W przypadku zawarcia umowy o pracę z rodzicem, który nie ma wspólnego gospodarstwa domowego z prowadzącym działalność, nie powstaje obowiązek ubezpieczeń z tytułu współpracy
Tak postanowił ZUS, oddział w Lublinie, w decyzji interpretującej przepisy nr 971 z 27 sierpnia 2014 r. (DI/200000/43/971/2014). Z wnioskiem o jej wydanie wystąpił prowadzący działalność gospodarczą w zakresie usług projektowych i doradztwa technicznego.
Planuje on rozwój firmy i zatrudnienie jednej osoby na stanowisku doradcy technicznego. Chce podpisać umowę o pracę ze swoim ojcem i zgłosić go do ubezpieczeń jako pracownika z kodem 01 10, a nie jako osobę współpracującą. Mimo posiadania takiego samego adresu zamieszkiwania przedsiębiorca nie prowadzi z rodzicem wspólnego gospodarstwa domowego. Utrzymuje się ze swoją żoną i z dzieckiem niezależnie od ojca. Poza tym pomieszczenia w domu są wyraźnie oddzielone. Aby rozwiać wątpliwość co do tytułu do ubezpieczeń zatrudnianego rodzica, wystąpił o wydanie w tej sprawie decyzji.
Kryteria dla rodzica
ZUS przypomniał, że zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.), jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących dla celów ubezpieczeń społecznych, wówczas jest traktowany jako osoba współpracująca, a nie podwładny.
Z kolei w myśl art. 8 ust. 11 wspomnianej ustawy w przypadku działalności gospodarczej za osobę współpracującą uważa się rodzica, jeśli pozostaje z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i pomaga przy prowadzeniu działalności. Przy czym przepis ten nie ma zastosowania w przypadku zawarcia umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego.
O statusie danej osoby decyduje zatem współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z przedsiębiorcą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego.
Ponadto Sąd Najwyższy w wyroku z 6 stycznia 2009 r. (sygn. akt II UK 134/08, OSNP 2010/13-14/170) stwierdził, iż cechami konstytutywnymi (decydującymi – red.) pojęcia współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej są występujące łącznie:
¦ istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego,
¦ bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej,
¦ stabilność i zorganizowanie oraz
¦ częstotliwość podejmowanych robót.
Liczy się budżet
Z uwagi na powyższe regulacje zatrudnienie przez przedsiębiorcę ojca na stanowisku doradcy technicznego będzie się wiązało ze współpracą z właścicielem firmy. Nie oznacza to jednak, że należy go zgłosić do ubezpieczeń jako osobę współpracującą. Rozstrzygnięcie tytułu do ubezpieczeń w analizowanej sytuacji zależne jest od spełnienia drugiej przesłanki z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Chodzi o prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. O tym natomiast – jak podkreślił ZUS – decyduje łącznie wspólne zamieszkiwanie i zaspokajanie potrzeb. Wspólnota gospodarstwa domowego oznacza, że pozostające w niej osoby mają zaspokajane potrzeby ze środków tej wspólnoty (rodziny).
Z uwagi, że w przedstawionym stanie faktycznym rodzic nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z przedsiębiorcą, będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności.
Ważne
Ustalając, czy członek rodziny może być uznany za osobę współpracującą, nie należy brać pod uwagę okresu, przez który współdziała on przy wykonywaniu działalności, a także wymiaru jego czasu pracy oraz wieku