w umowie o prace czy regulaminie.

2 Także nagroda jubileuszowa

Niektórym grupom zawodowym przysługują również nagrody jubileuszowe. Przyznawanie tego typu bonusów przewiduje m.in. ustawa o zakładach opieki zdrowotnej, ustawa o służbie cywilnej, ustawa o pracownikach samorządowych, ustawa o pracownikach urzędów skarbowych i Karta nauczyciela. Na podstawie rozporządzeń do nagród jubileuszowych mają prawo również m.in. górnicy, pracownicy bibliotek czy osoby zatrudnione w instytucjach kultury. Inni pracodawcy mogą oczywiście wprowadzić własne rozwiązania w zakresie przyznawania nagrody jubileuszowej, określone w wewnętrznych regulaminach wynagradzania.

Nagroda jubileuszowa przysługuje pracownikom w związku z osiągnięciem określonego stażu pracy i co do zasady jest wypłacana z dniem, w którym nabywa on do niej prawo. Jej wysokość zależy także właśnie od stażu i poszczególnych grup zawodowych.

Kiedy i komu przysługuje nagroda jubileuszowa?>>

3 Dla kogo dodatek wyrównawczy

Niektórym pracownikom przysługują też dodatki do pensji, w tym wyrównawczy, otrzymywany po przeniesieniu na inne stanowisko pracy. Jest to forma rekompensaty dla pracownika, dla którego zmiana stanowiska pracy wiąże się z obniżeniem wynagrodzenia.

Chodzi głównie o pracownice w ciąży, której przysługują szczególne prawa: nie wolno jej zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, nie może też pracować dłużej niż 8 godzin i nie może pracować w nocy. Pracodawca musi w tym wypadku zmienić pracownicy godziny pracy, a jeżeli nie jest to możliwe, musi przenieść ją do pracy na inne stanowisko. Tak samo musi zachować się pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne. Pracownicy przysługuje wtedy dodatek wyrównawczy, o ile jej wynagrodzenie uległo zmniejszeniu.

Także pracownik, u którego stwierdzono objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej lub chorobę zawodową, albo też stał się on niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy, może liczyć na dodatek wyrównawczy do pensji. Pracodawca jest wtedy zobowiązany przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na działanie czynnika, który wywołał chorobę. Jeżeli pensja jest niższa, zatrudniony otrzyma dodatek wyrównawczy - jest on jednak wypłacany przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.

Więcej o dodatkach wyrównawczych przeczytasz tutaj>>

4 Wiele dodatków do wynagrodzenia

Pracownicy mogą również otrzymać szereg dodatków nieobowiązkowych, wśród których najczęściej przyznawane są: dodatek funkcyjny, stażowy (za wysługę lat), za szczególne umiejętności, zmianowy, za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia oraz za niepalenie i za zdrowie.

Dodatek funkcyjny przysługuje osobom zatrudnionym na stanowiskach kierowniczych i dyrektorskich, które kierują zakładem pracy lub poszczególnymi komórkami organizacyjnymi. Mogą go otrzymać między innymi pracownicy samorządowi, prokuratorzy i inni pracownicy sfery budżetowej.

Zatrudniony w budżetówce otrzyma także dodatek za wysługę lat, zwany też dodatkiem stażowym. Przysługuje on pracownikowi po przepracowaniu określonego czasu i od liczby przepracowanych lat zależy też jego wysokość.

Dodatek za pracę w szczególnych warunkach przyznawany jest za wykonywanie pracy w trudnych, uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia warunkach, jako rekompensata za ryzyko, że tego typu praca może obniżać sprawność fizyczną i psychiczną pracownika lub wywołać chorobę zawodową.

Dodatek zmianowy przysługuje pracownikom, którzy są zatrudnieni w systemie pracy zmianowej. Pracodawca rekompensuje w ten sposób pracę w różnych porach dnia i nocy.

Pracownicy posiadający wysokie kwalifikacje zawodowe mogą otrzymać dodatek za szczególne umiejętności. Może na niego liczyć pracownik z tytułem naukowym, absolwent studiów podyplomowych lub pracownik posiadający dyplom lub zaświadczenie ukończenia specjalistycznych kursów. Także za znajomość języków obcych, niezbędną do wykonywania codziennych obowiązków służbowych, pracownik może otrzymać dodatek, jeśli posiada certyfikat znajomości języka obcego (najczęściej wyższego stopnia). Jest on zazwyczaj określany jako stała stawka miesięczna.

Wreszcie pracodawca może w wewnętrznych przepisach przewidzieć specjalne bonusy dla podwładnych, którzy nie nie palą tytoniu. Wyróżnieni mogą zostać także pracownicy, którzy nie korzystają ze zwolnień lekarskich (dodatek za niepalenie i dodatek za zdrowie).

5 Trzynastka dla urzędnika

Pracownikom sfery budżetowej przysługuje również obowiązkowo trzynastka, czyli dodatkowe wynagrodzenie roczne zwane również trzynastym wynagrodzeniem.
Do trzynastego wynagrodzenia pracownik nabywa prawo po przepracowaniu u pracodawcy całego roku kalendarzowego. Jeżeli jest to krótszy okres, ale przekraczający sześć miesięcy, prawo do dodatkowego wynagrodzenia pracownik nabywa w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu.

Trzynastka musi zostać wypłacona nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje dodatkowe wynagrodzenie.

W jakich sytuacjach urzędnik ma prawo do trzynastki>>