Małżonkowie oraz osoby samotnie wychowujące dzieci mają szczególne przywileje przy rocznym rozliczeniu podatku dochodowego.

Małżeński PIT

Złożenie jednego zamiast dwóch zeznań podatkowych to duże ułatwienie, z którego mogą korzystać mąż i żona. To również sposób na optymalizację podatkową małżonków, których wielkość dochodów znacznie się różni. Rozliczając się na jednym PIT, określają oni swoje zobowiązanie względem fiskusa w podwójnej wysokości podatku, ale obliczonego od połowy ich łącznych dochodów.
Wspólny PIT mogą złożyć tylko osoby, które były małżeństwem przez cały rok podatkowy i w tym samym okresie łączyła je wspólność majątkowa (także gdy ograniczyli bądź rozszerzyli wspólny majątek). Ustanowienie w trakcie roku rozdzielności majątkowej wyłącza uprawnienie do złożenia jednego PIT. Podobnie jak to, że do jednego z małżonków w roku podatkowym miały zastosowanie przepisy o 19-proc. liniowej stawce PIT, ryczałcie ewidencjonowanym (z wyjątkiem najmu prywatnego), karcie podatkowej lub podatku tonażowym.
Małżonkowie wnioskują o wspólne rozliczenie zaznaczając to na formularzu PIT-36 lub PIT-37. Do złożenia takiego oświadczenia wystarczy podpis jednego z nich.
W opisany sposób może rozliczyć się też podatnik, który zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego mąż lub żona zmarł w trakcie roku albo małżeństwo trwało cały rok, a małżonek zmarł po jego zakończeniu, ale przed złożeniem zeznania.

Samotni rodzice

Z kolei osoba samotnie wychowująca dziecko może w rocznym PIT złożyć wniosek o określenie podatku w podwójnej wysokości, ale obliczonego od połowy jej dochodów. Takie prawo przysługuje rodzicowi lub opiekunowi prawnemu będącemu panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której sąd orzekł separację, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub jest w więzieniu. Warunkiem jest jednak, aby podatnik faktycznie samotnie wychowywał dziecko (por. interpretacje: dyrektora izby skarbowej w Warszawie z 31 października 2012 r., sygn. IPPB4/415-856/12-2/JK2, dyrektora izby skarbowej w Łodzi z 12 lipca 2012 r., sygn. IPTPB2/415-278/12-4/KR). Z preferencji nie powinna więc korzystać np. osoba wychowująca dziecko wspólnie z konkubentem. Z drugiej strony do ulgowego rozliczenia wystarczy udowodnienie, że samotna piecza nad dzieckiem sprawowana była choćby przez część roku.
Preferencja obejmuje dzieci: małoletnie; bez względu na wiek, o ile pobierały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną; pełnoletnie, do ukończenia 25 lat, uczące się (pod warunkiem że ich roczny dochód nie przekroczył 3089 zł).
Z preferencyjnego sposobu opodatkowania nie będzie można skorzystać, jeśli do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka miały zastosowanie w roku podatkowym przepisy o uproszczonych formach opodatkowania działalności gospodarczej.
Aby wniosek o wspólny PIT był skuteczny, musi być wyrażony w zeznaniu złożonym w terminie, tj. do 30 kwietnia 2013 r.