Ile zarobią adwokaci i radcowie? Proponowane stawki za urzędówki [PRZYKŁADY]

Zwiększenie stawek dla prawników z urzędu będzie jednym z tematów omawianych w środę na spotkaniu prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej Przemysława Rosatiego z ministrem sprawiedliwości Adamem Bodnarem.

Przypomnijmy, że 1 stycznia 2024 r. miały wejść w życie rozporządzenia zrównujące stawki dla adwokatów i radców prawnych z urzędu i z wyboru. Ich projekty opublikował resort sprawiedliwości jeszcze pod starym kierownictwem. Rozporządzenia stanowiłyby podstawę prawną dla sądów, by przyznawać pełnomocnikom i obrońcom za urzędówki wyższe stawki, powiększone o podatek VAT. Kwestia ta nie jest obecnie jednolicie traktowana w orzecznictwie.

Prace nad odpowiednimi aktami prawnymi nie zostały dotąd ukończone, na co zapewne miała wpływ zmiana rządu. Nowe kierownictwo MS nie zamierza ich jednak porzucać. O tym, że nastąpi zrównanie stawek dla przedstawicieli jednej i drugiej grupy zawodowej w sytuacjach, gdy występują oni w sprawach z urzędu i z wyboru, zapewnił podczas posiedzenia sejmowej komisji sprawiedliwości i praw człowieka Arkadiusz Myrcha, wiceminister sprawiedliwości. Miało to miejsce 29 grudnia ub.r.

Tymczasem na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiły się datowane na 28 grudnia ub.r. nowe wersje projektów rozporządzeń adwokackiego i radcowskiego, zmienione na skutek zgłoszenia uwag w toku prowadzonych jeszcze przez poprzednią ekipę konsultacji. Tak jak w pierwotnych wersjach zrównanie stawek w większości przypadków oznacza ich podwojenie (patrz: ramka). Najpoważniejsza zmiana to rezygnacja z wykreślenia z obu aktów par. 6, zgodnie z którym w sprawach cywilnych, w których kosztami procesu został obciążony przeciwnik procesowy, pełnomocnik z urzędu może liczyć na zasądzenie kosztów od Skarbu Państwa dopiero po wykazaniu bezskuteczności ich egzekucji od strony przeciwnej. Przepis ten był powszechnie krytykowany i pierwotnie miał zostać z nowych rozporządzeń wyeliminowany.

Został utrzymany przepis, zgodnie z którym opłaty za pomoc prawną z urzędu podwyższa się o podatek VAT. Mimo wątpliwości Ministerstwa Finansów nie zrezygnowało ono też z projektowanej regulacji, w myśl której w sprawach wymagających dodatkowych nakładów opłaty dla pełnomocników można zwiększyć o maksymalnie 600 proc. (obecnie jest to 150 proc.). Nowe rozporządzenia mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia.

Odrzucone zostały natomiast uwagi m.in. KRRP, NRA i Stowarzyszenia Adwokackiego „Defensor Iuris” zmierzające do urealnienia stawek lub wręcz całościowej reformy systemu finansowania pomocy prawnej z urzędu. MS uznało, że wykraczają one poza cel projektów i wymagałyby zwiększenia nakładów budżetowych. Jak czytamy w zestawieniu uwag, rozporządzenia mają przede wszystkim dostosować stan prawny do serii wyroków Trybunału Konstytucyjnego, które zakwestionowały różnicowanie stawek dla prawników z urzędu i z wyboru.

Prawnicy nie zamierzają jednak rezygnować ze starań o dalej idące zmiany.

– W środę jestem umówiony na spotkanie z ministrem sprawiedliwości. Na liście spraw, które chcę omówić, są urzędówki. Samo rozporządzenie to za mało. W piśmie z 15 grudnia ub.r. zawróciłem się do Adama Bodnara, aby zabezpieczył środki potrzebne na podwyżkę stawek za świadczenie pomocy prawnej z urzędu na rzecz obywateli. Ruch jest teraz po stronie MS – mówi DGP prezes NRA, adwokat Przemysław Rosati.

Z kolei adwokat Filip Tohl ze stowarzyszenia Defensor Iuris informuje, że przed świętami odbyło się spotkanie ministra sprawiedliwości z przedstawicielami NGO.

– Z rozmów wynika, że prace nad kompleksowym uregulowaniem kwestii urzędówek będą prowadzone we współpracy z zainteresowanymi organizacjami – mówi Tohl. ©℗