W czwartek w Sejmie przeprowadzono drugie czytanie poselskiego projektu nowelizacji Karty nauczyciela. Projekt złożyła grupa posłów Koalicji Obywatelskiej.

Nowelizacja Karty nauczyciela przyjęta przez Sejm

Przedstawiając stanowisku klubu KO Adam Krzemiński przypomniał, że 1 września 2025 r. weszła w życie tzw. duża nowelizacja ustawy Karta nauczyciela, której projekt został przygotowany na drodze konsultacji ze związkami zawodowymi i szeroko rozumianym środowiskiem oświatowym. - Zawiera szereg bardzo korzystnych zmian dla nauczycieli - zaznaczył.

Przypomniał, że wśród wprowadzonych zmian były też dotyczące godzin ponadwymiarowych. Obecnie prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe nie tracą nauczyciele wtedy, gdy zamiast przydzielonych godzin dydaktycznych realizują w tym samym dniu przydzielone godziny zajęć opiekuńczych lub wychowawczych, chodzi o wyjście lub wyjazd nauczyciela jako opiekuna na wycieczkę, czy opieki na zawodach sportowych. Należy się także, gdy nauczyciel nie zrealizował godzin zajęć indywidualnego nauczania z przyczyn nie leżących po jego stronie.

- Wejście tych przepisów 1 września spotkało się z negatywnym odbiorem nauczycieli szkół, w których dotychczas wypłacano za wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe w innych przypadkach - powiedział Krzemiński.

Wyjaśnił, że zmiany zaproponowane w procedowanym projekcie są odpowiedzią na liczne apele nauczycieli o rozszerzenie katalogu przypadków, w których wynagrodzenie za niezrealizowane godziny będzie nauczycielom wypłacane.

Poparcie dla projektu podczas debaty wyrazili przedstawiciele wszystkich klubów poselskich.

- Dobrze, że nastąpiła refleksja i obecna ustawa wprowadza regulacje korzystne dla nauczycieli - powiedział Tomasz Zieliński (PiS). Złożył dwie poprawki do projektu. Nie dotyczą one godzin ponadwymiarowych, tylko nagród jubileuszowych. Zgodnie z pierwsza z nich nagrodę jubileuszową dla nauczycieli z 45-letnim stażem pracy, otrzymaliby nie tylko ci, którzy ten staż osiągnął po 1 stycznia 2026 r., ale także ci, którzy osiągnęli go wcześniej i są nadal czynnymi nauczycielami. Druga dotyczy wyrównania wysokości nagrody jubileuszowej dla nauczycieli z 40-letnim stażem pracy do nowej wysokości tej nagrody, która będzie obowiązywała również od 1 stycznia.

Wiesław Różyński (PSL) mówiąc o poselskim projekcie nowelizacji podkreślił, że jego ugrupowanie podchodzi do niego zrozumieniem i poparciem. - To naprawa błędu, który powstał zaledwie kilka miesięcy temu - powiedział. W podobnym tonie mówili pozostali posłowie.

- Projekt ten jest odpowiedzią na realne problemy zgłaszane przez nauczycieli i dyrektorów szkół w całej Polsce - powiedziała Ewa Szymanowska (Polska 2050). - Pokazuje, że słuchamy środowiska i reagujemy szybko oraz odpowiedzialnie tam, gdzie prawo wymaga korekty - dodała.

Dorota Olko (Lewica) mówiąc o ostatniej nowelizacji Karty nauczyciela, która weszła w życie z 1 września 2025 r. powiedziała, że „praktyka pokazała, że istnieją tutaj pewne wątpliwości interpretacyjne”, które - jak zaznaczyła - sprawiły, że w różnych placówkach po prostu nauczyciele wynagrodzeń za niezrealizowane nie ze swojej winy godziny ponadwymiarowe wynagrodzenia nie otrzymywali, co wywoływało protesty. - W takich sytuacjach błędy należy naprawiać szybko - wskazała.

Także Witold Tumanowicz (Konfederacja) powiedział, że jego klub „dostrzega potrzeby naprawienia niespójności”.

Co zakłada projekt?

W związku ze złożeniem poprawek w drugim czytaniu projekt wróci do sejmowej Komisji Edukacji i Nauki. Posiedzenie komisji zaplanowano na czwartkowy wieczór.

Projekt zakłada, by wynagrodzenie za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe przysługiwało w każdym przypadku, gdy niewykonanie przez nauczyciela przydzielonych mu godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych nastąpiło z przyczyn niezależnych od nauczyciela, który był gotów je wykonać.

W takim przypadku nauczycielowi można przydzielić do realizacji w czasie, w którym zostały zaplanowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze lub wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.

Jeżeli nauczyciel z przyczyn dotyczących szkoły nie będzie mógł zrealizować również godzin ponadwymiarowych, będzie można przydzielić mu zamiast zaplanowanych godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych także realizację godzin doraźnych zastępstw.

Nowelizacja ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Podczas pierwszego czytania projektu na posiedzeniu Komisji Edukacji i Nauki wprowadzono do projektu poprawkę, zgodnie z którą nauczyciele dostaną wyrównania za okres od 1 września do 31 grudnia 2025 r. Mają być one wypłacone do dnia 6 czerwca 2026 r.

Interweniował premier

Poselski projekt nowelizacji Karty nauczyciela to skutek interwencji premiera, który zapowiedział złożenie go w trybie poselskim po spotkaniu z nauczycielkami z Legionowa. Zaznaczył, że tryb poselski przyspieszy procedurę.

Godziny ponadwymiarowe to godziny zajęć lub lekcji przydzielone nauczycielowi ponad obowiązkowe pensum. Zrobiło się o nich głośno w ostatnim czasie w związku z nowelizacją Karty nauczyciela, która weszła w życie z początkiem roku szkolnego 2025/2026. Chodzi o tzw. dużą nowelizację Karty. Uszczegółowiono w niej przepisy, m.in. dotyczące warunków obliczania wynagrodzenia nauczycieli za godziny ponadwymiarowe i godziny zastępstw doraźnych. Określono m.in. przypadki, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone, ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe.

Po wejściu w życie tej nowelizacji związki zawodowe podnosiły, że nauczyciel, który jest w szkole i jest gotowy do pracy zgodnie z przydzielonymi mu godzinami ponadwymiarowymi, nie otrzymuje wynagrodzenia za nie, gdy nie ma w szkole klasy, bo np. jest ona na wycieczce. Związek Nauczycielstwa Polskiego podał, że ma sygnały z poszczególnych szkół, że nauczyciele lub też całe grona pedagogiczne w ramach solidarności zawodowej wstrzymują wyjścia klasowe z powodu zmian w rozliczaniu godzin ponadwymiarowych. (PAP)