Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
ODPOWIEDŹ
Do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2016 r. należy wliczyć pracownicy wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek za wysługę lat, z tym że wyłącznie za czas faktycznie przepracowany oraz premie. Natomiast z kalkulacji powinny być wykluczone: wynagrodzenie chorobowe, zasiłek chorobowy oraz wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem.
Ile wypłacić urzędniczce
Pracownica nie przepracowała pełnego 2016 r., ale udało jej się wypracować ponad 6 miesięcy. Nabyła więc prawo do trzynastki za ten rok. W związku z tym do podstawy wymiaru trzynastki należy przyjąć następujące wynagrodzenia:
● wynagrodzenie zasadnicze za przepracowane okresy – 28 014,38 zł
● wynagrodzenie urlopowe – 101,20 zł
● premie regulaminowe – 3000 zł
● dodatek stażowy za okresy przepracowane – 2801,42 zł
Do podstawy trzynastki nie przyjmujemy wynagrodzenia i zasiłku chorobowego oraz wynagrodzenia za opiekę nad dzieckiem i części dodatku za okresy niezdolności do pracy. Po weryfikacji świadczeń ze stosunku pracy uzyskanych w ubiegłym roku kalendarzowym i odrzuceniu opisanych wyłączeń należy dodać składniki wynagrodzenia. Wysokość trzynastki to 8,5 proc. sumy tego wynagrodzenia.
Suma wynagrodzenia wynosi 33 917 zł.
Kwota trzynastki – 2882,95 zł (33 917 zł x 8,5 proc.).
Prawo do pełnego dodatkowego wynagrodzenia
Prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego wynika z ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Ustawą tą objęci są m.in. pracownicy samorządowi, czyli np. zatrudnieni w urzędach gminy. Dla pracowników jednostek sektora finansów publicznych trzynastka jest więc rodzajem dodatkowej premii mającej charakter obowiązkowy. Pracodawca nie może sam, według uznania, ustalić np. w regulaminie wynagradzania wysokości trzynastek i zasad jej wypłaty, skoro te kwestie reguluje wprost ustawa. Pracodawca musi zgodnie z tymi przepisami ustalić prawo do trzynastki i obliczyć wysokość tego dodatkowego wynagrodzenia.
Pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, tj. od pierwszego do ostatniego dnia roboczego tego roku. O prawie do trzynastki decyduje więc odpowiednia długość okresu przepracowanego u oznaczonego pracodawcy w danym roku kalendarzowym, za który ona przysługuje. Przy czym nie musi to być ciągły okres zatrudnienia, na podstawie jednej umowy. Jeśli pracownikowi zdarzyło się pracować w danym roku i dla danej jednostki na podstawie kilku umów, podlegają one sumowaniu. Nie jest więc brany pod uwagę ani ogólny staż pracy (u różnych pracodawców), ani cały dotychczasowy okres zatrudnienia w danej jednostce. Liczy się okres wykonywania pracy u jednego pracodawcy. Przy ustalaniu uprawnień trzynastkowych nie ma znaczenia wymiar czasu pracy czy rodzaj umowy o pracę (terminowa, bezterminowa, na zastępstwo).
Wystarczy 6 miesięcy
Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy (180 dni). Do tego półrocznego okresu zalicza się:
● dni faktycznie wykonywanej pracy, zgodnie z ewidencją czasu pracy,
● urlopy wypoczynkowe,
● niedziele i święta,
● dni wolne z racji zachowania przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy (np. soboty), a także dni wolne udzielone w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych,
● dni zwolnienia od pracy udzielone związkowcowi z tytułu udziału w zarządzie organizacji związkowej.
Pojęcie „okres przepracowany” to nie okres trwania stosunku pracy, ale tylko czas rzeczywistej pracy (realizowania powierzonych obowiązków). Ustawa wymienia już rodzaje absencji, które traktuje się na równi z okresem pracy i jest to katalog zamknięty. Pozostałe usprawiedliwione nieobecności nie są wliczane do minimalnego 6-miesięcznego okresu (uchwały Sądu Najwyższego z 25 lipca 2003 r., sygn. akt II PZP 7/03, OSNP 2004/2/26 oraz z 7 lipca 2011 r., sygn. akt III PZP3/11; OSNP 2012/1-2/3).
Przykładowe okresy zaliczane jako nieprzepracowane dla potrzeb ustalenia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego:
● okresy niezdolności do pracy spowodowane chorobą,
● okresy opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat na podstawie art. 188 kodeksu pracy,
● okresy pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego, w tym świadczenia rehabilitacyjnego,
● urlopy: bezpłatne, szkoleniowe, okolicznościowe,
● inne zwolnienia od pracy, np. krwiodawcy na oddanie krwi.
Czasem wystarczy krócej
Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach wymienionych w art. 2 ust. 3 ustawy. Wśród nich można wyróżnić urlopy np. dla poratowania zdrowia oraz związane z rodzicielstwem:
– wychowawczy,
– macierzyński
– na warunkach urlopu macierzyńskiego,
– ojcowski,
– rodzicielski.
