Urząd pracy to miejsce nie tylko dla bezrobotnych. Z jego usług może skorzystać także firma, która chce zatrudnić nowego pracownika i jednocześnie obniżyć koszty pracy. Dzięki środkom z Funduszu Pracy przedsiębiorcy mogą starać się o dofinansowanie lub refundację takich wydatków w zależności od tego, z jakiego instrumentu wsparcia zamierzają skorzystać. Warunkiem jest przyjęcie do pracy osoby bezrobotnej.
Staże dla bezrobotnych
Opłacane przez urząd pracy praktyki dla osób widniejących w rejestrze bezrobotnych to jeden z najpopularniejszych instrumentów aktywizacji i zarazem sposób na wsparcie pracodawców. Aby z niego skorzystać, przedsiębiorca powinien się zwrócić z wnioskiem do urzędu pracy działającego w powiecie, w którym znajduje się jego siedziba. Odpowiedni formularz wniosku można z reguły znaleźć na stronie internetowej urzędu pracy. Po jego złożeniu pośredniak ma miesiąc na podjęcie decyzji.
Staż dla osoby bezrobotnej nie oznacza nawiązania stosunku pracy, nie ma też potrzeby zawierania osobnej umowy z taką osobą. Kontrakt będzie jednak zawarty przez firmę z urzędem pracy, który przydzieli pracodawcy wybranego przez niego bezrobotnego.
Obecnie na taką praktykę mogą być kierowane osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Do tej grupy zaliczają się osoby młode (do 25. roku życia lub do 27. roku życia, jeśli w ciągu ostatniego roku ukończyli szkołę wyższą), osoby, które ukończyły 50 lat, długotrwale bezrobotni, osoby bez doświadczenia zawodowego, niepełnosprawni, byli skazani oraz osoby samotnie wychowujące dziecko.
Staż to korzyść dla obydwu stron. Pracodawca bez ponoszenia kosztów może przetestować potencjalnego przyszłego pracownika, ten zaś ma okazję się sprawdzić, nabyć nowe umiejętności i doświadczenie zawodowe.
Co ważne, ze wsparcia urzędu pracy mogą skorzystać nie tylko aktualni pracodawcy, ale także przedsiębiorcy niezatrudniający jeszcze pracowników. Firma może zaangażować maksymalnie tylu stażystów, ilu posiada pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty). Wyjątkiem są przedsiębiorcy, którzy nie są pracodawcami. Urząd pracy może skierować do nich tylko jednego bezrobotnego.
Firma musi przygotować miejsce pracy dla stażysty i zaangażować jednego z pracowników do opieki i przyuczenia praktykanta. Bezrobotny uzyskuje wynagrodzenie w formie stypendium wypłacanego ze środków powiatowego urzędu pracy (obecnie jest to kwota 988,40 zł brutto, czyli 844,44 zł netto miesięcznie).
Umowa zawierana przez starostę (w jego imieniu działa dyrektor powiatowego urzędu pracy) z pracodawcą określa m.in. program stażu. Powinien on określać zawód, w jakim będzie pracować stażysta, zakres jego zadań, rodzaj kwalifikacji lub umiejętności, które uzyska dzięki praktyce, i sposób, w jaki nastąpi ich potwierdzenie. W umowie musi także zostać wskazany opiekun.
Staż dla bezrobotnego jest ograniczony czasowo. Najkrótszy może wynosić 3 miesiące, a najdłuższy – 6. Wyjątkiem jest praktyka przeznaczona dla osób młodych – taki staż może trwać przez rok. Na wniosek stażysty za każde 30 dni jego pracy firma ma obowiązek udzielić mu 2 dni wolnego. W ostatnim miesiącu odbywania stażu musi to uczynić, zanim upłynie termin końcowy stażu.
Po zakończeniu realizacji programu stażowego pracodawca zobowiązany jest wystawić stażyście opinię na temat zadań realizowanych w trakcie praktyki oraz opisać w niej pozyskane przez bezrobotnego umiejętności praktyczne.
Nowe miejsce pracy
Pracodawca może skorzystać z możliwości zwrotu kosztów wyposażenia (doposażenia) stanowiska pracy. Na taki cel firma może pozyskać kwotę stanowiącą równowartość 600 proc. przeciętnego wynagrodzenia (obecnie to 21675,06 zł). Trzeba jednak pamiętać, że jest to maksymalna wysokość wsparcia, jakie można uzyskać, a rzeczywistą jego wysokość będzie określać umowa zawierana między firmą a urzędem. Dla celów obliczenia wysokości refundacji przyjmuje się przeciętną płacę na dzień zawarcia takiej umowy.
