Subskrybuj nas na Youtube
Obecnie trwają konsultacje publiczne rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych oraz niektórych innych ustaw (z 12 lipca 2016 r.). Obok propozycji głośnych zmian, takich jak np. rozszerzenie zastosowania 18-miesiecznego limitu pracy tymczasowej również wobec agencji pracy tymczasowej czy wprowadzenie wymogu posiadania przez agencje zabezpieczeń finansowych na wypadek niewypłacalności, projekt przewiduje także m.in. zmianę sposobu obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy pracowników tymczasowych oraz ekwiwalentu pieniężnego za ten urlop. Kwestie te reguluje obecnie ustawa z 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 360, dalej: ustawa).
Proponowane zmiany mają na celu zbliżenie zasad kalkulacji powyższych należności do reguł, jakie obowiązują dla pozostałych pracowników (choć w dalszym ciągu zasady te będą się znacznie różnić). Obliczanie świadczeń na nowych zasadach ma być również prostsze. Nowe przepisy zawierają jednak wiele pułapek, a ich prawidłowe zastosowanie – przynajmniej w początkowym okresie – może powodować problemy.
DWA DNI ZA KAŻDY MIESIĄC
Problematykę urlopów wypoczynkowych dla pracowników tymczasowych reguluje art. 17 ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Zgodnie z nim pracownikowi tymczasowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze dwóch dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji jednego lub więcej pracodawców użytkowników; urlop nie przysługuje za okres, za który pracownik wykorzystał u poprzedniego pracodawcy urlop wypoczynkowy przysługujący na podstawie odrębnych przepisów. Zatem okresem wymaganym do nabycia prawa do dwóch dni urlopu wypoczynkowego jest jeden miesiąc, przy czym w razie kilkukrotnego zatrudniania pracownika przez agencję na okresy krótsze liczby dni trwania poszczególnych umów podlegają sumowaniu. Za jeden miesiąc pracy uważa się 30 dni zgodnie z art. 114 kodeksu cywilnego (ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.). Udzielanie urlopu odbywa się niezależnie od wymiaru czasu pracy pracownika, a więc w dni, kto´re byłyby dla niego dniami pracy, gdyby nie korzystał z tego urlopu.
URLOPOWE Z CAŁEGO OKRESU ZATRUDNIENIA
Podobnie jak u zwykłych pracowników, obecnie za czas urlopu pracownikowi tymczasowemu przysługuje stosowne wynagrodzenie, a w przypadku niewykorzystania tych dni należy się ekwiwalent pieniężny. Jednak nie są one obliczane na zasadach ogólnych, czyli na podstawie rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.). Tu zastosowanie ma art. 17 ust. 4 ustawy i jest to regulacja szczególna w stosunku do powszechnej. Według tego przepisu zarówno wynagrodzenie za jeden dzień urlopu wypoczynkowego, jak i ekwiwalent pieniężny za jeden dzień tego urlopu ustala się według jednej, wspólnej zasady, tj. dzieląc wynagrodzenie uzyskane przez pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy tymczasowej przez liczbę dni pracy, za które to wynagrodzenie przysługiwało. Zatem przyjmuje się tu wszystkie składniki wynagrodzenia przysługujące za czas faktycznie przepracowany, pomijając np. wynagrodzenia za czas choroby czy urlopu. W przypadku obliczania ekwiwalentu za jeden dzień nie używa się współczynnika urlopowego. Jak wyjaśnia Państwowa Inspekcja Pracy (można o tym przeczytać na jej stronie internetowej), ekwiwalent urlopowy ustala się, biorąc za podstawę wymiaru faktycznie przepracowany okres, za który pracownik nabył prawo do urlopu wypoczynkowego, przy czym za jeden miesiąc przyjmuje się 30 dni. Jeżeli zatem pracownik przepracował ponad 30 dni – np. 34, to ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się, biorąc za podstawę wymiaru wynagrodzenie za okres, za który pracownik nabył prawo do urlopu wypoczynkowego, tj. za 30 dni, natomiast pozostałe cztery uwzględnione zostają w okresie kolejnego zatrudnienia w danej agencji pracy tymczasowej. Z tego by wynikało, że nie liczy się tu cały okres wykonywania pracy tymczasowej, lecz okres, na który składają się te 30-dniowe. [przykład 1]
OSTATNIE 3 MIESIĄCE
