Subskrybuj nas na Youtube
Nowe przepisy mają spowodować, że niedozwolone postanowienia umowne będą szybciej eliminowane z obiegu. Teraz zajmować się tym będzie prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który zakaże ich stosowania. Nie oznacza to jednak, że konsument został pozbawiony prawa do samodzielnego egzekwowania swoich praw.
Czy SOKiK zdecyduje o abuzywności
Pani Helena prowadzi sklep internetowy. Obawia się, że w regulaminie, który stosuje, mogą znajdować się niedozwolone postanowienia umowne. Czy powinna obawiać się sprawy przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów?
NIE
Zgodnie z obowiązującymi od niedzieli regulacjami to już nie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ale prezes UOKiK będzie decydował o tym, czy dane postanowienie jest niedozwolone. Tak więc przedsiębiorca, który ma coś na sumieniu, powinien spodziewać się pisma z urzędu, a nie pozwu. Sprawa może trafić co prawda do sądu, ale tylko wtedy, gdy przedsiębiorca nie zgodzi się z decyzją prezesa i się od niej odwoła. Odwołanie takie wnosi się za pośrednictwem UOKiK w ciągu miesiąca od otrzymania decyzji.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 2 i 17 ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1634).
Art. 479 [28] par. 1 pkt 2 oraz par. 2 ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Czy mogę ubiegać się o zwolnienie z kosztów
Pani Urszula zamierza walczyć z bankiem o nienależnie jej zdaniem pobrane opłaty za prowadzenie konta. Uważa, że postanowienie regulaminu, które stanowiło podstawę ich pobierania, jest klauzulą abuzywną. Zamierza więc wnieść powództwo do sądu powszechnego. Czy jest szansa, że sąd zwolni ją od kosztów sądowych?
TAK
W tego typu postępowaniach obowiązują takie same zasady dotyczące zwalniania stron z ponoszenia kosztów sądowych jak we wszystkich innych sprawach toczących się przed sądami cywilnymi. O zwolnienie może więc ubiegać się każda osoba fizyczna po złożeniu oświadczenia, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wnioskujący powinien wykazać przed sądem, że w przypadku poniesienia określonych kosztów zabrakłoby jego rodzinie środków finansowych na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Dlatego należy dołączyć do wniosku dokumenty stwierdzające stan materialny, np. zaświadczenie o zarobkach strony i jej współmałżonka lub aktualny odcinek świadczenia emerytalnego. Do takiego wniosku strona ma obowiązek dołączyć także oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Należy jednak pamiętać, że to do sądu będzie należeć ostateczna ocena tego, czy sytuacja materialna nie pozwala na ponoszenie takich kosztów.
Podstawa prawna
Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.).
Czy prezes wystąpi w imieniu konsumenta
Klient uznał, że w umowie, którą podpisał z bankiem, znajduje się kilka klauzul abuzywnych. Instytucja jednak nie chce tego przyjąć do wiadomości i twierdzi, że wszystko jest w porządku. Konsument zastanawia się więc, czy nie poprosić UOKiK o wsparcie w tym konflikcie. Czy może liczyć na taką pomoc?
NIE
Prezes UOKiK jest organem administracyjnym. Działa więc przede wszystkim na drodze administracyjnej poprzez np. wydawanie odpowiednich decyzji. Nie występuje natomiast w zwykłych sprawach cywilnych oraz procesach sądowych, a także nie udziela indywidualnych porad prawnych. Jeżeli występuje przed sądem, to wtedy gdy wydana przez niego decyzja zostanie do niego zaskarżona. Konsument, który chce uzyskać pomoc jakiegoś organu w sporze z konkretnym przedsiębiorcą, powinien więc raczej zgłosić się do rzecznika konsumentów. Tacy rzecznicy działają w każdym powiecie, a zajmują się właśnie udzielaniem porad w indywidualnych sprawach – odpowiadają na listy, telefony, e-maile, mogą brać udział w niektórych sądowych sprawach konsumenckich, interweniują u przedsiębiorców.
Podstawa prawna
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 184 ze zm.).
Czy prezes UOKiK zbada klauzulę
Pan Wojciech uważa, że w regulaminie sklepu internetowego, z którego usług korzystał, znajduje się niedozwolone postanowienie umowne. Identyczne bowiem znalazł w rejestrze klauzul niedozwolonych na stronie UOKiK. Czy mimo to taka klauzula została już uznana za abuzywną, prezes UOKiK zajmie się sprawą naszego czytelnika?
