W najbliższym czasie biorę ślub i chciałabym połączyć przysługujące mi z tego tytułu dni wolne z urlopem wypoczynkowym. Czy mogę o to wystąpić do pracodawcy? Z jakich jeszcze powodów pracownik ma prawo do wolnych dni? – pyta pani Martyna.
Zwolnienie pracownika od pracy z powodu szczególnych okoliczności osobistych to urlop okolicznościowy, do którego ma on prawo z powodu różnych zdarzeń, nie zawsze planowanych. Na własny ślub przysługują dwa dni wolnego, przy czym urlop okolicznościowy nie musi być brany dokładnie w dniu uroczystości. Można z niego skorzystać we wcześniejszym lub w późniejszym terminie, o ile wciąż ma to związek ze zdarzeniem. Możliwe jest więc udzielenie wolnego przed ślubem na załatwienie formalności lub zebranie i dostarczenie dokumentów, a należne dni nie muszą być wykorzystane łącznie. Nie ma też przeciwwskazań, by wolne z okazji własnego ślubu połączyć z urlopem wypoczynkowym.
Nie tylko własny ślub daje prawo do urlopu okolicznościowego. Jeden dzień wolnego otrzyma pracownik na ślub dziecka, dwa dni ojciec nowo narodzonego malucha. Liczba dni urlopu okolicznościowego z powodu śmierci bliskiej osoby jest uzależniona od stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa występującego między pracownikiem a osobą zmarłą. Dwa dni przysługują z powodu zgonu i pogrzebu małżonka, dziecka, rodzica, ojczyma lub macochy. W razie śmierci siostry, brata, babci, dziadka, teściów – tylko jeden. Tyle samo wolnego należy się z powodu śmierci innej osoby będącej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Tego rodzaju wolne daje prawo do pełnego wynagrodzenia za pracę, obliczonego według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
Urlop okolicznościowy można otrzymać również wtedy, gdy dostaniemy urzędowe pismo wzywające do osobistego stawienia się w określonym miejscu i czasie. Nie możemy sobie jednak pozwolić na całodniową nieobecność, np. w związku z rozwodem, lecz tylko na tyle, ile trwa rozprawa. Nie mamy też prawa do wynagrodzenia za czas nieobecności, ale wyjście możemy odpracować.
Pracownik, który chce skorzystać z urlopu okolicznościowego, powinien niezwłocznie uprzedzić (osobiście lub pisemnie) pracodawcę o zaistnieniu okoliczności uprawniających go do niego, najpóźniej w drugim dniu nieobecności. Jeśli urlop okolicznościowy jest związany ze zdarzeniami przewidywalnymi, powinien wystąpić z wnioskiem o udzielenie przysługujących dni wolnych przed wydarzeniem. Ma też na obowiązek udowodnienia związku między zdarzeniem a terminem zwolnienia z pracy i udokumentowania nieobecności w pracy. Dowodem może być np. akt małżeństwa, urodzenia dziecka lub zgonu bądź imienne zaświadczenie od określonej instytucji.
Podstawa prawna
Art. 2982 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Par. 1–3, par. 15–16 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. nr 60, poz. 281 z późn. zm.).