Aby uzyskać zwrot wydatków na utworzenie nowego miejsca pracy, przedsiębiorca musi prowadzić działalność gospodarczą przez minimum 6 miesięcy, a także nie może zalegać z opłacaniem podatków, składek na ZUS i fundusze publiczne oraz należności względem partnerów biznesowych. Oprócz przedsiębiorców o refundację kosztów (na zbliżonych zasadach) mogą się ubiegać także niepubliczne przedszkola i szkoły, działające na podstawie ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Na takie wsparcie mogą liczyć także producenci rolni, czyli osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, będące posiadaczami gospodarstwa rolnego lub prowadzące dział specjalny produkcji rolnej. Warunkiem przyznania pomocy finansowej na utworzenie stanowiska pracy dla rolników jest posiadanie przez nich siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium Polski oraz zatrudnianie przez ostatnie pół roku przed złożeniem wniosku co najmniej jednego pracownika na pełen etat.
Firma, szkoła, przedszkole lub rolnik, którzy ubiegają się o refundację, muszą złożyć do urzędu pracy wniosek, w którym wskazują m.in. liczbę stanowisk pracy dla bezrobotnych, kalkulację wydatków i źródła ich finansowania, a także wnioskowaną kwotę refundacji.
Do wniosku załącza się oświadczenia: o niekaralności za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu (dotyczące okresu do 2 lat wstecz), o niezaleganiu z płatnością wynagrodzeń pracowniczych, składek, podatków i należności cywilnoprawnych, o prowadzeniu działalności przez co najmniej sześć miesięcy. W umowie ustala się też zabezpieczenie zwrotu przyznanych środków, np. w formie poręczenia. Występując o refundację, należy pamiętać, że stanowi ona pomoc de minimis i jest udzielana zgodnie z zasadami przyznawania takiej pomocy. Rozpatrzenie podania następuje w terminie miesiąca od dnia jego złożenia.
Wypłata środków następuje po podpisaniu umowy z urzędem pracy oraz dokonaniu zakupów na nowe stanowisko pracy. Dopiero po przedstawieniu rachunków lub faktur pośredniak może przekazać pieniądze w uzgodnionej w umowie wysokości.
Wszyscy beneficjenci wsparcia finansowego z urzędu pracy muszą zatrudniać nowego pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy łącznie przez co najmniej 2 lata. Jeżeli okres ten będzie krótszy albo gdy naruszą warunki umowy o refundację, będą zobowiązani do zwrotu otrzymanych środków wraz z odsetkami.
Nauka dla dorosłych
Przedsiębiorca może także przyjąć bezrobotnego na praktykę w ramach przygotowania zawodowego dorosłych. Jest to forma, która łączy w sobie przygotowanie teoretyczne i praktyczne do wykonywania nowego zawodu przez osobę bezrobotną. Dla pracodawcy oznacza to nieco większy wysiłek, by przygotować nowego pracownika, ale daje także możliwość ściślejszego powiązania go z firmą.
Nowy praktykant jest dla pracodawcy bezpłatny. Urząd pracy przez cały okres przygotowania zawodowego wypłaca takiej osobie stypendium (tak samo jak w przypadku stażu jest to kwota 988,40 zł brutto, czyli 844,44 zł netto miesięcznie).
Aby utworzyć miejsce przygotowania zawodowego dorosłych, przedsiębiorca musi złożyć wniosek do powiatowego urzędu pracy, w którym podaje, ilu bezrobotnych może w nim uczestniczyć. Firma musi też określić, w jakim zawodzie będzie przygotowywać bezrobotnych do pracy (dla jego oznaczenia należy wskazać nazwę i kod zawodu według klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego lub według klasyfikacji zawodowej i specjalności dla potrzeb rynku pracy). We wniosku pracodawca powinien również podać osobę opiekuna, jego stanowisko i kwalifikacje, a także wykształcenie i predyspozycje oczekiwane od bezrobotnych. Do wniosku przedsiębiorca dołącza także oświadczenia, które wymagane są w przypadku opisanej wyżej refundacji kosztów wyposażenia nowego stanowiska pracy. Również w tym przypadku urząd powinien udzielić odpowiedzi w terminie miesiąca od dnia złożenia wniosku.
