Subskrybuj nas na Youtube
Chorej czy kontuzjowanej osobie przysługuje kilka rodzaju świadczeń, zależnych od stopnia niezdolności do pracy.
Zasiłek chorobowy. Pracownik, który z powodu choroby stał się czasowo niezdolny do pracy, otrzyma zasiłek chorobowy, jeżeli jest ubezpieczony - obowiązkowo (umowa o pracę) lub dobrowolne (umowa zlecenia, rzadko o dzieło - więcej na ten temat czytaj tutaj>>) - i gdy spełnia dodatkowe warunki.
Niezdolność do pracy powinna więc powstać w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego, czyli ustania zatrudnienia. Choroba musi przy tym trwać co najmniej 30 dni bez przerwy. Przy chorobie zakaźnej, kiedy okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, termin wydłuża się do 3 miesięcy od momentu ustania ubezpieczenia. W efekcie zasiłek chorobowy przysługuje też po zwolnieniu z pracy>> Ponadto niezbędny jest też okres wyczekiwania, który wnosi 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego przy ubezpieczeniu obowiązkowym i 90 dni przy ubezpieczeniu dobrowolnym.
Przez pierwszy okres choroby, czyli 33 dni, pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy. Od 34 dnia niezdolności do pracy ZUS wyręcza pracodawcę i wypłaca osobom ubezpieczonym zasiłek chorobowy. Inne są zasady wypłacania chorobowego dla osób 50+>>
Większość chorych pracowników otrzyma wynagrodzenie i zasiłek w wysokości 80 procent normalnego wynagrodzenia, które ulegają jednak obniżeniu do 70 proc., gdy chory przebywa w szpitalu. Na 100 proc. świadczenia mogą liczyć tylko ofiary wypadku przy pracy, chore kobiety w ciąży i osoby oddające komórki bądź narządy. Więcej o zasiłku chorobowym za pobyt w szpitalu czytaj tutaj>>
Niezdolny do pracy może jednak pobierać zasiłek chorobowy przez okres nie dłuższy niż 182 dni, a w przypadku gruźlicy oraz gdy niezdolność do pracy przypada na okres ciąży - przez maksymalnie 270 dni. Kto otrzyma zasiłek bez okresu wyczekiwania, dowiesz się tutaj>>
Świadczenie rehabilitacyjne. Jeżeli po tym okresie ubezpieczony nadal jest niezdolny do pracy, ale dalsze leczenie może umożliwić mu powrót do aktywności zawodowej, to taka osoba otrzyma świadczenie rehabilitacyjne. Zostaje ono przyznane na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy i wynosi:
- 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy,
- 75 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres,
- 100 proc. jeśli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży.
Renta z tytułu niezdolności do pracy. Zarówno świadczenie rehabilitacyjne, jak i rentę z tytułu niezdolności do pracy (potocznie zwaną inwalidzką) przyznaje lekarz orzecznik ZUS.
Jeżeli orzecznik ZUS stwierdzi, że pracownik utracił zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, to może przyznać ubezpieczonemu rentę z tytułu niezdolności do pracy. Utrata może być całkowita, gdy dana osoba nie może już wykonywać jakiejkolwiek pracy lub częściowa, gdy chodzi o brak zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Ponadto, aby renta została przyznana, niezdolność musi powstać w trakcie jednego z okresów składkowych lub nieskładkowych lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Pracownik musi także posiadać odpowiedni staż ubezpieczeniowy, czyli wykazać się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym, odpowiednim do wieku powstania niezdolności do pracy. Ile wynoszą te okresy, dowiesz się tutaj>>
Co do zasady niezdolność do pracy jest orzekana na okres nie dłuższy niż 5 lat. Można ją orzec na okres dłuższy, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy.
Wysokość renty zależy od kwoty bazowej obowiązującej w momencie przyznawania świadczenia, ilości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych oraz od zarobków uwzględnianych w podstawie wymiaru renty. Jak dokładnie wylicza się wysokość renty, dowiesz się tutaj>>
Świadczenia przy wypadku przy pracy. W przypadku osób, które uległy wypadkowi przy pracy, nie jest wymagany warunek posiadania odpowiedniego stażu składkowego i nieskładkowego, gdy jest im przyznawana renta inwalidzka.
Ponadto osoba, która spełnia warunki wymagane do uzyskania renty z tytuły niezdolności do pracy, może też otrzymać rentę szkoleniową, o ile uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie. To świadczenie jest zasadniczo przyznawane na okres 6 miesięcy, ale może zostać wydłużone (lub skrócone) przez starostę.
Natomiast zamiast wynagrodzenia i zasiłku chorobowego, osoba po wypadku otrzyma zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, który wynosi 100 proc. podstawy wymiaru, czyli kwoty będącej podstawą składek na ubezpieczenie wypadkowe. Zasiłek wypadkowy przysługuje też niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu - nie jest więc niezbędny okres wyczekiwania. Kiedy pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe zamiast zasiłku wypadkowego, dowiesz się tutaj>> Pozostałe terminy są takie same jak w przypadku zasiłku chorobowego.
A w przypadku śmierci uprawnionego do renty z tytułu niezdolności do pracy lub śmierci pracownika w wypadku przy pracy, ich rodziny mogą starać się o rentę rodzinną. Komu dokładnie przysługuje renta rodzinna, dowiesz się tutaj>>