TAK
W takim przypadku prezes UOKiK zapewne przyjrzy się wzorcom umownym stosowanym przez przedsiębiorcę i sprawdzi je pod kątem występowania niedozwolonych postanowień. Warunek jest jednak jeden – przeciwko temu przedsiębiorcy nie toczyło się już tego typu postępowanie zakończone prawomocną decyzją stwierdzającą abuzywność klauzul, a nasz czytelnik nie był wówczas jego klientem. Zgodnie bowiem z przepisami prawomocna decyzja o uznaniu postanowienia wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wobec przedsiębiorcy, co do którego stwierdzono stosowanie niedozwolonego postanowienia umownego oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 2 ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1634).
Czy mam prawo złożyć pozew
Pan Franciszek zorientował się, że sklep internetowy w sposób bezprawny obciążył go kosztami reklamacji. Zrobił to, powołując się na jeden z punktów swojego regulaminu. Klient zgłosił już sprawę do UOKiK, chciałby jednak szybko odzyskać swoje pieniądze. Czy nadal może złożyć w takiej sprawie pozew do sądu cywilnego?
TAK
Od niedzieli obowiązuje nowy tryb uznawania klauzul za abuzywne. Teraz już nie należy to do kompetencji Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Decyzję w tym zakresie podejmuje w ramach postępowania administracyjnego prezes UOKiK. Ustawodawca, zmieniając model kontroli postanowień umownych, nie wykluczył jednak tzw. kontroli incydentalnej dokonywanej przez sądy cywilne. Innymi słowy – konsumenci nadal mogą indywidualnie dochodzić przed sądem swoich praw naruszonych przez stosowanie przez przedsiębiorcę klauzul niedozwolonych.
Podstawa prawna
Ustawa – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Czy mogę się odwołać od decyzji
Zawiadomiłem UOKiK o tym, że jeden z deweloperów stosuje w umowach, które przedstawia klientom do podpisu, zapis ewidentnie łamiący prawa konsumentów. Urząd jednak nie podzielił mojego zdania. Czy mogę się odwołać od takiej decyzji do sądu?
NIE
Należy pamiętać, że UOKiK działa z urzędu, a nie na wniosek konsumenta. A to oznacza, że zawiadomienie przez niego złożone może, ale nie musi, być dla organu impulsem do wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Konsument zawiadamiający urząd nie jest również stroną w toczącym się przed organem postępowaniu. Co prawda obowiązujące od niedzieli przepisy pozwalają prezesowi urzędu dopuścić do sprawy w charakterze podmiotu zainteresowanego osobę, która złożyła zawiadomienie, ale nawet posiadając taki status, nie ma ona prawa wniesienia odwołania od decyzji. Ma za to prawo do składania dokumentów i wyjaśnień co do okoliczności sprawy oraz wglądu do akt. Aby uzyskać status podmiotu zainteresowanego, należy złożyć do urzędu wniosek. Na postanowienie odmowne przysługuje zażalenie.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 17 ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1634).
Czy sąd umorzy postępowanie
Na skutek zawiadomienia złożonego przez pana Janusza prezes UOKiK uznał jedno z postanowień zawartych w regulaminie stosowanym przez pewnego przedsiębiorcę za klauzulę abuzywną. Ten jednak odwołał się od decyzji. Sprawa czeka na rozstrzygnięcie. Pan Janusz obawia się jednak, że na skutek zmiany trybu kontroli wzorców umownych z sądowego na administracyjny sąd ją umorzy. Czy jego obawy są słuszne?
NIE
To prawda, że od niedzieli stwierdzaniem abuzywności klauzul zajmuje się już tylko prezes UOKiK, a nie – jak to było dotychczas – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Nie oznacza to jednak, że teraz wszystkie sprawy dotyczące niedozwolonych postanowień zostaną umorzone i będą musiały jeszcze raz zostać zbadane przez prezesa UOKiK. Ustawodawca w przepisach przejściowych nowelizacji zaznaczył bowiem w sposób bardzo wyraźny, że do spraw, w których postępowanie przed prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczęto przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się dotychczasowe przepisy.
Podstawa prawna
Art. 7 ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1634).