Od kilku lat RPO sygnalizuje konieczność nowelizacji pragmatyk pracowniczych, dotyczących zasad rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych. Konieczność zmian dotyczy m.in. braku w przepisach ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. nr 227, poz. 1505 z późn. zm.) unormowania umożliwiającego rekompensowanie członkom korpusu służby cywilnej pracy w godzinach nadliczbowych.
Teraz każdy pracownik zatrudniony na podstawie kodeksu pracy może liczyć na ekstrauposażenie za godziny nadliczbowe. W efekcie oprócz normalnego wynagrodzenia przysługuje mu dodatek w wysokości 100 proc. za pracę w godzinach nadliczbowych w nocy lub w niedziele i święta i 50 proc. wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych w pozostałych dniach. Urzędnicy, w myśl obowiązujących przepisów, nie mogą liczyć na taki dodatek.
Zdaniem prof. Ireny Lipowicz obowiązujący stan prawny pozostaje w sprzeczności z Europejską Kartą Społeczną.
– Nikt nie odważy się teraz pójść do premiera z propozycją przyznania urzędnikom rekompensaty w postaci ekstrawynagrodzenia lub dodatkowego czasu wolnego – wyjaśnia nam jeden z dyrektorów Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM), proszący o zachowanie anonimowości. Podkreśla, że zostałoby to odebrane jako przyznanie im kolejnego przywileju.
KPRM tłumaczy się, że problem z przyznaniem rekompensaty i jednocześnie brakiem zgodności z Europejską Kartą Społeczną mają też inne państwa.
Do wdrożenia tych zmian mógłby zmusić rząd jedynie Trybunał Konstytucyjny.
– Jeśli związki zaskarżą przepisy, to projekt może ruszyć z miejsca – potwierdza dyrektor KPRM.
– Będziemy namawiać centralę, aby z takim wnioskiem wystąpiła do trybunału. W tym przypadku mamy czarno na białym, że rząd narusza prawo – potwierdza Tomasz Ludwiński, przewodniczący rady Sekcji Krajowej Pracowników Skarbowych NSZZ „Solidarność”.
– Skoro Europejska Karta Społeczna została ratyfikowana przez Polskę, to wszystkie przepisy krajowe nie mogą być sprzeczne z jej postanowieniami – mówi prof. Piotr Winczorek, konstytucjonalista z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Jego zdaniem sędziowie nie powinni mieć wątpliwości w tej sprawie.
RPO wskazał też, że podobne zmiany powinny zostać wdrożone w ustawie z 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej (Dz.U. nr 128, poz. 1403 z późn. zm.) regulującej obowiązek pracy poza normalnymi godzinami pracy.
Prof. Irena Lipowicz kwestionuje również przepis ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 223, poz. 1458 z późn. zm.). Jej zdaniem reguluje on kwestię rekompensowania tym pracownikom zajęć w godzinach nadliczbowych w sposób mniej korzystny, niż wynika to z Europejskiej Karty Społecznej.