Subskrybuj nas na Youtube
Ubezpieczony pracownik, który jest niezdolny do pracy i przebywa na zwolnieniu lekarskim ma prawo do wynagrodzenia, a w razie przedłużającej się choroby - do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego. Zasiłek chorobowy a świadczenie rehabilitacyjne. Komu i kiedy przysługują>> W ten sposób pracownikowi stwarzane są warunki jak najszybszego odzyskania pełnej zdolności do pracy.
Tak więc, jak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 16 listopada 2000 r., sygn. I PKN 44/00), w czasie przebywania za zwolnieniu pracownik powinien stosować się do wskazań lekarskich i nie podejmować czynności, które mogłyby przedłużyć niezdolność do pracy. Do takich czynności należy między innymi podejmowanie pracy zarobkowej. O rozpoczęciu pracy nie decyduje przy tym charakter stosunku prawnego, ale rodzaj wykonywanych czynności - praca zarobkowa to więc nie tylko podjęcie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale wszelkie działania prowadzące do osiągnięcia korzyści majątkowej, w tym aktywność na podstawie umów cywilnoprawnych czy samozatrudnienia.
Nie liczy się także, w jakim wymiarze praca jest wykonywana (pełny lub częściowy wymiar), czy znacznie obciąża organizm pracownik. Bez znaczenia jest także cel i motywacja samego zatrudnionego. Potwierdził to Trybunał Konstytucyjny (wyrok z dnia 25 lutego 2014 r., sygn. SK 18/13), zaznaczając, że chory czerpiący przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy-zlecenia, nie może tłumaczyć się tym, że podjęte zadania miały cel terapeutyczny. Szczegółów wyroku dowiesz się tutaj: TK o zasiłkach chorobowych - Nie można dorabiać nawet w ramach terapii>> ZUS może od takiej osoby zażądać zwrotu zasiłku chorobowego.
Kiedy ZUS zabierze zasiłek chorobowy
Zasiłek chorobowy ma bowiem pracownikowi zrekompensować dochody jakie mógłby osiągnąć, gdyby pracował. Jeżeli więc pracownik wykonuje w okresie niezdolności pracę zarobkową to - zgodnie z ustawą świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - traci prawo do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego za cały okres zwolnienia, w trakcie którego praca była świadczona.
ZUS zabierze świadczenie nawet wtedy, gdy wykonywane przez pracownika czynności nie obciążały w istotny sposób organizmu chorego i nie pozostawały sprzeczności z zaleconym leczeniem (wyrok SN z dnia 5 kwietnia 2005r., sygn. I UK 370/04).
Jak wynika z rozstrzygnięć sądowych, do utraty prawa do zasiłku chorobowego nie dojdzie tylko w przypadku, gdy aktywność zarobkowa na zwolnieniu ma charakter sporadyczny, incydentalny i jest wymuszona okolicznościami niezależnymi od pracownika. Przykładowo może chodzić o udział w posiedzeniach rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej stanowiącego formę społecznej działalności niektórych jej członków (wyrok SN z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. I UK 606/12) lub udział w posiedzeniach rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej, której dana osoba jest członkiem (wyrok SN z dnia 04 listopada 2009 r., I UK 140/09).
Czy pracownik straci posadę za prace na zwolnieniu?
W większości przypadków samo nadużycie zwolnienia lekarskiego nie narusza podstawowych obowiązków pracownika, uzasadniających wypowiedzenie umowy choremu pracownikowi.
Jednak w przypadku, gdy pracownik podejmuje czynności prowadzące do przedłużenia nieobecności w pracy, jednocześnie godzące w dobro pracodawcy, a dodatkowo, gdy działania te są sprzeczne z obowiązkami zatrudnionego (lojalność wobec pracodawcy; obowiązek świadczenia pracy i usprawiedliwienia nieobecności) - to może dojść do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, co może skutkować dyscyplinarnym zwolnieniem pracownika. Tak orzekł Sąd Najwyższy (wyrok z dnia 1 lipca 1999 r., I PKN 136/99).
Podstawa prawna:
Ustawa z 25 czerwca 1999 r o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.)