Ustawodawca zauważył, że obecne przepisy w omawianym zakresie są niedoskonałe i utrudniają ustalanie należnego wynagrodzenia urlopowego lub ekwiwalentu (z uwagi na konieczność cofania się w obliczeniach do początku zatrudnienia tymczasowego). W konsekwencji powoduje to duże zróżnicowanie wysokości wynagrodzenia za urlop lub ekwiwalentu pomiędzy pracownikami tymczasowymi a pracownikami zatrudnionymi na podstawie kodeksu pracy (ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.). W celu ułatwienia procedury obliczeniowej za zasadne uznano zbliżenie regulacji dotyczącej ustalania przysługującego pracownikom tymczasowym wynagrodzenia urlopowego lub ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy do przepisów ogólnych. Projekt nowelizacji przewiduje więc, że wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy będzie ustalane przez:
1) podzielenie wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi tymczasowemu w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym udzielono takiemu pracownikowi czasu wolnego od pracy w wymiarze odpowiadającym przysługującemu mu urlopowi wypoczynkowemu, przez liczbę godzin pracy, w czasie których wykonywał on pracę w okresie tych 3 miesięcy, a następnie
2) pomnożenie tak otrzymanego wynagrodzenia za jedną godzinę wykonywania pracy przez liczbę godzin przypadających w czasie wolnym od pracy w dniach, w których pracownik tymczasowy wykonywałby pracę, gdyby nie korzystał z urlopu wypoczynkowego.
Jednocześnie zdefiniowano, że okres tych 3 miesięcy obejmuje łącznie okres kolejnych 90 dni zatrudnienia w agencji pracy tymczasowej udzielającej urlopu, przypadający w okresie 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym pracownikowi tymczasowemu udzielono czasu wolnego od pracy w wymiarze odpowiadającym przysługującemu mu urlopowi wypoczynkowemu.
Dodano też, że jeżeli pracownik tymczasowy przed rozpoczęciem korzystania z udzielonego mu czasu wolnego od pracy otrzymał wynagrodzenie za okres krótszy niż te 3 miesiące, do obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy przyjmuje się wynagrodzenie wypłacone w okresie faktycznie przepracowanym, przypadającym w okresie 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc udzielenia urlopu.
Ponadto ustanowiono odrębne zasady obliczania ekwiwalentu. Mianowicie ekwiwalent pieniężny za jeden dzień urlopu będzie się ustalało:
1) sumując kwoty wypłaconych wynagrodzeń w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownikowi tymczasowemu wypłaca się ekwiwalent pieniężny, przypadających w okresie 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc wypłaty ekwiwalentu, a następnie
2) dzieląc otrzymany wynik przez liczbę dni, w czasie których pracownik tymczasowy wykonywał pracę w okresie, o którym mowa w pkt 1.
Przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za jeden dzień urlopu okres 3 miesięcy będzie tak samo rozumiany jak przy wynagrodzeniu urlopowym i zastosowanie będzie miał tu także przepis odnoszący się do krótszego zatrudnienia.
Reasumując, zmiany polegają więc na tym, że skrócono do 3 miesięcy okres, z którego oblicza się podstawę wymiaru wynagrodzenia urlopowego oraz ekwiwalentu. Jednak nie będą to 3 miesiące kalendarzowe jak u innych pracowników, lecz 90 dni. Oznacza to, że agencje będą musiały przeprowadzać dodatkowe operacje i odliczać kolejne 90 dni, w których wynagrodzenie zostało wypłacone. Ponadto, trzeba uważać, bo wynagrodzenie za urlop ma być obliczane za jedną godzinę, a ekwiwalent za jeden dzień. Obecnie obie te należności obliczane są w ujęciu dziennym. [przykłady 2–3]
BEZ FINANSOWEJ REKOMPENSATY
Nowym rozwiązaniem przewidzianym w projekcie jest również regulacja, która znosi obowiązek wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego przez agencję pracy tymczasowej. Otóż nie będzie ona musiała go wypłacać w przypadku, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika tymczasowego w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tą samą agencją, w celu powierzenia wykonywania pracy tymczasowej u tego samego pracodawcy użytkownika, u którego była wykonywana taka praca bezpośrednio przed rozwiązaniem lub wygaśnięciem poprzedniej umowy o pracę z tą agencją. Podobna zasada wynika z kodeksu pracy. Tu również pracodawca nie ma obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego, gdy strony postanowią o wykorzystaniu urlopu w czasie pozostawania pracownika w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą. Jak widać, tu również dokonano zbliżenia regulacji dotyczących „czasowników” do tych obowiązujących zwykłych pracowników. Jest to korzystne dla agencji, które nie będą już musiały wypłacać ekwiwalentów w przypadku częstych, krótkich umów z tym samym pracodawcą użytkownikiem.
