Pracownik zadzwonił z prośbą o dzielenie mu urlopu bezpłatnego na dwa tygodnie, od 6 do 17 marca 2017 r. Pracodawca nie widzi przeszkód, aby pracownik był nieobecny, więc zgodził się na urlop bezpłatny we wskazanym okresie. Ile wobec tego wyniesie płaca zasadnicza pracownika za marzec 2017 r., jeśli jego stałe wynagrodzenie to 3250 zł brutto? Pracownik jest zatrudniony na 7/8 etatu i pracuje od poniedziałku do piątku po 7 godzin.
Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę, aby pracownik złożył wniosek o urlop bezpłatny na piśmie. Taką formę wniosku wymusza kodeks pracy (art. 174 par. 1). Pracodawca może wyrazić zgodę na taki urlop, ale nie musi, jeśli pracownik jest mu w pracy potrzebny. Jednak gdy już udzieli zatrudnionemu urlopu bezpłatnego, to nie zapłaci za ten czas wynagrodzenia. Ten przepis nie działa w drugą stronę, czyli pracodawca nie może narzucić pracownikowi, aby ten skorzystał z urlopu bezpłatnego. To do pracownika należy decyzja o złożeniu wniosku.
Ustalenie pensji zależne od rodzaju stawki
Jeśli pracownik jest wynagradzany stawką godzinową i w danym miesiącu korzysta z urlopu bezpłatnego, to po prostu otrzymuje wynagrodzenie wyłącznie za czas przepracowany. Nie ma potrzeby pomniejszania płacy. Natomiast dla pracowników ze stałą stawką miesięczną należy zastosować przepisy w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy. Zgodnie z przepisem, w celu ustalenia o ile mniej pracownik dostanie, jeśli skorzysta z urlopu bezpłatnego, należy jego płacę miesięczną (stawkę z umowy o pracę) podzielić przez liczbę godzin przypadających w danym miesiącu do przepracowania. Otrzymaną kwotę następnie należy pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z powodu urlopu bezpłatnego. Wynik działania należy odjąć od miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, aby otrzymać stawkę za miesiąc, w którym wystąpił urlop bezpłatny. Wszystkie powyższe działania odnoszą się do kwoty brutto. Dopiero po obliczeniu płacy zasadniczej za część miesiąca należy obliczyć wynagrodzenie netto. Powyższą zasadę stosuje się także, gdy zatrudnienie (lub zwolnienie) pracownika przypada w trakcie miesiąca, zatem kiedy ma otrzymać wynagrodzenie tylko za jego część. [przykład]
Natomiast jeśli urlop bezpłatny trwa cały miesiąc kalendarzowy, to pracownik za ten miesiąc w ogóle nie otrzyma płacy zasadniczej i nie potrzeba żadnych przeliczeń.
Konieczna wzmianka w świadectwie pracy
Należy także pamiętać, aby informację o urlopie bezpłatnym zawrzeć w świadectwie pracy, jest to bowiem czas, którego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Nie jest wliczany do stażu, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, może nie być wliczony do okresu wymaganego przy dodatku stażowym lub nagrodzie jubileuszowej. Jest to dla pracownika także okres nieskładkowy, zatem może mieć wpływ na uprawnienia do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Warto pamiętać, że jeśli urlop bezpłatny trwa co najmniej jeden miesiąc, to wymiar roczny urlopu pracownika ulega proporcjonalnemu obniżeniu, o ile pracownik nie wykorzystał wcześniej urlopu wypoczynkowego w przysługującym lub wyższym wymiarze.
Jeśli więc pracownik zdążył wykorzystać cały przysługujący mu urlop wypoczynkowy, zanim udzielono mu urlopu bezpłatnego, pracodawca nie może mieć do niego w związku z tym żadnych roszczeń. Wykorzystanie przysługującego wolnego nie uniemożliwia więc udzielenia urlopu bezpłatnego.
Za okres urlopu bezpłatnego płatnik nie musi odprowadzać za pracownika składek, bo nie otrzymuje za ten okres wynagrodzenia. Jeśli urlop obejmuje tylko część miesiąca, składki trzeba obliczyć proporcjonalnie, w zależności od tego, czy pracownik wynagradzany jest stawką godzinową, czy stałą stawką miesięczną.
PRZYKŁAD
Ile godzin przepracowano
Pracownik zatrudniony na 7/8 etatu z wynagrodzeniem 3250 zł brutto korzysta z urlopu bezpłatnego w okresie od 6 do 17 marca 2017 r. Ile wyniesie jego wynagrodzenie brutto za marzec?
KROK 1.
Ustalamy liczbę godzin do przepracowania w marcu 2017:
23 dni robocze x 7 godzin (zgodnie z wymiarem czasu pracy pracownika) = 161 godzin
KROK 2.
Ustalamy liczbę godzin, których pracownik nie przepracuje z uwagi na urlop bezpłatny:
Urlop bezpłatny od 6 do 17 marca 2017, czyli 10 dni po 7 godzin = 70 godzin
KROK 3.
Obliczamy płacę zasadniczą za przepracowaną część miesiąca:
3250 zł brutto : 161 godzin (jakie miałby przepracować) x 70 godzin urlopu bezpłatnego = 1413,04 zł
3250 zł brutto minus 1413,04 zł = 1836,96 zł brutto za przepracowaną część marca 2017 r.
Podstawa prawna
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.).
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).