Nie zawsze urlop wypoczynkowy: 5 przypadków, gdy dostaniesz wolne w sytuacji losowej

1 Urlop dla dla poratowania zdrowia

W przypadku choroby niektóre grupy zawodowe mogą skorzystać również z urlopu dla poratowania zdrowia. Jest on udzielany pracownikom zatrudnionym na co dzień w cięższych i bardziej szkodliwych warunkach, wymagającym poddania się po pewnym okresie pracy leczeniu, celem odzyskania pełnej zdolności do pracy i jej prawidłowego kontynuowania.

Przede wszystkim mają do niego prawo nauczyciele po przepracowaniu co najmniej 7 lat, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku, a łącznie w okresie całego zatrudnienia - 3 lat. O udzieleniu urlopu zdrowotnego decyduje lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący nauczyciela. Szykują się jednak zmiany w Karcie nauczyciela, o czym przeczytasz tutaj>>

Poza nauczycielami, prawo do korzystania z urlopów dla poratowania zdrowia mają również:
1. nauczyciele akademiccy - przysługuje po przepracowaniu co najmniej 5 lat, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo pól roku, a łącznie w okresie całego zatrudnienia - 2 lat,
2. sędziowie – maksymalnie na okres 6 miesięcy, zgodę wydaje minister sprawiedliwości,
3. prokuratorzy – (maksymalnie na okres 6 miesięcy, zgodę wydaje prokurator generalny,
4. policjanci – jednorazowo maksymalnie 6 miesięcy, a w czasie całej służby w sumie do 18 miesięcy, potrzebna jest zgoda komendanta i zaświadczenie od lekarza.

>>Czytaj też: Nauczyciele coraz zdrowsi. Przestali masowo korzystać z urlopów dla poratowania zdrowia

2 Dni wolne na opiekę

Również w przypadku choroby małżonka, rodzica albo innego członka rodziny, pracownik ma prawo do dodatkowych dni wolnych - dokładnie 14 dni. 60 dni na opiekę przysługuje mu natomiast w przypadku dziecka do lat 14, a jeśli jest starsze, ale nadal pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z opiekunem - będzie to 14 dni.

Oprócz zwolnienia z pracy opiekun może także liczyć na zasiłek opiekuńczy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, chyba że poza pracownikiem w gospodarstwie domowym są inni członkowie rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę choremu. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad dzieckiem w wieku do 2 lat - w takim wypadku zasiłek może zostać wypłacony także wtedy, gdy inny domownik mógłby się zająć się chorym. Zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy jego wymiaru. Jak dokładnie wylicza się podstawę wymiaru, przeczytasz tutaj>>

Na takich samych zasadach zasiłek opiekuńczy z ZUS i zwolnienie z pracy do 60 dni otrzyma rodzic na dziecko w wieku do 8 lat, jeśli nastąpi nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszczało. Przy czym chorobę niani (z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą) lub dziennego opiekuna traktuje się tak jak nieprzewidziane zamknięcie przedszkola lub szkoły.

Dni wolne przysługują też w przypadku porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki.

Oprócz tego każdemu pracownikowi, wychowującemu jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługują 2 dni wolne w ciągu roku kalendarzowego, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia i niezależnie od indywidualnego wymiaru urlopu. Z prawa tego może skorzystać zarówno ojciec, jak i matka, nie trzeba przy tym podawać dokładnej przyczyny nieobecności w pracy. Wolne dni otrzymają nie tylko rodzice, ale także opiekunowie prawni bez względu na rodzaj umowy o pracę czy wymiar czasu pracy. Pracodawca może jednak odmówić, podając powody takie jak w przypadku, gdy odmawia urlopu wypoczynkowego>>

3 Zwolnienia od pracy

Pracodawca przewidział także kilka typów sytuacji, kiedy pracodawca musi zwolnić pracownika z całego lub części dnia pracy. Oprócz badań lekarskich czy wolnego na oddanie krwi, pracownik dostanie także zwolnienie w razie wezwania go do stawienia się przed organem państwowym, na przykład właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony.

Wolne przysługuje również, gdy pracownik jest zobowiązany stawić się na wezwanie organu administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo organu prowadzącego postępowanie w sprawach o wykroczenia oraz w celu wykonywania czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym lub przed kolegium do spraw wykroczeń. Łączny wymiar zwolnień z tego tytułu nie może przekroczyć 6 dni w ciągu roku kalendarzowego.

Ponadto pracownikowi wezwanemu w charakterze świadka w postępowaniu kontrolnym prowadzonym przez Najwyższą Izbę Kontroli i pracownikowi powołanemu do udziału w tym postępowaniu w charakterze specjalisty też przysługuje zwolnienie od pracy.

Na maksymalnie 6 godzin tygodniowo lub 24 godzin miesięcznie zwolniony zostanie także pracownik na przeprowadzenie przez pracownika zajęć dydaktycznych (a pracownik młodociany na zajęcia szkolne). Pracodawca musi też zwolnić członka ochotniczej straży pożarnej oraz ratownika Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego na czas niezbędny do uczestnictwa w działaniach ratowniczych oraz do wypoczynku koniecznego po ich zakończeniu.

Dokładnie o tym, kiedy dostaniesz płatne zwolnienie z pracy przeczytasz tutaj>>

W przypadku zwolnienia pracownika będącego stroną lub świadkiem w postępowaniu pojednawczym oraz ratownika Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego wynagrodzenie przysługuje jak za urlop wypoczynkowy.

W pozostałych przypadkach (oprócz przypadku zwolnień młodocianych), jeśli przepisy obowiązujące w firmie nie przewidują zachowania prawa do wynagrodzenia, pracodawca wystawia pracownikowi zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia, na którego podstawie właściwy organ rekompensuje stratę.

4 Urlop na żądanie

Wreszcie w nagłych sytuacjach pracownik ma możliwość wykorzystania 4 dni tzw. urlopu na żądanie - chociaż jest on także szczególnym rodzajem urlopu wypoczynkowego. Swoją nieobecność dana osoba powinna zgłosić przed rozpoczęciem pracy, najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia.

Jednak pracodawca może nie zgodzić się na urlop na żądanie pracownika - co grozi pracownikowi, który pomimo to nie stawi się do pracy, dowiesz się tutaj>>