Pracownicy często mylą premię z nagrodą pieniężną, która zależy tylko od dobrej woli pracodawcy. Tymczasem uzyskanie prawa do premii wymaga spełnienia przez daną osobę pewnych kryteriów i powinno być wyraźnie określone, na przykład w regulaminie firmy.

Premia jest dodatkowym składnikiem wynagrodzenia pracownika i może przysługiwać na podstawie:

  • przepisów ustawy,
  • układu zbiorowego pracy,
  • regulaminu wynagrodzenia lub premiowania,
  • umowy o pracę.

Pracodawca ma obowiązek dokładnie określić w przepisach obowiązujących w firmie zasady wypłacania i kryteria wpłaty premii.

Komu przysługuje i kiedy przedawnia się prawo do nagrody jubileuszowej>>

Jej wysokość może być określana w sposób stały poprzez podanie kwoty pieniężnej, jako procent od wynagrodzenia lub poprzez oznaczenie minimalnej i maksymalnej kwoty w formie tzw. widełek. Premia jest jednak tylko dodatkiem, nie może więc zastąpić podstawowej pensji wypłacanej pracownikowi.

Co ważne, pracownik powinien wiedzieć, po spełnieniu jakich przesłanek premia zostanie mu (lub nie) wypłacona. W regulaminie premiowania lub innym dozwolonym dokumencie muszą być zawarte przesłanki pozytywne i negatywne otrzymania dodatkowych pieniędzy. Do czynników, dzięki którym dana osoba nabywa prawo do premii, można między innymi zaliczyć brak nagan czy upomnień w ciągu roku pracy czy też sprzedaż w wyznaczonym terminie określonej liczby produktów. Przesłanki negatywne z kolei obniżają lub w ogóle pozbawiają pracownika premii i należą do nich na przykład spóźnienia czy nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy.

Jeżeli pracownik spełni wszystkie wymagania niezbędne do otrzymania premii, a pracodawca mu jej nie udzieli, poszkodowany może zwrócić się ze skargą do sądu pracy.

Premia a nagroda

W wielu firmach istnieje pojęcie premii uznaniowej, jednak nie jest to regulaminowa premia, ale po prostu nagroda pieniężna.

O ile otrzymanie premii wymaga spełnienia przez pracownika określonych przesłanek zawartych w umowie o prace czy regulaminie, to nagroda jest świadczeniem uznaniowym, którego wypłata zależy od uznania bezpośredniego przełożonego czy szefa firmy.

Pracodawca ma więc swobodę w wypłacaniu nagrody, co oznacza, że podwładny nie może się jej domagać, nie ma też żadnych praw, jeśli jej nie otrzyma.