Umowa zlecenia a staż pracy – czy zlecenie wpływa na wysokość emerytury?

Czy umowa zlecenia wlicza się do stażu pracy?

Umowa zlecenia to umowa cywilnoprawna, w której przyjmujący zlecenie tzw. zleceniobiorca zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, czyli tzw. zleceniodawcy. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego na dzień 31 grudnia 2024 roku w Polsce na podstawie umowy zlecenia i umów pokrewnych wykonywało swoją pracę ponad 2,4 mln osób. W większości, bo blisko aż 90 proc. wszystkich tych umów, zawarte było w sektorze prywatnym. Mimo tak dużej liczby osób wykonujących swoją pracę w ramach zlecenia, okres zatrudnienia na podstawie takiej umowy w świetle obecnie obowiązujących przepisów prawa nie zalicza się do stażu pracy.

Z czego to wynika? Zawarcie umowy cywilnoprawnej, w tym umowy zlecenia, nie tworzy bowiem stosunku pracy, który chroniony jest kodeksem pracy. Skoro zatem zleceniobiorca nie jest traktowany jak pracownik w świetle przepisów, nie może on także korzystać z uprawnień pracowniczych, w tym tych związanych ze stażem pracy.

Umowa zlecenia a staż pracy od 2026 roku

W lipcu 2024 roku ministerstwo pracy i polityki społecznej przygotowało projekt ustawy, którego jednym z głównych założeń jest zmiana naliczania stażu pracy. Zgodnie z art. 302¹ § 2 k.p. do okresu zatrudnienia będą wliczane okresy wykonywania przez osobę fizyczną zlecenia na podstawie stosownej umowy cywilnoprawnej. Okres ten będzie musiał być jednak potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym.

Rozwiązanie to jest dostrzeżeniem przez ministerstwo pracy i polityki społecznej niekorzystnej sytuacji pracowników, którzy przed nawiązaniem stosunku pracy wykonywali pracę na podstawie umowy zlecenia. Zdaniem ministerstwa konieczne jest wyrównanie ich szans w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, czy stanowisk, które wymagają potwierdzonego doświadczenia zawodowego.

Projekt ustawy po przyjęciu przez Stały Komitet Rady Ministrów oczekuje na dalszy etap prac legislacyjnych. Zgodnie z założeniami ma wejść w życie w styczniu 2026 roku.

Umowa zlecenia a emerytura – jakie składki opłacać?

Umowa zlecenia, mimo że nie rodzi stosunku pracy i nie wlicza się do stażu pracy, to jednak nie pozostaje bez wpływu na przyszłą emeryturę osoby pracującej, a dokładnie mówiąc na jej wysokość. Dlaczego? Bo wysokość emerytury zależy od wysokości odprowadzanych składek na ubezpieczenie emerytalne, a z tytułu umowy zlecenia takie właśnie są odprowadzane. Różny może być jedynie ich zakres i wysokość.

Gdy umowa zlecenie to jedyne źródło przychodu

Jeżeli umowa zlecenia jest jedynym źródłem przychodu zleceniobiorcy, to konieczne jest odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne, w tym na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Dobrowolna jest jedynie składka chorobowa, co oznacza, że zleceniobiorca może, ale nie musi odprowadzać na nią określonej kwoty.

Gdy umowa zlecenia to jedno z kilku źródeł przychodu

Nieco inaczej wygląda sytuacja zleceniobiorcy, który osiąga przychód także z innych umów. Jeżeli jest to inna umowa zlecenia, to wówczas obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane są wyłącznie z jednej umowy. Może on wybrać ją samodzielnie lub będzie to umowa zawarta wcześniej. Co ważne, zwolnienie dotyczyć może sytuacji, gdy zleceniobiorca z jednej lub z kilku umów łącznie osiąga co najmniej minimalne wynagrodzenie. Jeśli okazałoby się, że otrzymuje je po zsumowaniu wynagrodzenia z dwóch lub z trzech umów zlecenia, to obowiązkowemu ubezpieczeniu podlegać będą dwie umowy.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne odprowadza zaś od każdej umowy zlecenia osobno.

Gdy umowa zlecenia została zawarta ze studentem lub uczniem

Jeśli zleceniobiorcą jest uczeń szkoły podstawowej lub student, który nie ukończył 26. roku życia, to od takiej umowy nie trzeba odprowadzać żadnych składek – ani na ubezpieczenie społeczne, ani zdrowotne. Trzeba tylko pamiętać, że uczniem jest się wtedy, gdy do 31 sierpnia każdego roku kontynuuje się naukę w tej samej szkole lub rozpoczyna się naukę w nowej szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września. Uczniem jest też osoba do 31 sierpnia, która ukończyła już szkołę. Studentem jest z kolei każda osoba przyjęta na studia, poza studiami doktoranckimi i podyplomowymi.

Gdy umowa zlecenia została zawarta z emerytem lub rencistą

Obowiązek odprowadzania składek od umowy zlecenia z emerytem lub rencistą zależy od tego, czy wiąże go inna umowa cywilnoprawna lub umowa o pracę, czy też nie. Jeżeli nie jest związany żadną inną umową, to od umowy zlecenia należy odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jeśli zaś emeryt lub rencista jest związany inną umową zlecenia lub umową o pracę, to zasady są takie, jak w przypadku innych osób zatrudnionych na kilka umów.

Jak wynika z powyższego, umowy zlecenia, które zawierane są w czasie aktywności zawodowej mają wymierny wpływ na wysokość emerytury.