NOWE A STARE REGULACJE
Nowelizacja ma wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy pracownika tymczasowego, trwający w dniu jej wejścia w życie, będzie ustalane już według nowych przepisów. Wynika więc z tego, że do wynagrodzenia za cały urlop będą miały zastosowanie nowe zasady. Przykładowo, jeśli przepisy weszłyby w życie 1 stycznia 2017 r., a pracownik tymczasowy przebywałby na urlopie na przełomie grudnia i stycznia, wynagrodzenie za cały urlop zostałoby obliczone już po nowemu.
PRZYKŁAD 1
30-dniowe okresy
Pracownik tymczasowy jest zatrudniony przez agencję w okresie od 1 marca do 17 września 2016 r. Nabywa prawo do 12 dni urlopu wypoczynkowego (6 mies. x 2 dni). Nie wykorzystał ich w okresie zatrudnienia, więc uzyskał prawo do ekwiwalentu pieniężnego. W okresie od marca do sierpnia przepracował 127 dni, za które otrzymał wynagrodzenie w wysokości 16 800 zł. Kwota ekwiwalentu za jeden dzień wyniesie:
16 800 zł : 127 dni = 132,28 zł.
Za 12 dni niewykorzystanego urlopu należy mu się 1587,36 zł (132,28 zł x 12 dni).
PRZYKŁAD 2
Wypłaty z 90 dni
Pracownik tymczasowy zatrudniony jest od 15 listopada 2016 r. do 30 czerwca 2017 r. Korzysta z 4 dni urlopu w kwietniu (po wejściu w życie nowelizacji). Trzy miesiące poprzedzające urlop to styczeń, luty i marzec, przy czym bierze się pod uwagę składniki wypłacone w okresie 90 dni poprzedzających, czyli akurat w tym przypadku w tych trzech miesiącach (31 dni marca, 28 dni lutego i 31 dni stycznia). Jednak wystarczy, że pracownik wziąłby urlop w maju, a okres 90 dni obejmowałby okres od 31 stycznia do 30 kwietnia (1 dzień stycznia, 28 dni lutego, 31 dni marca i 30 dni kwietnia). Jeśli przyjąć, że termin wypłaty przypada na ostatni dzień miesiąca, to do obliczenia wynagrodzenia urlopowego należałoby uwzględnić cztery wynagrodzenia – wypłacone ostatniego dnia stycznia za styczeń, a następnie wypłacone w lutym, marcu i kwietniu.
Załóżmy, że w całym tym okresie łączne wynagrodzenie wyniosło 7100 zł za 512 przepracowanych godzin. Wynagrodzenie urlopowe za jedną godzinę urlopu wynosi:
7100 zł : 512 godz. = 13,87 zł
Urlop za 32 godziny urlopu wynosi więc 443,84 zł.
PRZYKŁAD 3
Niewykorzystany czas wolny
Załóżmy, że pracownik tymczasowy z poprzedniego przykładu już do końca zatrudnienia nie wykorzystał więcej urlopu. Z 14 dni, do których nabył prawo (7 mies. x 2 dni), pozostało 10, za które przysługuje ekwiwalent pieniężny. W okresie trzech miesięcy (90 dni) poprzedzających czerwiec 2017 r., tj. od 3 marca do 31 maja, pracownikowi wypłacono 8000 zł. W tym czasie przepracował 61 dni. Ekwiwalent za 10 dni urlopu wynosi:
8000 zł : 61 dni = 131,15 zł – ekwiwalent za jeden dzień
131,15 zł x 10 dni = 1311,50 zł.
