Rezonator biofotonowy, turbo grill, okulary masujące, "cudowne i nie do zdarcia" ściereczki do mycia okien bez wody, pościel z wełny merynosów, patelnie dietetyczne, a nawet "opieka prawna" - to przykłady produktów, które sprzedają konsumentom akwizytorzy. Jakie prawa mają konsumenci kupujący towary tą drogą?

„Ostatni egzemplarz”, „ten towar sprzedaje się najlepiej, dosłownie jak ciepłe bułeczki”, „tysiące kobiet wybrało ten produkt”, „powiem Państwu w zaufaniu, że preparat ten stosuje odtwórczyni roli X w serialu Y, i jak ona wygląda – prawda…” – to przykłady haseł, którymi akwizytorzy zachęcają konsumentów do zakupu.

Gdy decydujemy się na taką transakcję, zawieramy tzw. umowę kupna-sprzedaży towaru poza lokalem przedsiębiorcy.

Oznacza to, że umowę podpisujemy nie w siedzibie przedsiębiorcy, ale najczęściej: w domu konsumenta, na ulicy, w autobusie, którym jedziemy na wycieczkę, w sanatorium, czy na specjalnym pokazie zorganizowanym np. w osiedlowej świetlicy.

Aby ustrzec się przed skutkami pochopnej decyzji, każdy, kto decyduje się na zakupy od akwizytora ma prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 10 dni od jej zawarcia.

Działania UOKiK

Obecnie Prezes UOKiK prowadzi 38 postępowań dotyczących problemów z zakupami poza lokalem: bada wzorce umowne, przekazywane informacje, warunki zwrotu towarów. Wiele postępowań zostało wszczętych na podstawie zawiadomień konsumentów. Skarżą się oni często na to, że kupują produkt, który jak się później okazuje, nie jest warty swojej ceny, ale sprzedawca nie uznaje złożonego w ustawowym czasie odstąpienia od umowy.

Skargi konsumentów

Część skarg, które napływają do UOKiK dotyczy doradców oferujących program opieki prawnej, który, zdaniem sprzedawców, powstał z inicjatywny Unii Europejskiej i jest przez nią finansowany. Konsumentom przedstawia się informację, że celem projektu ma być zapewnienie darmowej pomocy prawnej po uiszczeniu jednorazowej składki członkowskiej w wysokości 24 zł.

Z informacji od skarżących wynika, że po zadeklarowaniu członkowstwa otrzymują wezwania do zapłaty kwoty 99 zł. Prezes UOKiK prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawie praktyk przedsiębiorcy oraz zawiadomiła Prokuraturę Okręgową w Gdańsku o możliwości popełnienia przestępstwa.

Skargi dotyczą także produktów. Wynika z nich, że często już po zakupie okazuje się, że konsumenci przepłacili za nabyty towar, niejednokrotnie nie jest im potrzebny, a kupując ulegli sprzedawcy, jakość budzi duże wątpliwości kupującego, a dodatkowo na zakup produktu zaciągnięto kredyt.

Odstąpienie od umowy

Tego typu kłopoty najczęściej spotykają starsze osoby, które są podatne na różne techniki wywierania wpływu. Należy pamiętać, że od umowy sprzedaży zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa można odstąpić bez podania przyczyny.

Aby to zrobić, należy złożyć stosowne oświadczenie sprzedawcy na piśmie w terminie dziesięciu dni kalendarzowych od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.

Odstąpienie od zawartej umowy jest również skuteczne wobec umowy kredytowej, z którego to kredytu jest wyłącznie finansowane nabycie towaru lub usługi wskazanej w umowie sprzedaży (tzw. kredyt wiązany).

Konsumencie pamiętaj, że:

• nie podejmuj decyzji pod wpływem impulsu. Większe jest wtedy ryzyko podjęcia nieracjonalnych wyborów co do warunków, na jakich zostaje zawarta umowa, nie mówiąc już o faktycznej potrzebie posiadania danego towaru natychmiast,

• poczekaj z zakupem, daj sobie więcej czasu na zastanowienie, porozmawiaj z kimś bliskim,

• ostateczną decyzję podejmij po sprawdzeniu towaru i porównaniu cen np. w internecie lub w sklepie, pamiętaj: jeżeli towar jest dostępny dziś, będzie dostępny także jutro,

• jeżeli po zastanowieniu się nadal chcesz kupić produkt, zapytaj sprzedającego o termin najbliższej prezentacji,

• 800 007 707 – pod tym bezpłatnym numerem telefonu udzielane są porady prawne. Wiele informacji o zakupach od akwizytora można znaleźć w poradniku UOKiK.

W przypadku indywidualnego sporu z przedsiębiorcą konsumenci mogą zwrócić się o bezpłatną poradę do miejskiego lub powiatowego rzecznika konsumentów lub zadzwonić pod bezpłatny numer infolinii 800 007 707. Porady udzielane są także w oddziałach Federacji Konsumentów.

Z bezpłatnej pomocy ekspertów można skorzystać także wysyłając pytania na adres porady@dlakonsumentow.pl, który obsługuje Stowarzyszenie Konsumentów Polskich.

UOKiK