W większych ośrodkach adwokaci są wyznaczani do świadczenia pomocy prawnej z urzędu w różnych sądach rejonowych. Sejmowi eksperci sugerują, by stanowisko w sprawie tej niepisanej praktyki zajął resort sprawiedliwości.

Na problem zwrócił uwagę warszawski adwokat Robert Pogorzelski. W petycji skierowanej do Sejmu zasygnalizował konieczność doprecyzowania art. 21 ust. 3 prawa o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1184). Przepis ten stanowi, że adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym wyznaczył swoją siedzibę zawodową.

Według mec. Pogorzelskiego, mimo takiego brzmienia przepisu, niepisaną praktyką jest, że w miastach, w których jest więcej niż jeden sąd rejonowy, miejscowym adwokatom są przydzielane sprawy z urzędu ze wszystkich tych sądów. „Choć z treści przepisu wynika, że adwokat może mieć siedzibę w okręgu tylko jednego sądu rejonowego, to w praktyce przyjmuje się fikcję, że siedziba może się znajdować jednocześnie w okręgu kilku sądów rejonowych, co jest fizycznie niemożliwe i sprzeczne z ratio legis przywołanego przepisu” – napisał mec. Pogorzelski. Jak wyliczał, w Warszawie jest aż siedem sądów rejonowych, a problem może wystąpić też w Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Szczecinie i we Wrocławiu.

Sprawą zajmie się sejmowa komisja ds. petycji. Niedawno swoją opinię prawną przedstawiło jej sejmowe Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji. Eksperci potwierdzili istnienie praktyki opisanej przez petytora, powołując się na literaturę – komentarz do prawa o adwokaturze z 2016 r. pod redakcją Piotra Kruszyńskiego. Jak ocenili, sposób przydzielania spraw z urzędu w izbach adwokackich jest inny, niż wynikałoby z językowej wykładni przytoczonego w petycji przepisu. Przypominają, że nadzór nad działalnością samorządu adwokackiego w zakresie i formach określonych ustawą sprawuje minister sprawiedliwości, on też określa w drodze rozporządzenia zakres właściwości sądów rejonowych. „Komisja do Spraw Petycji powinna rozważyć uchwalenie dezyderatu, w którym zwróci się ona do Ministra Sprawiedliwości o przedstawienie stanowiska dotyczącego wykładni art. 21 ust. 3 Prawa o adwokaturze” – czytamy w podsumowaniu opinii.©℗