Rok 2017 na rynku pracy: Obniżenie wieku emerytalnego, wyższa płaca minimalna, zmiany w 500 plus

Obniżenie wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, spadek bezrobocia, wyższa płaca minimalna oraz zmiany w programie "500 plus" - takie m.in. zmiany zaszły w 2017 roku w obszarze rynku pracy i polityki społecznej.

1 października weszła w życie reforma emerytalna, zgodnie z którą kobiety ponownie uzyskały prawo do przejścia na emeryturę od 60. roku życia, a mężczyźni od 65. To powrót do stanu sprzed uchwalonej w 2012 r. reformy, przewidującej stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego do 67 lat bez względu na płeć.

Jak informowała w połowie grudnia prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska, od 1 września (kiedy można było już składać wnioski) do 16 grudnia, do Zakładu wpłynęło 413 tys. wniosków o przyznanie emerytury oraz wydano 379 tys. 208 decyzji. Przeciętna emerytura brutto, wynikająca z wydanych dotychczas decyzji o wypłatach świadczeń, wyniosła w przypadku kobiet 1 621 zł i 38 gr., a w przypadku mężczyzn 2 714 zł i 41 gr.

Nakłady na politykę rodzinną w 2017 r. wzrosły do 3,11 proc. PKB - poinformowała minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska. Podsumowując dwa lata pracy rządu podkreślała, że cele postawione programowi "Rodzina 500 plus" zostały zrealizowane, a program znacząco poprawił jakość życia polskich rodzin i ograniczył ubóstwo, zwłaszcza rodzin z dwójką, trójką, czwórką i więcej dzieci.

Od sierpnia obowiązują zmiany w programie; główne zasady nie zostały zmienione, ale według założeń MRPiPS, nowe rozwiązania mają zlikwidować niepożądane zjawiska związane z systemem świadczeń, np. dopasowywanie dochodu do kryterium uprawniającego do świadczenia wychowawczego na pierwsze dziecko albo niezgodne ze stanem faktycznym deklarowanie samotnego wychowywania dziecka. Zmiany mają też doprecyzować niektóre przepisy, np. dotyczące ustalania prawa do świadczenia wychowawczego na dzieci pozostające pod opieką naprzemienną rodziców nietworzących rodziny. Ustawa ma także ujednolicić i doprecyzować przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.

Zaproponowano, by osoba deklarująca samotne wychowywanie dziecka musiała mieć ustalone alimenty na rzecz dziecka od drugiego rodzica. Ustawa ma też zapobiec rozwiązywaniu stosunku pracy, a następnie ponowne jego nawiązywanie z tym samym pracodawcą na innych warunkach, by wyłudzić świadczenie. Jeśli takie działanie nastąpiłoby przed upływem trzech miesięcy, nie byłoby traktowane jako utrata dochodu.

Minister Rafalska zwróciła uwagę, że program poprawił także wskaźniki dzietności; jej zdaniem na wzrost liczby urodzeń wpływ miała również dobra sytuacja na rynku pracy.

2017 rok przyniósł rekordowo niskie bezrobocie. Główny Urząd Statystyczny poinformował, że stopa bezrobocia w listopadzie wyniosła 6,5 proc. wobec 6,6 proc. w październiku. "Dane GUS o bezrobociu są kolejnym dowodem na siłę polskiego rynku pracy" - skomentowała w rozmowie z PAP Rafalska. Zaznaczyła, że największym wyzwaniem jest poprawa sytuacji osób długotrwale bezrobotnych. Jej zdaniem, najpóźniej na początku II kwartału 2018 r. liczba bezrobotnych powinna spaść poniżej miliona.

Od początku 2017 r. płaca minimalna wynosi 2 tys. zł (a stawka godzinowa 13 zł). Wszyscy pracownicy – niezależnie od stażu pracy – otrzymują takie samo wynagrodzenie (minimalne). Przed zmianą pracownicy przez pierwszy rok pracy otrzymywali co najmniej 80 proc. minimalnego wynagrodzenia. Z kolei od 1 marca 2017 r. minimalna emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna wzrosły z 882,56 do 1 tys. zł. W ten sposób świadczenia te osiągnęły poziom 50 proc. minimalnego wynagrodzenia.

W połowie roku parlament uchwalił pakiet ustaw, które pozwoliły na wdrożenie programu "Za życiem". Uchwalenie nowych przepisów umożliwiło m.in.: wprowadzenie skoordynowanej opieki nad kobietą w ciąży i dzieckiem, rozwój sieci sieć mieszkań chronionych, wsparcie opiekunów osób niepełnosprawnych w powrocie na rynek pracy, zwiększenie liczby asystentów, powstanie specjalistycznych ośrodków czy wprowadzenie nowego programu polityki zdrowotnej.

Resort rodziny i pracy zapowiedział też, że w 2018 r. nakłady na program "Maluch plus" mają wynieść 450 mln zł, czyli trzykrotnie więcej niż do tej pory. Maluch Plus to program, który wspiera powstawanie i rozwój instytucji opieki nad dziećmi do lat 3. Są to żłobki, kluby dziecięce i dzienni opiekunowie.

W listopadzie resort poinformował także o przygotowaniu programu dofinansowania usług opiekuńczych "Opieka 75 plus". Ma być nim objętych 13,5 tys. seniorów z małych gmin. Dzięki programowi ma być więcej godzin usług opiekuńczych dla seniorów. Zwiększyć się ma także krąg odbiorców takich usług.

Pod koniec roku MRPiPS zaproponowało zniesienie (od początku 2018 r.) górnego limitu, powyżej którego najlepiej zarabiający obecnie nie płacą składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe składek na ZUS. Zastrzeżenia dotyczące zbyt wąskiego zakresu konsultacji projektu zgłaszała m.in. strona społeczna Rady Dialogu Społecznego. Sejm przyjął poprawki Senatu, które zakładają przesunięcie o rok daty wejścia w życie ustawy.