Majątek przedsiębiorstwa powoli zajmowany jest przez komorników, szef nie dba o pracowników i spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia od miesiąca. Sprawy przybierają zły obrót. Zastanawiam się, czy nie rozstać się z pracodawcą – pisze zaniepokojony pan Witold. – A może należy podjąć inne działania, które umożliwią mi zadbanie o własny interes – pyta czytelnik.
Czekanie na rozwój wydarzeń w opisanej sprawie może się okazać nie najlepszym rozwiązaniem. Dlatego przed podjęciem decyzji o zwolnieniu się z pracy z winy pracodawcy trzeba zwrócić uwagę na to, czy sytuacja pozwala na rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Żeby było to możliwe, to:
Po pierwsze – pracodawca powinien ciężko naruszyć swoje podstawowe obowiązki, które wystarczą do wypowiedzenia umowy o pracę bez wypowiedzenia. Brak wypłaty wynagrodzenia jest ciężkim naruszeniem obowiązków z jego strony.
Po drugie – rozwiązanie umowy o pracę powinno nastąpić przed upływem miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności, która to uzasadnia, to znaczy od momentu braku wypłaty wynagrodzenia.
Po trzecie – pracownik powinien złożyć oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia na piśmie, wskazując naruszenie, jakiego dopuścił się pracodawca.
Skutkiem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy jest to, że pracownik ma prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeśli takiemu rozwiązaniu uległa umowa o pracę zawarta na czas określony, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia. Ponadto pracownik, wypowiadając umowę, ma prawo m.in. do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop oraz będzie mógł pobierać zasiłek dla bezrobotnych.
Jeśli dojdzie do ogłoszenia upadłości przez firmę, jej zobowiązania w zaspokojeniu roszczeń pracowników – o ile nie doszło do tego w trakcie postępowania upadłościowego – przejmuje Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ale uwaga! Przepisy nakładają istotne ograniczenia zarówno czasowe, jak i kwotowe w ich wypłacie. Roszczenia z tytułu wynagrodzenia mogą być wypłacone za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające datę, kiedy doszło do niewypłacalności pracodawcy, albo za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeżeli przypada ono w czasie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.
Dodatkowo przy wypłacie świadczenia z funduszu wysokość wynagrodzenia nie może przekraczać przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału obecnie wynoszącego 4181,49 zł brutto. W związku z tym pracownik, który zarabiał np. 6000 zł brutto, nie może się spodziewać, że jego roszczenia zostaną w pełni zaspokojone.
W razie sporu w związku z odmową wypłaty świadczenia ze środków funduszu można się zwrócić o jego rozstrzygnięcie przez sąd właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy.
Biorąc więc pod uwagę, że procedura upadłości pracodawcy bywa czasochłonna, a fundusz może nie zaspokoić wszystkich roszczeń pracowniczych, wydaje się, że wcześniejsze wypowiedzenie umowy o pracę z winy pracodawcy jest korzystniejszym rozwiązaniem.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wypłaci pieniądze w razie bankructwa zakładu
Uprawnionymi do wypłaty są m.in.: ● osoby zatrudnione na umowę o pracę;
● zatrudnione w oparciu o umowę o pracę nakładczą;
● wykonujące pracę w oparciu o umowę agencyjną;
● na podstawie umowy-zlecenia;
● w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o umowie-zleceniu.
Rodzaje roszczeń: ● wynagrodzenie za pracę;
● wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy;
● wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby;
● wynagrodzenia za okres urlopu wypoczynkowego;
● odprawy pieniężne;
● ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy;
● odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia;
● dodatek wyrównawczy;
● składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy.
Podstawa prawna
Art. 55 par. 11 i 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502). Wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2000 r., sygn. akt I PKN 516/99. Art. 75 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 645). Art. 10–11, art. 12 ust. 1, 2 i 3, art. 14 ust. 1, art. 20 ust. 2 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 272). Komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 11 maja 2016 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2016 r. (M.P. z 2016 r. poz. 443).