Pracownik nie nabywa prawa do wynagrodzenia rocznego w przypadkach:
1) nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż dwa dni;
2) stawienia się do pracy lub przebywania w pracy w stanie nietrzeźwości;
3) wymierzenia pracownikowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby;
4) rozwiązania umowy o prace? bez wypowiedzenia z winy pracownika.
Jaka podstawa
Po ustaleniu prawa do trzynastki kolejny krok to obliczenie jej wysokości. Podstawę dodatkowej pensji oblicza się z wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który trzynastka przysługuje, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.
Zatem nie wszystkie otrzymane w ubiegłym roku wypłaty złożą się na podstawę trzynastki. Najpierw należy posegregować składniki i odrzucić te wymienione w par. 6 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, oczywiście poza wynagrodzeniem urlopowym, które co prawda znajduje się w tym przepisie, ale ustawowo podlega wliczeniu. Do podstawy trzynastki nie wejdą więc m.in.:
● jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
● wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
● gratyfikacje (nagrody) jubileuszowe,
● wynagrodzenie za czas innej niż urlop wypoczynkowy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w tym wynagrodzenie chorobowe,
● kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia,
● nagrody z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne (czyli trzynastka wypłacona na początku roku za rok poprzedni).
Poza wymienionymi wyżej wyłączeniami podstawę wymiaru trzynastki ustala się z wynagrodzenia zasadniczego, dodatków – za wysługę lat, funkcyjnego, wyrównawczego, specjalnego (za nałożenie dodatkowych obowiązków), za warunki pracy, za pracę w porze nocnej, w godzinach nadliczbowych itp., a także przysługujących po spełnieniu określonych wymagań premii regulaminowych.
Z kolei przykładowe przychody, których nie bierze się pod uwagę przy obliczaniu podstawy wymiaru trzynastki, to:
● nagrody uznaniowe, wypłaty o charakterze jednorazowym, nieperiodyczne,
● wynagrodzenie za dwa dni opieki nad dzieckiem do 14 lat,
● wynagrodzenie za urlop okolicznościowy, za urlop szkoleniowy u pracowników podnoszących kwalifikacje zawodowe,
● świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
● zasiłki z ubezpieczenia społecznego.
Jak wliczać dodatek za staż pracy
Dodatek za staż pracy podlega wliczeniu do podstawy trzynastki. Jednak są wątpliwości co do tego, jak go wliczać, a raczej w jakiej części – czy w całości, czy za okres przepracowany. Dodatek przysługuje bowiem pracownikom samorządowym za okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego, a także zasiłków chorobowych i opiekuńczych. Tym pracownikom dodatek wypłaca się niejako obok świadczenia chorobowego, czyli bez pomniejszania za okresy niezdolności. Niegdyś MPiPS wyraziło stanowisko, w którym opowiedziało się za wliczeniem do trzynastki dodatku stażowego w pełnej wysokości, a więc również w części przypadającej na okresy chorobowe. Resort potraktował ten dodatek jako składnik określony w stawce miesięcznej w stałej wysokości. Jednak ten pogląd nie wydaje się prawidłowy. Ta część dodatku, która przysługuje również za okresy usprawiedliwionych nieobecności, w tym okresy choroby czy płatnych zwolnień od pracy, powinna być wyłączona przy obliczaniu trzynastki, bo jest to składnik wynagrodzenia pomijany w podstawie ekwiwalentu za urlop, a tym samym również i w podstawie trzynastki. Jednym z wyłączeń jest wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a taką jest np. niezdolność do pracy z powodu choroby. ⒸⓅ
Lista płac za luty (podstawowe koszty uzyskania przychodów, prawo do kwoty zmniejszającej podatek, premia za luty – 230 zł) ⒸⓅ
| Elementy | Kwota | Sposób wyliczenia |
| Przychód | 6027,95 zł | 2650 + 265 zł + 230 zł + 2882,95 zł |
| Składki na ubezpieczenia społeczne | 826,43 zł | – podstawa wymiaru – 6027,95 zł– składka emerytalna – 6027,95 zł x 9,76 proc. = 588,33 zł– składka rentowa – 6027,95 zł x 1,5 proc. = 90,42 zł– składka chorobowa – 6027,95 zł x 2,45 proc. = 147,68 zł– łączna kwota składek – 826,43 zł |
| Składka na ubezpieczenie zdrowotne– do zapłaty do ZUS– odliczana od podatku | 468,14 zł403,12 zł | – podstawa wymiaru – 5201,52 zł (6027,95 zł – po pomniejszeniu o składki na ubezpieczenia społeczne – 826,43 zł)5201,52 zł x 9 proc. = 468,14 zł5201,52 zł x 7,75 proc. = 403,12 zł |
| Zaliczka na podatek dochodowy | 467 zł | Przychód do opodatkowania – 6027,95 zł– podstawa opodatkowania po zaokrągleniu – 5090 zł[6027,95 zł (przychód) – 111,25 zł – 826,43 zł (składki ZUS)] = 5090 zł– zaliczka do US – 467 zł(5090 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 869,87 zł (zaliczka na podatek) – 403,12 zł (składka zdrowotna) = 466,75 zł |
| Kwota do wypłaty | 4266,38 zł | 6027,95 zł – (826,43 zł + 468,14 zł + 467 zł) |
Podstawa prawna
Art. 2 i art. 4 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2217).
Art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.).
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.).