Przygotowanie zawodowe jest realizowane na podstawie umowy, którą zawiera dyrektor powiatowego urzędu pracy z pracodawcą albo – na zasadzie trójstronnej współpracy – dyrektor z przedsiębiorcą i instytucją szkoleniową. Przedsiębiorca powinien opracować plan praktyk obejmujący nabywanie nowych umiejętności i zdobywanie wiedzy teoretycznej przez bezrobotnego. Przedsiębiorca musi też wyznaczyć dla uczestnika przygotowania zawodowego opiekuna, który koniecznie powinien posiadać kwalifikacje do nauki danego zawodu.
Przygotowanie zawodowe dorosłych może odbywać się w dwóch formach. Pierwszą z nich jest praktyczna nauka zawodu dorosłych, która trwa od 12 miesięcy do 18 miesięcy i umożliwia bezrobotnemu uzyskanie tytułu zawodowego lub tytułu czeladnika. Drugą jest przyuczenie do pracy dorosłych, które trwa od 3 do 6 miesięcy i pozwala zdobyć wybrane kwalifikacje lub umiejętności zawodowe.
Z przygotowaniem zawodowym dorosłych wiążą się dodatkowe korzyści dla firmy. Może ona otrzymać refundację wydatków poniesionych na każdego uczestnika takiej formy przyuczania do zawodu. Jej wysokość określa się w umowie, jednak maksymalnie może to być kwota do 2 proc. przeciętnego wynagrodzenia (za każdy pełny miesiąc programu). Do takiego zwrotu kwalifikują się wydatki poniesione m.in. na materiały i surowce, eksploatację maszyn i urządzeń oraz odzież roboczą.
Pracodawcy przysługuje też jednorazowa premia za każdy pełny miesiąc, za każdego uczestnika, jeżeli zakończy on praktyki zdanym egzaminem potwierdzającym kwalifikacje. Jej wysokość określa ustawa. obecnie jest to kwota 478,90 zł. Firma może wnioskować o premię w ciągu 3 miesięcy od dnia zdania egzaminu przez praktykanta.
Jakie elementy zawiera wniosek o refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy ze środków funduszu pracy:
1. Wnioski: o skierowanie bezrobotnego, o zawarcie umowy o refundację kosztów utworzenia stanowiska pracy oraz o zwrot poniesionych kosztów na ten cel,
2. Wskazanie zamiaru utworzenia jednego lub więcej nowego stanowiska pracy,
3. Określenie dnia, od kiedy działalność gospodarcza jest prowadzona,
4. Określenie rodzaju świadczonych usług ze wskazaniem symbolu PKD,
5. Określenie rodzaju stanowiska i wykonywanej pracy oraz wymagań względem kandydata,
6. Zaproponowanie formy zabezpieczenia zwrotu refundacji,
7. Kalkulacja kosztów związanych z wyposażeniem stanowiska pracy oraz wskazanie źródeł ich finansowania,
8. Szczegółowy opis wydatków, które będą ponoszone z przyznanego dofinansowania na zakup urządzeń, maszyn i mebli niezbędnych na nowym stanowisku pracy.
9. Oświadczenia wnioskodawcy:
● o niezmniejszaniu wymiaru czasu pracy pracowników i nierozwiązywaniu stosunków pracy w okresie ostatnich 6 miesięcy oraz do czasu otrzymania refundacji,
● o prowadzeniu w okresie ostatnich 6 miesięcy działalności gospodarczej,
● o braku zaległości w zapłacie składek na fundusze publiczne, podatków, należności względem kontrahentów i pracowników,
● o niekaralności za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu w okresie 2 ostatnich lat,
● o pomocy de minimis otrzymanej w ciągu 3 ostatnich lat albo o jej braku w tym okresie, a także wymagane prawem informacje niezbędne do jej udzielenia i załączenie dokumentacji sytuacji finansowej firmy w tym okresie (sprawozdania finansowe za trzy ostatnie lata obrotowe lub inne dostępne dokumenty finansowe odnoszące się do sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy).
Podstawa prawna
Art. 46, 47 i 53–53m ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.).
Rozporządzenie z 23 kwietnia 2012 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy (Dz.U. poz. 457).
Rozporządzenie z 20 sierpnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (Dz.U. nr 142, poz. 1160).
Rozporządzenie z 7 stycznia 2009 r. w sprawie przygotowania zawodowego dorosłych (Dz.U. nr 61, poz. 502 z późn. zm.).
