Zmiany w służbie cywilnej: Prawnicy podzieleni w ocenie projektu PiS

W ocenie konstytucjonalisty dr. Ryszarda Balickiego zmiany zaproponowane przez PiS w ustawie o służbie cywilnej mogą oznaczać upolitycznienie tej służby w Polsce i de facto podporządkowanie jej władzy. Balicki przypomniał, że celem służby cywilnej jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania państwa pomimo zmiany władzy, dlatego urzędnicy nie powinni pochodzić z nadania politycznego, lecz o piastowaniu przez nich stanowisk powinny, jak to się dzieje w Wielkiej Brytanii, decydować kwalifikacje i profesjonalizm.

"Administracja w państwie powinna być wybitnie merytoryczna. Zmiany PiS doprowadzą do tego, że nie będziemy mieli pracowników wykwalifikowanych, apolitycznych, na ten szczebel również wejdzie ta zawierucha polityczna" - mówił Balicki. Odniósł się w ten sposób do propozycji, by wyższe stanowiska w służbie cywilnej były obsadzane w drodze powołania.

W jego ocenie efektem obsadzania stanowisk przez powołanie będzie całkowita wymiana na stanowiskach kierowniczych po każdych wyborach. "Nie będzie ciągłości funkcjonowania urzędów. A to jest ważne, by po wyborach nie zmieniała się cała ekipa, lecz by byli ludzie, którzy wiedzą, jakie sprawy są w toku, którzy znają procedury. Teraz okaże się, że nowo powołani będą się musieli uczyć nawet takich rzeczy od początku. To będzie destabilizowało służbę cywilną, ale w szerszym stopniu również państwo" - ocenił Balicki.

"Naturalne jest, że partia, która wygrywa wybory, wprowadza swoich ludzi na najwyższy szczebel decyzyjny, ale na tych pozostałych szczeblach powinni znajdować się urzędnicy wykwalifikowani, z wykształceniem i doświadczeniem w administracji" - dodał konstytucjonalista.

"Państwa funkcjonują dobrze właśnie w oparciu o pracowników służby cywilnej, którzy nie zmieniają się co wybory, tylko trwają na swoich stanowiskach, zapewniając sprawne funkcjonowanie państwa mimo zmiany władzy. Tacy ludzie potrafią przygotować projekty aktów prawnych i później je wdrażać w życie" - tłumaczył Balicki.

Odmiennego zdania jest prof. Wojciech Góralczyk, specjalista od prawa administracyjnego. Jak powiedział PAP, na mocy obecnie obowiązujących przepisów istnieje ryzyko powstawania konfliktu pomiędzy ministrem a dyrektorem departamentu.

"Zgodnie z nową koncepcją urzędnicy pozostają w korpusie służby cywilnej, są z niego nieusuwalni, natomiast usuwalność dotyczy stanowisk kierowniczych. Jeżeli zostaję ministrem i mam pracować z dyrektorem departamentu, do którego nie mam zaufania, to mogę bez straty dla jego wynagrodzenia i pozycji zawodowej odsunąć od stanowiska kierowniczego, a na to stanowisko wziąć innego urzędnika, ale z korpusu służby cywilnej" - tłumaczył Góralczyk.

"To jest odejście od systemu brytyjskiego w stronę francuskiego. (...) Widać wyraźnie, że powierzanie stanowisk kierowniczych będzie miało charakter tymczasowy" - dodał prawnik.

Profesor ocenia zmianę jako "umiarkowanie pozytywną", choć podkreśla, że jest to projekt nowelizacji, tymczasem służba cywilna wymaga głębszych zmian.